بیماری دیابت در کودکان، انواع و درمانشان
همچون بزرگسالان، دیابت در کودکان نیز به علت کمبود ترشح یا کارکرد انسولین یا هر دو به وجود می‌آید.
دیابت شایع‌ترین اختلال غدد درون‌ریز در کودکان و نوجوانان است. همچون بزرگسالان، دیابت در کودکان نیز به علت کمبود ترشح یا کارکرد انسولین یا هر دو به وجود می‌آید و موجب اختلال در سوخت‌وساز مواد قندی، پروتئینی و چربی می‌شود. اختلال در سوخت‌وساز مواد غذایی اصلی (یعنی قندها، پروتئین‌ها و چربی‌ها) و عوارض ناشی از آن به عروق کوچک و بزرگ کودکان و نوجوانان آسیب می‌رساند و در نتیجه آنان دچار اختلال و مشکل در عروق چشم، کلیه، قلب، اعصاب محیطی و اندام‌ها می‌شوند.
دیابت نوع 1
در این نوع دیابت، سلول‌های بتای لوزالمعده که انسولین ترشح می‌کنند، تخریب و از بین می‌روند و درنتیجه هیچ انسولینی در بدن ترشح نمی‌شود و بدن نیاز به تزریق انسولین دارد.
دیابت نوع ۲
در این نوع دیابت، نه‌تنها ترشح انسولین مختل است، بلکه بدن نیز در برابر کارکرد انسولین نیز مقاوم شده است. بیشتر نوجوانان مبتلا به این نوع دیابت، چاق و کم‌تحرک‌اند. تعداد مبتلایان به این نوع دیابت، در همۀ کشورها رو به افزایش است. کودکانی که در سن بلوغ‌اند و در فامیل آنان بیماری دیابتی نوع ۲ وجود دارد، ممکن است دچار این نوع دیابت شوند. این نشان می‌دهد که دیابت نوع ۲ جنبۀ ارثی دارد.
انواع دیگر دیابت در کودکان
نوع دیگر دیابت، ممکن است در کودکانی به بیماری‌های دیگر لوزالمعده مانند فیبروزکیستیک لوزالمعده دچارند، پدیدار شود. مسمومیت با برخی داروها و سموم نیز می‌تواند به ایجاد دیابت بیانجامد.
تشخیص دیابت در کودکان
اگر مقدار قند خون ناشتای کودکی ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی لیتر (۷ میلی مول) یا بیشتر باشد، کودک به دیابت دچار است.
علائم دیابت نوع 1
کودک زیاد آب می‌خورد و زیاد ادرار می‌کند و باوجود خوردن غذای کافی لاغر می‌شود. اگر کودکی قبلاً شب‌ادراری نداشته و حال دچار آن شده است، باید به فکر دیابت بود. بعضی از کودکان ممکن است دچار عفونت‌های پوست شوند. در دخترهای جوان عفونت قارچی دستگاه تناسلی، ممکن است اولین علامت باشد ولی غیرازاین علائم کودک یا نوجوان دچار پر نوشی و پر ادراری نیز هست.
اولین علامت بیماری کودک ممکن است کتواسیدوز دیابتی باشد که علائم آن استفراغ، تنفس تند با بوی استون، شکم سفت و دردناک است که حتی ممکن است پزشک را به آپاندیست حاد مشکوک سازد. بعضی از کودکان به علت از دست دادن آب بدن و اختلال در سوخت‌وساز، هوشیاری خود را از دست می‌دهند و دچار اغما می‌شوند. در چنین حالاتی، پدر و مادر باید کودک را هر چه زودتر به مراکز درمانی مجهز ببرند تا با معاینۀ کودک و آزمایش خون و ادرار، بیماری او
مشخص و درمان شود و از عوارض برگشت‌ناپذیر دیابت جلوگیری گردد.
مسائل روانی کودکان دیابتی
ابتلای کودکان به دیابت در هر خانواده، موجب دگرگونی زندگی روزانه تمام افراد خانواده می‌شود. احساس کوتاهی و گناه در پدر و مادر و نگرانی و تشویش در فامیل پیاده می‌شود. از طرف دیگر، عدم پذیرش و ناسازگاری کودک، به‌ویژه کودکانی که در دوران سرکشی و طغیان جوانی به سر می‌برند وضع را بدتر می‌کند.
