انواع جفت های سرراهی، همراه تشخیص و درمان

جفت سر راهی یا پلاسنتا پرویا اتصال جفت به دیواره رحم در محلی است که به طور کامل یا به طور جزئی دهانه رحم را پوشش می دهد.

جفت سر راهی یا پلاسنتا پرویا اتصال جفت به دیواره رحم در محلی است که به طور کامل یا به طور جزئی دهانه رحم را پوشش می دهد. خونریزی پس از هفته ۲۰ بارداری، نشانه اصلی جفت سر راهی است. آزمایش تشخیص اولتراسوند برای تشخیص جفت سر راهی استفاده می شود.

درمان جفت سر راهی شامل استراحت و محدودیت فعالیت است. داروها، مایعات داخل وریدی و انتقال خون بسته به شدت بیماری ممکن است مورد نیاز باشد. زایمان سزارین برای پیشگیری از جفت سر راهی کامل لازم است.

جفت سرراهی چیست؟

جفت سر راهی شایع ترین علت خونریزی بدون درد در مراحل انتهایی حاملگی (بعد از هفته 20 بارداری) است. جفت عضو موقتی است که به مادر و جنین متصل است و اکسیژن و مواد مغذی را از مادر به جنین منتقل می کند. جفت به صورت دیسک شکل است و اندازه کامل آن حدود 7 اینچ قطر دارد. جفت به دیواره رحم متصل است. جفت سرراهی عارضه ای است که از اتصال جفت به نزدیکی دهانه رحم ایجاد می شود.

از آنجا که جفت پر از رگ های خونی است، اگر در نزدیکی خروجی رحم قرار گیرد، هنگامی که دهانه رحم کشیده می شود خونریزی رخ می دهد.

انواع جفت سرراهی عبارتند از:

۱- جفت لولایینگ:

یعنی فقط محل جفت درشگمان تحتانی رحم است . اما با دهانه رحم فاصله دارد.

۲- جفت سرراهی مارژینال:

جفت به حدی پایین است که لب به لب سوراخ دهانه رحم شده است .

۳- جفت سرراهی پارشیال:

جفت آنقدر پایین است که حتی مقداری از آن ،دقیقا روی سوراخ دهانه رحم قرار گرفته است .

۴- جفت سرراهی کامل:

یعنی جفت در پایین ترین حالت ممکن است و کاملا روی دهانه رحم را پوشانده است

علائم و نشانه های جفت سرراهی چیست؟

خونریزی نشانه اولیه جفت سرراهی است و در اکثریت (70 تا 80 درصد) زنان مبتلا به این بیماری رخ می دهد:

- خونریزی واژینال پس از هفته بیستم بارداری، مشخصه جفت سرراهی است.

- معمولا خونریزی بدون درد است اما می تواند با انقباض رحم و درد شکم همراه باشد.

- خونریزی ممکن است از شدت خفیف تا شدید باشد.

چه چیزی سبب ایجاد جفت سرراهی می شود؟

جفت ممکن است به دلایلی در قسمت پایین رحم یا در مجاورت دهانه رحم قرار داشته باشد و دهانه را پوشش دهد. با پیشرفت بارداری جفت از دهانه رحم دور می شود، بنابراین زنان در مراحل اولیه بارداری بیشتر دچار جفت سرراهی می شوند. حدود ۶٪ زنان بین هفته ۱۰ تا ۲۰ بارداری جفت سر راهی را در سونوگرافی مشاهده می کنند. ۹۰٪ از این موارد با پیشرفت بارداری به صورت خود به خودی برطرف می شوند.

جفت سرراهی بعد از هفته بیستم بارداری می تواند به علت ناهنجاری های رحم باشد که باعث می شود جفت به قسمت پایین رحم متصل شود یا به علت فاکتورهایی می باشد که افزایش اندازه جفت را نیاز دارند.

۱- عوامل مربوط به رحم

فاکتورهای رحمی که می توانند به جفت سرراهی منتهی شوند عبارتند از آسیب به بافت پوشش رحم. این آسیب ممکن است به دلیل زایمان سزارین پیشین، عمل های قدیمی (مانند کورتاژ D & C برای سقط جنین) حفره رحم یا هر نوع جراحی مربوط به رحم باشد.

۲- عوامل مربوط به جفت

هنگامی که جفت باید بزرگتر شود تا عملکرد کاهشی را جبران کند ( توانایی پایین برای انتقال اکسیژن و / یا مواد مغذی)، احتمال بالقوه ایجاد جفت سرراهی وجود دارد زیرا سطح جفت بزرگتر می شود. نمونه هایی از موقعیت هایی که نیاز به عملکرد بیشتر جفت دارد و همچنین افزایش خطر ابتلا به جفت سرراهی، شامل حاملگی چندقلو، سیگار کشیدن مادر و زندگی در ارتفاع بالا می باشد.

