۱۹۰۰۶۳ ۱۳۹۷/۱۰/۱۵ ۰۴:۰۱:۱۰

۹۸۷

اختلال خوابگردی در کودکان، چند توصیه مهم به والدین

عارضه شایع خوابگردی در کودکان علاوه بر ایجاد نگرانی برای والدین، دارای خطرات و آسیب هایی برای خود کودک نیز می باشد.

عارضه شایع خوابگردی در کودکان علاوه بر ایجاد نگرانی برای والدین، دارای خطرات و آسیب هایی برای خود کودک نیز می باشد و کودک خوابگرد هیچ کنترلی بر رفتار خود در حین خوابگردی ندارد. در این مقاله در مورد شیوه های برخود با خوابگردی کودکان را شرح می دهیم.

عارضه خوابگردی کودکان چیست؟

خوابگردی یکی از مشکلاتی است که معمولا در ساعات اولیه خواب بروز می‌کند و تقریبا ۱۰ تا ۳۰ درصد کودکان معمولا یک دوره از آن را تجربه می‌کنند و در بزرگسالان یک تا هفت درصد وجود دارد.

خواب یکی از مهم‌ترین فرآیندهایی است که به آرامش و بازیابی انرژی بدن کمک می‌کند و به صورت طبیعی در همه افراد اتفاق می‌افتد و البته با اختلالاتی نیز روبه‌رو می‌شود.

این اختلال در پسران شایع تر است و بیشتر در سن چهار تا هشت سالگی اولین بروز به چشم می‌خورد و اوج آن ۱۲ سالگی است و پیش‌بینی می‌شود که تا ۱۵ سالگی علائم آن خودبه‌خود از بین برود.

چه اتفاقاتی در حین خوابگردی کودک اتفاق می افتد؟

در حالی که گاهی اوقات کودک خواب‌گرد فقط در اتاق خواب خود در خواب راه می‌رود، اما احتمال دارد که از این کودکان رفتارهای خطرناک‌تری مانند پایین رفتن از پله‌ها یا خارج شدن از منزل در حال خواب مشاهده شود.

خوابگرد از جا بلند شده و از رختخواب بیرون می‌رود و قدم می‌زند.

اگر فرد خوابگرد را در خلال خواب بیدار کنند، دوباره به رختخواب می‌رود. نگاه فرد خوابگرد، ثابت و بی‌روح است و معمولا چشم‌های او باز هستند و اطرافیان تصور می‌کنند که بیدار است.

بعضی از آنها از پله‌ها بالا می‌روند و گاهی اعمال کم و بیش پیچیده‌تری را انجام می‌دهند.

اتفاقات و حوادث خاص، اضطراب و رشد نیافتگی دستگاه‌های عصبی و اندامی جزو علل اصلی این اختلال است.

گاهی خوابگردی با وحشت‌زدگی نیز همراه می‌شود و در این مواقع اصولا والدین اقدام به بیدار کردن فرزند خود می‌کنند و ممکن است که موجب پرخاشگری او بشوند.

در حین خوابگردی، شخص چهره‌ای بدون احساس و چشم‌هایی خیره دارد و نسبت به اقدام دیگران برای مکالمه با او نسبتا بی‌تفاوت است و به دشواری می‌توان او را بیدار کرد

معمولا خوابگردی در خانواده‌ها سابقه داشته و احتمال این که دیگر اعضای خانواده نیز دوره‌هایی از خوابگردی را تجربه کرده باشند، وجود دارد.

تشخیص و علائم کودک خوابگرد

برای تشخیص این اختلال باید این علائم در فرد وجود داشته باشد:

- دوره‌های مکرر بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن که معمولا در یک سوم اول یک دوره خواب پدیده می‌آید.

- در حین خوابگردی، شخص چهره‌ای بدون احساس و چشم‌هایی خیره دارد و نسبت به اقدام دیگران برای مکالمه با او نسبتا بی‌تفاوت است و به دشواری می‌توان او را بیدار کرد.

- پس از بیداری، شخص نسبت به دوره اختلال و رفتارهایی که انجام داده، دچار فراموشی است.

- چند دقیقه پس از بیداری، رفتار و فعالیت روانی شخص مشکلی ندارد. البته ممکن است که ابتدا به صورت کوتاه مدت و خفیف دچار گیجی و فراموشی باشد.

- خوابگردی موجب ناراحتی و تخریب در عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی یا دیگر زمینه‌های مهم فرد می‌شود.

سایر علائمی که یک کودک خوابگرد ممکن است داشته باشد و توصیه هایی به والدین آن ها

برخاستن از رخت‌خواب و راه رفتن در اطراف در حال خواب آشکارترین نشانه خوابگردی کودکان است ولی خردسالان خوابگرد ممکن است، در خواب صحبت کنند، بیدار شدن‌شان مشکل باشد، گیج به نظر برسند، وقتی با آنها صحبت می‌شود پاسخ ندهند، در رخت‌خواب بنشینند.

همچنین چشم‌های خوابگردها باز است، اما مانند موقع بیداری‌شان همسان نمی‌بینند و اغلب فکر می‌کنند که در اتاق دیگری از منزل هستند یا در مجموع در مکانی دیگر هستند.

چند توصیه‌ به والدینی که کودک‌شان خوابگرد است:

- در حال خوابگردی او را بیدار نکنید زیرا این کار ممکن است او را بترساند. در عوض به آرامی او را به طرف رخت‌خواب‌اش راهنمایی کنید.

