پاسخ به پرسش های کودکانه، حوصله ام سر رفته چکار کنم؟

اینکه به بچه یاد دهیم خودش را سرگرم کند، مهارت اجتماعی مهمی است.

ملیسا داستانی متفاوت را تعریف می کند: "جوی (۵ ساله) از من می خواهد دائم با او بازی کنم. به نظر می رسد او اصلاً نمی تواند خودش را سرگرم کند و دائم نق می زند که با او بازی کنم مگر اینکه اجازه دهم تلویزیون تماشا کند یا بازی کامپیوتری انجام دهد.

دوست دارم وقتم را با او بگذرانم، اما واقعاً می خواهم او یاد بگیرد بدون اینکه سراغ بازی های رایانه ای رود، بتواند اوقات خودش را سرگرم کند، به خصوص وقتی باید قبض ها را بپردازم یا به برادر کوچکش غذا دهم. آیا از او انتظار زیادی دارم؟"

همانند ملیسا، بسیاری از والدینِ بچه های پیش دبستانی تا سال های اول دبستان، احساس می کنند فرزندشان بلد نیست خودش را سرگرم کند. والدین دوست ندارند به فرزندشان این گونه جواب دهند: نه، این بار خودت میری خودت رو سرگرم می کنی. این جواب برای بچه این سن کمی تند است.

کشف معنای سؤال

هنگامی که کودک تان مرتباً از شما می خواهد با او بازی کنید یا همیشه حوصله اش سر می رود، دارد یک یا چند مورد از این موارد را به شما می گوید:

- می خواهد به او توجه کنید.

- انتخاب یک فعالیت برای او سخت است.

- او نمی داند چطور خودش را سرگرم کند.

بگذارید هر یک از این ها را بررسی کنیم:

اگر کودک تان از شما می خواهد به او توجه کنید، یا به علت این است که زمان کافی به او اختصاص نمی دهید، یا جَو خانواده تان طوری است که باعث می شود او به توجه بیشتر نیاز داشته باشد.

از خود بپرسید که کدام یک در مورد خانواده شما صدق می کند. آیا ساعات زیادی را به کار اختصاص داده اید؟ آیا زیاد به جمع دوستان می روید؟ آیا در زمانی که می توانستید با کودک تان باشید، وقت خود را پشت تلفن یا رایانه صرف می کنید؟ آیا فرزند نورسیده دارید که بیشتر توجهتان را صرف او می کنید؟

هر کدام از اینها باعث می شود کودک تان به حق بخواهد زمانی را اختصاصاً به او توجه کنید. وقتی کودک در شرایط سختی قرار دارد، شدیداً به توجه نیاز پیدا می کند. اما برخی اوقات مثلاً هنگام طلاق، شرایط بد شما با نق زدن های کودک همراه می شود در حالی که انرژی عاطفی لازم برای اختصاص دادن به او را ندارید.

آگاه بودن از همین مسئله مهم است. اگر قدرت لازم برای برآورده کردن نیاز عاطفی کودک تان را ندارید، شاید به یاری یک متخصص بتوانید به فرزندتان و خودتان کمک کنید.

برخی کودکان نمی توانند به راحتی خودشان را سرگرم کنند. آنها همیشه می خواهند با کس دیگری بازی کنند چرا که برای هدایت بازی به او نیازمندند.

از آنجایی که یک کودک کم سن و سال بیشتر از همه یکی از والدین را دور و بر خود می یابد، دائم به او نق می زند که بیا با من بازی کن. به علاوه، اگر به سر کار می روید، انتظار دارید کودک تان در مهد کودک بازی هایش را بکند و همین طور هم است.

اما یک مهد کودک خوب فقط به بچه کمک می کند وابستگی اش را کاهش دهد و مربی زمان کافی ندارد که کاملاً به یک کودک خاص توجه کند و باید به بقیه بچه ها نیز برسد.

کودکان دیگری هستند که می توانند یک بازی را انتخاب کنند، اما پس از انتخاب نمی دانند چطور تنها بازی کنند. شاید احساس خلاقیت کافی ندارند، بازی را در حالت تک نفره جذاب نمی بینند، نمی خواهند تنها باشند، یا زود حوصله شان سر می رود و عاجز می شوند.

شخصیت بعضی از کودک ها برای بازی تکی بسیار مناسب است. چنین کودکانی می توانند ساعت ها بنشینند رنگ کنند، خانه بسازند، چیزهایی درست کنند یا ادا در بیاورند.

اما بسیاری از کودکان نمی توانند یا نمی خواهند این طور بازی کنند. به نظر می رسد فقط هنگامی از بازی لذت می برند که کس دیگری نیز باشد.

اما با فهمیدن معنی واقعی این سؤال، آیا اگر کودک در هر روز 10 بار هم خواست با او بازی کنیم مجبوریم قبول کنیم؟ نه، مجبور نیستیم.

بهترین روش جواب دادن

اینکه به بچه یاد دهیم خودش را سرگرم کند، مهارت اجتماعی مهمی است. وقتی کودک تان یاد بگیرد چطور تنهایی بازی کند، دارد یاد می گیرد چطور به خودش آرامش دهد.

کودکانی که بلدند به خود آرامش دهند، می توانند در مواجهه با موقعیت های نامطلوب از احساس عجز خود بکاهند. می دانید که این مهارت نه تنها در سرگرم کردن خود، بلکه در مدرسه، اجتماع و کل زندگی به فرزندتان کمک می کند.

یک بزرگسال که می بیند صف شیر سوپر مارکت تکان نمی خورد و به همین علت از کوره در می رود، احتمالاً در کودکی مهارت های خود آرامش دهی را یاد نگرفته است. نوجوانی که با دیدن نمره تک درس ریاضی، سر معلم خود داد می کشد نیز احتمالاً این مهارت ها را نیاموخته است.

وقتی به کودک خود یاد می دهیم که با خوداتکایی بر عجز فایق آید، مهارت زندگی مهمی را به او یاد می دهیم. یادگیری تنها بازی کردن، بخشی از این مهارت است.

در دو مورد نباید کودک را به بازی تکی ترغیب کرد:

- وقتی صادقانه رفتار خود را ارزیابی می کنید، درمی یابید که زمان کافی برای بازی با کودک تان اختصاص نمی دهید. در این صورت باید زمان بیشتری را برای بازی با کودک کنار بگذارید.

- اگر کودک تان دارد خود را با یک تغییر شدید سازگار می کند، شاید بسیار وابسته تر شود. در این صورت، حتی اگر برای بازی با او زمان کافی صرف می کنید، باید مقداری زمان اضافی را نیز به این کار اختصاص دهید.

در بقیه موارد بهترین راه برای پاسخ دادن به کودک این است که به او بگویید:

- دو تا کاری رو که خودت می تونی انجام بدی انتخاب کن. (اگر نمی تواند انتخاب کند، به او کمک کنید).

- حالا یکیشو انتخاب کن و انجامش بده.

- تا وقتی که من میگم، خودت رو با این کار سرگرم کن. اگر خواستی میتونی اون یکی بازی رو شروع کنی ولی تا آخرش خودت باید بازی کنی.

در انتها کودک تان را به خاطر بازی تکی تشویق و از او تعریف کنید. در این صورت، با وجودی که با او بازی نکرده اید او احساس می کند توجه شما را جلب کرده است. از بچه های این سن مخصوصاً پسر توقع نداشته باشید بیش از ۳۰ دقیقه تکی بازی کنند.

منبع: کودک آنلاین