چه کسی در معرض جفت سرراهی قرار دارد؟

پیش از هفته 20 بارداری، جفت سرراهی در چهار مورد از هر 1000 حاملگی یافت می شود. زنان آسیایی بیشتر از سایر نژادها در معرض جفت سرراهی هستند، گرچه دلیل این امر مشخص نیست. همچنین مشاهده شده است زنانی که پسر باردار هستند بیشتر دچار جفت سرراهی می شوند.

خطر ایجاد جفت سرراهی با افزایش سن مادر و سابقه جفت سرراهی در بارداری های گذشته افزایش می یابد.

جفت سرراهی چگونه تشخیص داده می شود؟

سونوگرافی برای تشخیص جفت سرراهی استفاده می شود. بسته به محل جفت، این آزمایش به صورت شکمی یا واژینال انجام می شود. گاهی اوقات هر دو نوع معاینه اولتراسوند ضروری هستند. مهم است که بررسی اولتراسوند قبل از انجام معاینه فیزیکی لگن در زنان مبتلا به جفت سرراهی انجام شود، زیرا معاینه فیزیکی لگن باعث خونریزی بیشتر می شود.

درمان و پیشگیری از جفت سرراهی چیست؟

درمان جفت سرراهی به میزان و شدت خونریزی، سن حاملگی و وضعیت جنین، موقعیت جفت و جنین و اینکه آیا خونریزی متوقف شده است یا خیر بستگی دارد.

زایمان سزارین برای پیشگیری از جفت سرراهی کامل لازم است و ممکن است برای سایر انواع جفت سرراهی مورد نیاز باشد. زایمان سزارین معمولا برای زنان مبتلا به جفت سرراهی در زمانی که نوزاد به صورت امن متولد شود، تجویز می شود (معمولا پس از هفته 36 بارداری). اما در صورت خونریزی شدید که در بیمارستان متوقف نمی شود، زایمان سزارین در هر سنی از بارداری انجام می شود.

زنانی که به طور فعال خونریزی دارند یا خونریزی دارند که متوقف نمی شود، برای مراقبت بیشتر در بیمارستان بستری خواهند شد. اگر خونریزی کم باشد یا خونریزی وجود نداشته باشد یا خونریزی متوقف شده باشد، استراحت در خانه توصیه می شود. مراقبت از خانه همیشه مناسب نیست، و زنان که در خانه باقی می مانند، باید دسترسی به مراقبت های پزشکی داشته باشند. به زنان مبتلا به جفت سرراهی در سه ماهه سوم بارداری توصیه می شود از مقاربت جنسی و ورزش اجتناب کنند و سطح فعالیت خود را کاهش دهند.

زنان با جفت سرراهی که خونریزی سنگین دارند ممکن است نیاز به تزریق خون و مایعات داخل وریدی داشته باشند. در بعضی موارد، داروهای Tocolytic (داروهایی که باعث کاهش یا مهار درد زایمان می شوند) مانند سولفات منیزیم یا تربتالین (Brethine) ضروری هستند. ممکن است کورتیکواستروییدها قبل از زایمان سزارین برای افزایش رشد ریه در جنین تجویز شود.

عوارض احتمالی جفت سرراهی چیست؟

جفت سرراهی می تواند با سایر ناهنجاری های جفت یا بند ناف همراه باشد. برخی مطالعات کاهش رشد جنین همراه با جفت سرراهی را نشان میدهد. خونریزی جفت سرراهی می تواند خطر نارسایی پارگی زودرس غشاء (PPROM) را افزایش دهد و منجر به زایمان زودرس شود.

جداشدگی جفت عارضه جدی است که در ۵ تا ۱۰ درصد از زنان مبتلا به جفت سرراهی دیده می شود. جداشدگی جفت زمانی رخ می دهد که بافت جفت به عمق رحم رشد می کند و به لایه عضلانی متصل می شود، که در نتیجه موجب جداشدن جفت از دیواره رحم در هنگام زایمان می شود. این عوارض می تواند موجب خونریزی تهدید کننده حیات شود و معمولا در زمان زایمان سزارین نیاز به هیسترکتومی دارد.

در نهایت، مشابه سایر عوارض حاملگی، جفت سرراهی می تواند تاثیر عاطفی قابل توجهی بر روی زنان باردار داشته باشد.

آیا می توان از ایجاد جفت سرراهی جلوگیری کرد؟

به طور معمول نمی توان از جفت سرراهی جلوگیری کرد. در بعضی موارد، عوامل خطر برای پیشرفت جفت سرراهی، می توانند از بین بروند (مانند توقف سیگار کشیدن).

پیش آگهی برای یک زن با جفت سرراهی چیست؟

اکثریت زنان با جفت سرراهی در کشورهای توسعه یافته نوزادان سالم به دنیا می آورند و مرگ و میر مادران کمتر از ۱٪ است. در کشورهای در حال توسعه که در آن منابع پزشکی کمبود دارد، خطرات برای مادر و جنین بیشتر است.