عوارض دیر خوابیدن کودکان، چگونه است؟

اختلال در خواب شامل دیر خوابیدن کودک در شب و نامنظم بودن رویه خواب می تواند بر رشد مغز کودکان تاثیر منفی بگذارد. خواب برای ما خوب است و ما همیشه به طور حسی و تجربی این را می دانستیم. با این حال، خوب است که با توجه به پیشرفت های اخیر در علوم پزشکی این باورهای ما مستند هم بشوند.

به نظر می رسد هر روز یافته های یک مطالعه جدید اثرات مثبت خواب را بیشتر تبیین می کنند. تقریباً بدون شک نتایج منتشر شده در این راستاست که خواب برای سلامتی ما ضروری است و باید بیشتر بخوابیم.
با این حال، آنچه مهم است این است که اکثر ما بزرگسالان تأثیر محرومیت از خواب را حس می کنیم، اما عوارض دیر خوابیدن کودک در کودکان و مخصوصاً نوزادان، به مراتب کمتر قابل احساس و استنتاج است. البته این امر تا حدی به دلیل مشکلات اخلاقی انجام تحقیقات در مورد کودکان نیز هست، زیرا ما نمی توانیم به طور عمدی بچه های کوچک را تمام شب بیدار نگه داریم.
با این حال، آنچه که ما می دانیم این است که دیر خوابیدن کودک نقش بسیار مهمی در عدم رشد مغز نوزادان دارد و می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی آینده شان نیز داشته باشد. در زیر نگاهی به رشد اولیه مغز، تأثیر اختلالات و مشکلات دیر خوابیدن کودک روی آن در سنین کودکی و آنچه که ما می توانیم برای کمک به فرزندانمان در راستای داشتن خوابی بهتر انجام دهیم را ذکر خواهیم کرد.

سرعت رشد مغز نوزاد در چند سال اول زندگی کاملاً شگفت انگیز است. در طی سه سال اول زندگی وزن مغز کودک سه برابر شده و ارتباط حدود ۱۰۰۰ تریلیون عصب برقرار خواهد شد. در واقع، در سن سه سالگی، کودک نوپا دو برابر بزرگسالان بالغ، اتصالات عصبی دارد. بعدها، اتصالات اضافی در سراسر نوجوانی متاثر از فرآیند شناخته شده ای تحت عنوان "هرس سیناپسی" از بین می رود.
هرچیزی که یک کودک می شنود، می بیند، لمس می کند، بو می کند یا اساساً در معرض آن قرار می گیرد، بر نحوه رشد و توسعه مغز آنها تاثیر دارد. به همین دلیل ما مغزهایمان را به اسفنج تعبیر می کنیم.

رشد ذهنی مغز نوزاد خیلی انرژی می گیرد. مغز کودک می تواند تا ۵۰% از کل گلوکز خود را صرف این کار کند. به همین دلیل است که آنها پس از شادی و بازی که به نوبه خود باعث رشد مغزشان است، به خواب عمیق می روند، زیرا ذهنشان هم مانند جسمشان خسته و بی انرژی است.
از آنجایی که مغز آنها با چنین میزان رشدی ایجاد می شود و از آنجایی که آنها بیش از نیمی از وقت خود را صرف خواب می کنند، چندان غیرمنتظره نیست که کیفیت خواب کودک بتواند بر رشد مغز تاثیر زیادی بگذارد.
اما این تاثیر چگونه است؟ خب، تصور می شود که دیر خوابیدن کودک، می تواند بر رشد مناسب مناطق پسین مغز و ناحیه های میلین، قسمت هایی از مغز که چگونگی دریافت اطلاعات اطرافشان را کنترل می کنند، تاثیر منفی بگذارد. در واقع، خاصیت اسفنجی آنها، در این شرایط کمتر می شود.
یک مطالعه طولانی مدت که به نام "هزاره سومی ها" شناخته می شود، ۱۱،۰۰۰ نوزاد را که در انگلستان و در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ میلادی متولد شده بودند، رصد نمود. محققان با مطالعه داده ها دریافتند کودکانی که پیش از سن سه سالگی کمتر از بقیه خواب منظم داشتند، تا سن هفت سالگی افت آموزشی محسوسی نسبت به همسالانشان که روال منظم خواب را پشت سر گذاشته بودند، داشتند.
بعدها نشان داده شد که کم خوابها در خواندن، ریاضی و حتی آگاهی های میدانی نیز کارآیی کمتری دارند. آماندا اسلکر استاد دانشگاه لندن که داده های هزاره سومی ها را مطالعه کرده است، این مشکل را اینگونه توضیح داده و به این شکل بیان می کند: " اگر یک کودک در سن کودکی دارای خواب نامنظم باشد، نمی تواند اطلاعات دریافتی از محیط اطراف خود را درست تحلیل و پردازش کند و زمانی که آنها بزرگتر می شوند، مجبور به انجام مشاغل سخت تر بوده و در یک مسیر سخت تر قرار می گیرند".
یافته های مطالعات موسوم به هزاره سومی ها بعدها توسط یک مطالعه مشابه در کانادا که توسط مجله Sleep منتشر شد، تایید شدند. این تحقیق تأثیر منفی مشابهی بر توانایی خواندن و گویش در کودکان را نشان می دهد. این گزارش همچنین نشان داد که نوزادانی که کمتر از ۱۰ ساعت در شب خواب بودند احتمال بیشتری برای ایجاد اختلالات مرتبط با بیماریهای ذهنی ای مانند ADHD داشتند. بله، درست است! پس مشکل دیر خوابیدن کودک را باید جدی بگیرید.

حتی در سنین بسیار کم، نوزادان شخصیت های بسیار متفاوتی را نشان می دهند. بعضی از این فرشتگان خوب و راحت به خواب می روند و برخی دیگر دائماً از کابوس بیدار می شوند و از رویاهای بد و چگونگی اجتناب از آنها سخن می گویند. اگر کودک شما از دسته دوم است، چند راهنمایی زیر ممکن است به شما کمک کند:
- روال های مشخص و دقیق را دنبال کنید: بدن انسان فارغ از سن، به برنامه منظم عادت خواهد کرد. اعمال یک برنامه منظم زمانی برای خواب و خوراک، به کودک شما در خواب راحت تر کمک خواهد کرد. هر کاری که می توانید انجام دهید، تا زمان مشخصی را هر شبه برای زمان خواب روال نمایید.
- اجتناب از صفحه نمایش: وسوسه قرار دادن کودک نوپا در مقابل تلویزیون یا رایانه برای ساکت کردن آنها بسیار اشتباه است. تلویزیون آنها را بیش از حد به تماشای مضاعف و دنبال کردن برنامه ها تحریک کرده و خواب نوزاد را خراب می کند. اگر شما مجبور به استفاده از هر گونه صفحه نمایش هستید حداقل یک تا دو ساعت قبل از زمان خواب، آن را خاموش کنید.
- یک محیط دلپذیر برای خواب کودک ایجاد کنید: اتاق خواب نوزاد باید مکانی با القاء حس امنیت و آرامش برای او باشد. رنگها باید به جای روشن و محرک بودن، مات و آرام باشند و در صورت امکان، اسباب بازی ها نباید جلوی چشم او قرار گیرند. اتاق خواب او باید مکانی آرام باشد، نه جایی برای بازی و فعالیت.
بنابراین حال که شما این آگاهی را دارید که خواب نوزاد شما چه تاثیر ژرف و پایداری می تواند بر بقیه زندگی او داشته باشد، بهتر است کمی بیشتر به خواب او اهمیت داده و او را بیشتر به رختخواب ببرید!