- نه تنها پنجره‌ها و در‌های اتاق بچه را، بلکه در بقیه اتاق‌های را نیز قفل کنید. می‌توانید از قفل‌های اضافی یا قفل امنیت کودک هم برای درها استفاده کنید. سوییچ ماشین هم باید همیشه خارج از دسترس این بچه‌ها باشد.

- برای پیشگیری از سقوط کودک، به او اجازه ندهید در یک تخت‌خواب‌ تاشو یا مرتفع بخوابد.

- چیزهای شکستنی یا تیز را از اطراف بستر بچه دور کنید. اشیای خطرناک را نیز دور از دسترس قرار دهید.

- موانع را از اتاق فرزندتان و سایر اتاق‌های منزل بردارید تا از سکندری خوردن او جلوگیری کنید، به خصوص اشیا برنده را از کف اتاق خواب کودک یا اتاق بازی او بردارید.

- در‌های حفاظتی در خارج از اتاق فرزندتان و یا در ورودی بالای هر پلکان نصب کنید.

- برای به حداقل رساندن وقایع خوابگردی فرزندتان می‌توانید با گوش دادن به موسیقی‌های ملایم یا کاست‌های آرامش بخش به فرزندتان در هنگام خوابیدن آرامش بخشید.

- یک برنامه خواب و چرت زدن روزانه منظم تنظیم کنید که در آن هم زمان خوابیدن و هم بیدار شدن لحاظ شده باشد.

- زمان خوابیدن فرزندتان را زودتر قرار دهید. این کار می‌تواند خواب آلودگی مفرط را بهبود بخشد.

- به فرزندتان اجازه ندهید در شب مایعات زیادی مصرف کند و مطمئن شوید که فرزندتان قبل از رفتن به رخت‌خواب دست‌شویی رفته است.

- مطمئن شوید که اتاق خواب فرزندتان ساکت، راحت، گرم و نرم و مساعد برای خوابیدن است.

- اگر فرزندتان را نیمه‌شب سرگردان دیدید، وحشت نکنید. او را با آرامش و امنیت به رخت‌خوابش برگردانید.

-والدین، خواهر‌ها و برادرها و اعضای خانواده بهتر است کودکی را که زیاد دچار خوابگردی می‌شود، دست نیندازند و اذیت نکنند زیرا او نسبت به این رفتار خود هیچ آگاهی‌ ندارد و به‌طور کلی چیزی به یاد نمی‌آورد.

روند درمانی خوابگردی در کودکان چگونه است؟

با توجه به اینکه هم عوامل زیستی و هم عوامل روانشناختی جزو علل اصلی بروز خوابگردی کودکان است، درمان‌ها نیز در همین جهت صورت می‌گیرد.

اولین گام، دارودرمانی و مشاوره با روانپزشک است.

گام دوم، مشاوره با مراقبین فرد خوابگرد است که باید آموزش ببینند که چگونه با فرد خوابگرد رفتار کنند.

لازم است نظارت داشته باشند، زیرا ممکن است خوابگرد اعمال و رفتارهای خطرناکی مانند عبور از پنجره یا افتادن در چیزی و … را انجام دهد که می‌تواند خطرساز باشد که در این صورت با مواظبت صحیح و بدون توسل به زور می‌توان از خطر احتمالی جلوگیری کرد. بنابراین شناسایی نوع رفتار خوابگرد اهمیت دارد.

در گام سوم، اقدامات در مورد خود فرد صورت می‌گیرد که با توجه به سن ابتلا متفاوت است و روان‌شناس می‌تواند اضطراب‌های فرد را با روانکاوی شناسایی کرده و به خوابگرد کمک کند تا تخلیه روانی در او اتفاق بیفتد.

تامین ایمنی کودکان خوابگرد

خوابگردی کودکان به خودی خود خطرناک نیست. با این وجود راه رفتن‌های شبانه می‌توانند خطرناک باشند، به این دلیل که کودکان بیدار نیستند و متوجه نیستند چه کاری انجام می‌دهند، مانند پایین رفتن از پله‌ها یا باز کردن پنجره‌ها.

- خوابگردی کودکان معمولا نشانه این نیست که کودک مشکلات روحی و یا روان‌شناختی دارد و همچنین هیچ گونه آسیب روحی ایجاد نمی‌کند.

- سعی کنید او را بیدار نکنید، چون این کار ممکن است او را بترساند. به جای آن، او را به آرامی به سوی رختخوابش هدایت کنید.

- پنجره‌ها و درهای خانه (و نه تنها اتاق کودک) را ببندید و قفل کنید، زیرا ممکن است کودک خوابگردتان به سمت آن‌ها به راه بیافتد. ممکن است بخواهید به در‌ها قفل‌های اضافی و یا قفل‌های محافظ کودک بزنید. اگر خوابگردتان بزرگ‌تر است (می‌تواند رانندگی کند)، سوییچ ماشین را در محلی دور از دسترس او قرار دهید.

- برای جلوگیری از سقوط، اجازه ندهید کودک خوابگردتان بالای تخت دو نفره بخوابد.

- اشیای تیز و شکستنی را در اطراف تخت کودکتان قرار ندهید.

- اشیای خطرناک را دور از دسترس کودکتان قرار دهید.

- برای جلوگیری از تصادف و برخورد، موانع را از اتاق و سراسر خانه بردارید (مخصوصا خرت و پرت‌های روی زمین).

- بالای پله‌ها یا اتاق کودک، راه گیرهای محافظی نصب کنید.

- به کودک خود اجازه ندهید قبل از خواب، نوشیدنی زیادی بنوشد و او را قبل از خواب به توالت ببرید، زیرا مثانه پر می‌تواند با خوابگردی ارتباط داشته باشد