لجبازی و نافرمانی کودکان، چگونه برخورد کنیم؟

نافرمانی عمدی زمانی رخ می دهد که کودک متوجه سرپیچی و عواقب کاری که انجام می دهد هست، اما یک تصمیم آگاهانه برای نقض قوانین گرفته است. طبق نظر دکتر پاتریشیا (Patricia M. McCormack) که در مقاله ای در مارس ۲۰۰۱ در مجله " Today's Catholic Teacher" منتشر نمود، کودکی که عمدا اقدام به سرپیچی از دستورات می نماید؛ احتمالا احساس عدم قدرت یا عدم امنیت می کند. نافرمانی به هر دلیل که باشد، تادیب کردن آن ، کلید اصلی در جلوگیری از پیشرفت این رفتار غلط است. اینکه چه مقدار کودک شما نیاز به برخورد و تادیب دارد، به سن کودک و خودِ عملِ انجام شده بستگی دارد. برای دانستن راههای تربیت کودک در برابر لجبازی و نافرمانی با کودک تک همراه شوید...

گام اول

زمانی که کودک عمدا یک کار اشتباه را انجام می دهد؛ خونسردی خود را حفظ کنید. خشم شما موجب خشمگین تر شدن کودک و در نتیجه موجب نافرمانی و مبارزه طلبی های بعدی او می شود. در زمان بحث درباره ی نافرمانی کودک، با احترام صحبت کنید و به او فرصت دهید تا دلیل رفتار خود را توضیح دهد.

گام دوم

اجازه دهید تا عواقب طبیعی رفتار خود را مشاهده کند و بداند که نافرمانی با پیامدهای منفی همراه است. به عنوان مثال اگر کودک از آوردن دوچرخه به داخل پارکینگ امتناع می کند؛ اجازه دهید تا طعم عواقب طبیعی آن را بچشد. در این مثال دوچرخه ممکن است پوسیده و یا دزدیده شود که در این صورت کودک بدون دوچرخه خواهد ماند. یادگیری از طریق تجربه ی شخصی یکی از راههای موثر در مجازات نافرمانی کودکان است.

گام سوم

عواقب یک کار را برای کودک توضیح دهید و در صورتی که آشکارا در برابر آن نافرمانی کرد، امتیازاتی را از او بگیرید. برای مثال، شما به طور شفاف به کودک توضیح می دهید که از او انتظار دارید در زمان شام در خانه باشد و زمانی که او را برای شما صدا می کنید، آماده باشد. در صورتی که این کار را انجام ندهد، برای دو روز اجازه ندارد تا قبل از شام برای بازی به بیرون از خانه برود. حال اگر کودک از این دستور سرپیچی کرد و برای شام منزل نبود؛ برای دو روز او را از بازی در بیرون از خانه محروم کنید. این کار به کودک یاد می دهد که چند دقیقه بیشتر بازی کردن؛ ارزش آن را ندارد که دو روز از بازی در بیرون از خانه محروم شود.

گام چهارم

تهدید توخالی و بدون عمل نکنید. در مورد عواقبی که به کودک هشدار می دهید، از قبل فکر کنید. برای مثال اگر کودک، بیش از حدِمشخص شده در بیرون از خانه بازی کرد، نگویید "هرگز نمی گذارم بیرون از خانه بازی کنی". در صورتی که چنین عواقبی را به کودک خود هشدار دادید، یا خود را آماده کنید که نگذارید هرگز بیرون از خانه بازی کند (!) یا این احتمال را بپذیرید که او باور کند تهدیدهای شما همیشه پوچ و توخالی است.

گام پنجم

مجازات و تنبیه را نسبت به عمل انجام شده، تنظیم کنید. اگر امتیازاتی را برای تنبیه از او میگیرد؛ مطمئن شوید که متناسب با عمل او است و بیش از حد سختگیری نکرده اید زیرا کودک در این شرایط احساس می کند که شما غیرمنصفانه با او برخورد می کنید. برای مثال اگر به کودک می گویید که می تواند به خانه ی دوستش در همین خیابان برود و تا ساعت 5 به خانه برگردد، اگر یک ساعت تاخیر داشت، به مدت یکماه او را از بیرون رفتن منع نکنید.

تنبیه و مجازات های طولانی موجب بدتر شدن رفتارهای او می شود زیرا حس میکند چیزی برای از دست دادن ندارد زیرا یک امتیاز را برای مدت طولانی از دست داده است و برای دفعه ی بعد این عمل را با نافرمانی بیشتری انجام خواهد داد.