جفت خلفی در بارداری، چیست و چه عوارضی دارد؟

وقتی که یک خانم باردار است، جفت مواد غذایی و اکسیژن را از خون مادر به جنین می‌رساند. جفت از یک طرف به رحم مادر متصل است و از طرف دیگر و از طریق بند ناف به جنین متصل است. وقتی که جفت جلوی رحم قرار داشته باشد قدامی، پشت رحم باشد خلفی، بالای رحم باشد فوندال و در کنار رحم باشد جانبی چپ یا جانبی راست نامیده می‌شود. مهم نیست جفت در چه بخشی از رحم باشد اما اگر بخش پایینی آن خیلی پایین آمده باشد خروج سر جنین برای زایمان دشوار می‌شود. جفت خلفی باعث می‌شود که مادر در دوران بارداری و در زمان زایمان خونریزی زیادی خواهد داشت.

جفت خلفی چیست؟
همانطور که می‌دانید رحم در میان استخوان‌های لگن مادر قرار دارد. وقتی که جفت به دیواره پشتی رحم (که نزدیک ستون فقرات قرار دارد) می‌چسبد جفت خلفی نامیده می‌شود. زمانی که تخمک بارور می‌شود در آن نقطه رشد می‌کند.

آیا جفت خلفی برای مادر یا جنین خطر یا عوارض دارد؟
همزمان با رشد جنین، رحم هم بزرگ می‌شود. هم جفت خلفی و هم جفت قدامی برای جنین و مادر نرمال هستند. وقتی که جفت در موقعیت عمودی رحم قرار دارد خلفی است. اما وقتی که در دیواره پشتی رحم و به سمت بخش بالایی آن قرار دارد خلفی فوندال است. این بهترین پوزیشن قرارگیری جنین در رحم است که باعث می‌شود جنین درست قبل از زایمان به سمت موقعیت قدامی حرکت نماید. در این حالت صورت جنین به سمت ستون فقرات مادر است و تاج سر کودک به راحتی می‌تواند به سمت مجرای زایمان حرکت نماید.

چگونه موقعیت جفت در رحم تغییر می‌کند؟
برای تشخیص موقعیت جفت در رحم باید سونوگرافی انجام می‌شود. در این صورت، موقعیت دقیق جفت و وضعیت قرارگیری آن نسبت به سرویکس (گردن رحم) تعیین می‌شود. کاملا نرمال است که جفت در طول دوران بارداری در رحم جابجا شود. در میانه بارداری جفت حدود 50 درصد روی سطح رحم را می‌پوشاند اما در حدود هفته 40 بارداری، تنها بین 17 تا 25 درصد سطح رحم را می‌پوشاند. جفت کوچکتر نشده بلکه رشد آن در زمانهای مختلف بارداری کم یا زیاد می‌شود. در سه ماهه سوم بارداری سر جنین با پایین آمدن به ناحیه لگن آماده زایمان شده و بخش پایینی رحم مادر در اثر فشار سر جنین شروع به نازک شدن می‌کند.

چه زمانی باید نگران پوزیشن جفت در رحم بود؟
وقتی که جفت در مسیر سرویکس (دهانه رحم) رشد می‌کند، این حالت جفت سرراهی نامیده می‌شود و نگران کننده است. جفت می‌تواند از بخش غیر پایدار سرویکس جدا شده و به سمت بخش پایین رحم برود. این اتفاق می‌تواند زایمان زودرس در اثر خونریزی شدید موجب مشکلاتی دیگر بشود.
اگر در سونوگرافی اول بارداری نشان دهد که جفت در پایین رحم قرار دارد جای نگرانی نیست چون ممکن است جفت با پیشرفت بارداری به سمت بالا حرکت نماید. ضمنا جفت خلفی هم خطری ندارد.
اما اگر در اواخر بارداری، حالت جفت سر راهی وجود داشته باشد نگران کننده است چون دهانه رحم (سرویکس) بسته شده و بچه نمی‌تواند از طریق واژن متولد شود. دکولمان (کنده شدن) جفت زمانی بوجود می‌آید که جفت پیش از تولد نوزاد از رحم جدا شود که می‌تواند باعث خونریزی شدید گردد. خیلی مهم است که در طول بارداری موقعیت جفت در رحم را زیر نظر داشته باشید. در این صورت بهتر می‌توانید در خصوص زایمان طبیعی واژینال یا سزارین تصمیم بگیرید.