کودک و نوجوان دیابتی دستورهای پزشک را دربارۀ غذا و تزریق دقیق و مناسب انسولین انجام نمی‌دهد. درنتیجه، ممکن است به علت تزریق بیش‌ازحد انسولین دچار کم شدن قند خون یا در پی تزریق کم انسولین دچار کتواسیدوز شود. ازاین‌رو، پدر و مادر و همۀ فامیل باید بر غذا و مقدار انسولین کودک نظارت دقیق و کامل داشته باشند.
اگر کودکی بارها به علت افت قند خون یا کتواسیدوز در بیمارستان بررسی شود، نشانۀ دگرگونی روانی کودک است. کودک احساس می‌کند که مانند دیگران نیست و همواره خود را تنها حس می‌کند؛ زیرا هم‌غذایش با دیگران متفاوت است و هم باید انسولین تزریق کند. آگاهی از عوارض دیابت نیز کودک را نگران‌تر و پریشان‌تر می‌کند.
تمام مشکلات گفته‌شده را می‌توان با آشنا کردن و راهنمایی درست کودک و ایجاد شرایط مساعد برای وی، پیشگیری کرد و او را امیدوار و مطمئن ساخت که یک عضو فعال و کارآمد خانواده و جامعه است. در این راستا، تشکیل نشست‌های گروهی کودک با همسالان دیابتی خود و بحث پیرامون دیابت از احساس تنهایی و ناامیدی او خواهد کاست.
در بعضی از کشورها، سازمان‌هایی که از بیماران دیابتی مواظبت می‌کنند اردوهایی در تابستان و فصول دیگر برای کودکان دیابتی ترتیب می‌دهند تا آنان با همسالان دیابتی خود روزها و هفته‌ها دور از محیط خانواده زندگی و گفتگو کنند. در این اردوها متخصصین دیابت دربارۀ تغذیه، ورزش و پیشگیری از عوارض دیابت بحث و گفتگو می‌کنند و کودک شناخت و بینش تازه‌ای از بیماری خود به دست می‌آورد.
دیابت نوع 2 در کودکان
دیابت نوع 2 همراه با چاقی به‌طور قابل‌توجهی در میان کشورهای پیشرفته رو به افزایش است. طبق یک گزارش، طی چند سال گذشته، تعداد کودکان دچار دیابت نوع 2، هفت تا ده برابر شده است. میانگین سن مبتلایان، 13-8 سال است و اکثر کودکان مبتلا چاق هستند.
دیابت نوع 2 در کودکان ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها تشخیص داده نشود، زیرا قند خون زیاد بالا نیست و علائم پر ادراری و پر نوشی و از دست دادن وزن، که در دیابت نوع یک شاخص بیماری است، در دیابت نوع 2 کمتر دیده می‌شود. در حقیقت کودک مبتلا به دیابت نوع 2 اضافه‌وزن پیدا می‌کند. بیماری دیابت نوع 2 مبنای فامیلی و ژنتیک دارد و چگونگی انتقال آن بسیار پیچیده است.
درمان دیابت نوع ۲ در کودکان
تمام توجهات و مراقبت‌ها باید در راستای کاستن از وزن و افزایش تحرک و فعالیت جسمی کودک برنامه‌ریزی شود، ولی بیشتر مواقع موفقیت چندانی به دست نخواهد آمد و باید از دارو نیز استفاده شود. ترکیبات سولفونیل اوره‌ها که موجب افزایش ترشح انسولین می‌شوند و بی گوانیدها که تولید گلوکز را از کبد کاهش می‌دهند، ممکن است در کودکان به‌کاربرده شوند.
داروهای دیگری به نام تیازولیدین دیون‌ها را نیز می‌توان در کودکان دیابتی نوع ۲ به کار برد. این داروها به انسولین کمک می‌کنند تا گلوکز را بهتر، بیشتر و آسان‌تر به داخل سلول‌های عضلات و چربی ببرد. چون این داروها عمل انسولین را افزایش می‌دهند، می‌توان آن‌ها را با سولفونیل اوره یا انسولین یا مت فورمین به کار برد.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