قرص دزوسپتیو ـ نحوه مصرف و عوارض + تاثیر بر کیست تخمدان و جلوگیری بارداری

قرص دزوسپتیو چیست؟

دزوسپتیو (Desoceptive) یک قرص ترکیبی حاوی دو هورمون اتینیل استرادیول  و دزوجسترل  است. این دو هورمون با تقلید از عملکرد طبیعی استروژن و پروژسترون در بدن، تخمک‌گذاری را متوقف کرده و باعث تغییر در ترشحات دهانه رحم و دیواره رحم می‌شوند تا اسپرم نتواند به راحتی به تخمک برسد یا لانه‌گزینی انجام شود.

موارد مصرف قرص دزوسپتیو

قرص دزوسپتیو در موارد زیر کاربرد دارد:

• پیشگیری از بارداری
• تنظیم چرخه قاعدگی در زنان با پریودهای نامنظم
• کاهش درد یا شدت خون‌ریزی قاعدگی
• درمان آکنه و بهبود وضعیت پوست
• کاهش علائم سندروم پیش‌قاعدگی

قرص دزوسپتیو برای کیست تخمدان

قرص دزوسپتیو گاهی برای درمان یا کنترل کیست‌های تخمدان تجویز می‌شود، به‌ویژه در مواردی که کیست‌ها از نوع عملکردی یا هورمونی باشند. ترکیب اتینیل استرادیول و دزوجسترل موجود در این قرص با مهار تخمک‌گذاری و تنظیم سطح هورمون‌های زنانه، از تشکیل کیست‌های جدید جلوگیری کرده و در برخی موارد باعث کوچک شدن کیست‌های موجود می‌شود. مصرف منظم این قرص می‌تواند چرخه قاعدگی را منظم کرده و دردهای ناشی از کیست را نیز کاهش دهد. با این حال، در کیست‌های بزرگ یا از نوع غیرعملکردی (مانند اندومتریوما یا درموئید)، قرص دزوسپتیو درمان قطعی محسوب نمی‌شود و ارزیابی پزشک متخصص برای تشخیص نوع کیست و انتخاب روش درمان مناسب ضروری است.

نحوه مصرف قرص دزوسپتیو

قرص دزوسپتیو معمولاً به صورت پک‌های ۲۱ عددی در بازار وجود دارد. مصرف آن به این شکل است:

۱. روزانه یک عدد قرص در ساعت مشخص مصرف شود.

۲. پس از پایان ۲۱ قرص، به مدت ۷ روز مصرف قطع می‌شود. در این فاصله معمولاً خون‌ریزی شبیه به پریود اتفاق می‌افتد.

۳. پس از ۷ روز وقفه، حتی اگر هنوز خون‌ریزی ادامه دارد، مصرف بسته جدید باید آغاز شود.

اگر مصرف قرص در روز اول قاعدگی شروع شود، اثر پیشگیری از بارداری از همان روز آغاز می‌شود. در غیر این صورت، باید تا ۷ روز اول از روش‌های کمکی مانند کاندوم استفاده کرد.

فراموشی مصرف قرص دزوسپتیو

اگر یک قرص را فراموش کردید:

• در صورتی که کمتر از ۱۲ ساعت از زمان معمول گذشته، قرص را بلافاصله مصرف کنید.
• اگر بیش از ۱۲ ساعت گذشته، قرص فراموش‌شده را مصرف کرده و قرص بعدی را طبق برنامه بخورید، اما به مدت ۷ روز از روش کمکی جلوگیری (مثل کاندوم) استفاده کنید.

عوارض قرص دزوسپتیو

در بیشتر موارد عوارض خفیف و گذرا هستند و پس از چند ماه مصرف کاهش می‌یابند. برخی از عوارض شایع عبارت‌اند از:

• حالت تهوع یا دل‌درد خفیف
• سردرد یا میگرن
• تغییر خلق و خو یا احساس افسردگی
• حساسیت پستان‌ها
• لکه‌بینی یا خون‌ریزی بین دوره‌ها در ماه‌های ابتدایی
• افزایش وزن یا احتباس آب

عوارض جدی ولی نادر:

• لخته شدن خون (ترومبوز) در سیاهرگ‌ها
• افزایش فشار خون
• اختلال در بینایی یا درد ناگهانی قفسه سینه (در این موارد باید سریعاً به پزشک مراجعه شود)

موارد منع مصرف قرص دزوسپتیو

افراد زیر نباید از قرص دزوسپتیو استفاده کنند مگر با نظر مستقیم پزشک:

• زنان باردار یا شیرده
• مبتلایان به لخته خون یا سابقه خانوادگی ترومبوز
• افراد با بیماری‌های کبدی یا تومور کبدی
• کسانی که سابقه سکته یا بیماری قلبی دارند
• مبتلایان به میگرن شدید با علائم عصبی
• افراد سیگاری بالای ۳۵ سال

تداخلات دارویی قرص دزوسپتیو

برخی داروها می‌توانند اثر پیشگیری از بارداری این قرص را کاهش دهند، از جمله:

• داروهای ضدتشنج (فنوباربیتال، کاربامازپین، فنی‌توئین)
• برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (ریفامپیسین، ریفابوتین)
• داروهای گیاهی حاوی علف چای

در صورت مصرف هر دارویی، پزشک باید از مصرف قرص دزوسپتیو مطلع باشد.

 تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو

قرص ال‌دی (LD) و قرص دزوسپتیو هر دو از داروهای ضدبارداری ترکیبی هستند، اما از نظر ترکیب هورمونی و شدت اثر با هم تفاوت دارند. ال‌دی حاوی اتینیل استرادیول و لوونورژسترل است و در گروه قرص‌های نسل قدیم‌تر قرار می‌گیرد، در حالی که دزوسپتیو ترکیبی از اتینیل استرادیول و دزوجسترل دارد که جزو نسل جدیدتر پروژسترون‌ها محسوب می‌شود. دزوسپتیو معمولاً هورمون ملایم‌تر و عوارض اندکی مانند احتباس آب و آکنه کمتر دارد، اما ممکن است در برخی افراد باعث نوسانات خلقی یا لکه‌بینی شود. در مقابل، ال‌دی معمولاً ارزان‌تر و در دسترس‌تر است، اما در بعضی از مصرف‌کنندگان عوارضی مثل تهوع یا حساسیت پستان‌ها شایع‌تر گزارش می‌شود. انتخاب بین این دو قرص باید بر اساس شرایط هورمونی و نظر پزشک انجام شود.

نکات مهم در مصرف دزوسپتیو

در زمان مصرف قرص دزوسپتیو به نکات زیر توجه داشته باشید:

• در صورت استفراغ یا اسهال شدید تا ۴ ساعت پس از مصرف، ممکن است قرص جذب نشده باشد؛ باید یک قرص دیگر مصرف شود.
• در صورت نیاز به جراحی یا بستری طولانی، مصرف قرص باید موقتاً قطع شود (با مشورت پزشک).
• مصرف این قرص از انتقال بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کند.

سخن پایانی

قرص دزوسپتیو یکی از روش‌های موثر پیشگیری از بارداری است که علاوه بر اثر ضدبارداری، می‌تواند به تنظیم قاعدگی و کاهش علائم پیش‌قاعدگی نیز کمک کند. با این حال، پیش از شروع مصرف لازم است با پزشک یا داروساز مشورت شود تا از مناسب بودن آن برای وضعیت سلامتی فرد اطمینان حاصل گردد. رعایت نظم در مصرف و آگاهی از تداخلات دارویی نقش مهمی در اثربخشی و کاهش عوارض این دارو دارد.