کودک بیش فعال چه نشانه هایی دارد؟

بیش فعالی به حالتی گفته می شود که کودک دارای تحرک زیاد است و بیش از اندازه جنب و جوش دارد. همین انرژی زیاد و تحرک بالای کودک سبب دردسر هایی برای خود، والدین (بخصوص مادر) و کادر مدرسه می شود. کودکان بیش فعال معمولا تمامی انرژی خود را صرف جنب و جوش می کنند و دیگر توانی برای کار های دیگر مانند یادگیری، انجام تکالیف مدرسه و .... ندارند و اگر به موقع مورد درمان قرار نگیرند ممکن است به سمت ترک تحصیل و قرار گرفتن در مسیر های انحرافی قرار بگیرند. از همین رو والدین باید بعد از تشخیص و شناسایی علائم بیش فعالی برای درمان کودک بیش فعال خود اقدام کنند، تا از بروز پیامد ها و عواقبل بعد از آن در دوره های نوجوانی و جوانی پیشگیری نمایند. از جمله پیامد های عدم درمان به موقع بیش فعالی کودکان می توان به رفتار های ضد اجتماعی در همان سن یا بعد از آن، گرایش به سمت مصرف مواد مخدر، تا امیدی شدید در نوجوانی، افسردگی، اختلالات یادگیری، ابتلا به ADHD شدید در کودکی و نوجوانی و ... اشاره داشت. امروزه خیلی از مادران از دست کودک خود شاکی هستند و گمان می کنند که کودکشان بیش فعال است اما باید بدانند قبل از هر اقدامی باید از علائم کودک بیش فعال اطلاع پیدا کنند و ببینند آیا کودکشان علائم و نشانه های کودک بیش فعال را دارد یا نه؟ برای اطلاع از نحوه رفتار صحیح با کودکان بیش فعال کلیک کنید.

بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات در بین کودکان است که حدود هشت تا ده درصد کودکان به بیش فعالی مبتلا هستند. بیش فعالی در پسران شایع تر از دختران می باشد که دلیلش هنوز مخشص نیست. نشانه های بیش فعالی کودکان معمولا قبل از ورود آنان به مدرسه بروز می کند.

انواع کودکان بیش فعال

اختلال بیش فعالی در کودکان را می توان به سه نوع تفکیک کرد:

اختلال بیش فعالی نوع اول:

در این نوع کودک بیش فعال فقط در توجه و تمرکز بر روی مسائل مختلف مشکل دارد

اختلال بیش فعالی نوع دوم:

در نوع دوم از این اختلال در کودک بیش فعال جنب و جوش و پر تحرکی دیده می شود. یعنی این کودکان هم در توجه و تمرکز مشکل دارند و هم پر تحرک می باشند. این نوع از اختلال بیش فعالی در فرزندان اول خانواده، پسران سه تا پنج ساله و دبستانی ها شایع تر می باشد.

اختلال بیش فعالی نوع سوم:

این نوع اختلال در کودک بیش فعال معمولا از سه سالگی به بعد قابل تشخیص است. کودکان مبتلا به این نوع بیش فعالی معمولا در دوران شیر خواری خود بیشتر دست ها و پاهای خود را حرکت می دهند و پر تحرک هستند، کمتر می خوابند، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.

علائم شایع در انواع بیش فعالی

کودک بیش فعال چه نشانه هایی داردخیالبافی، حواس پرتی و بی حوصلگی برای انجام دادن تکلیف های مدرسه از جمله کارهای عادی کودکان می باشد اما از علائم شایع بیش فعالی در کودکان می توان به مشکلات آنها در تمرکز و توجه نداشتن (کم توجهی) آنان و تحرک و جنب و جوش بیش از حد آنان یا حتی پرخاشگری کودک در طول روز اشاره داشت. از موراد دگیر نشانه ها و علائم کودک بیش فعال می توان به موارد زیر اشاره داشت:

- قطع پی‌ در پی گفت‌ و گو و مکالمه بزرگ‌تر ها یا حین صحبت کردن با یک فرد

- جواب دادن به سوال، پیش از آنکه جمله‌ی سؤال‌کننده خاتمه یابد

- بی‌صبری و بی‌تحملی شدید

- هر آنچه طلب می کنند، باید در همان لحظه آن را دریافت کنند

- پرحرفی

- مدام در حال حرکت و جنب‌و‌جوش بودن

- بی‌صبری

- نداشتن تحمل برای ایستادن در صف و رعایت نوبت

- عصبی و حساس بودن

- مرتب پایین و بالا پریدن

- هل دادن بقیه‌ی کودکان

- بهم زدن بازی بقیه‌

- انجام تکلیف‌های مدرسه بدون توجه و دقت

- قاپیدن وسایل بقیه دوستان و هم سن های خود

- نداشتن مهارتهای لازم در برقراری ارتباط‌های اجتماعی با دیگران

- گم‌کردن وسایل شخصی

- از این شاخه به آن شاخه پریدن

نحوه و سن تشخیص بیش فعالی

تشخیص بیش فعالی یک آزمون و سن مشخصی ندارد، که بتوان گفت حتما در این سن و توسط این آزمون قابل تشخیص است. بیش فعالی در کودکان در سنین مختلف اتفاق می افتد. بیش فعالی در نوزدادان هم ممکن است اتفاق بیافتد ولی معمولی علائم و نشانه های آن قبل از هفت سالگی بروز می کند. از آنجایی بارز ترین نشانه ی کودکان بیش فعال عدم تمرکز و بی توجهی است معمولا در دورن مدرسه در پروسه یادگیری بیشترین نمود را خواهد داشت که معمولا معلمان و والدین در این سن متوجه بیش فعالی در کودکان می شوند و برای درمان کودک اقدام می کنند در حالی که اگر در ابتدا تشخیص داده شود هم در فرایند یادگیری کودک خللی بوجود نمی آید و هم درمان بیش فعالی کودک آسان تر است. بهترین روش تشخیص بیش فعالی کودکان توجه به رفتار کودک در محیط های مختلف مانند خانه یا مدرسه می باشد زمانی که در یادگیری و ارتباط بر قرار کردن با دوستان و هم سن و سالان خود دچار کودک با مشکل مواجه است و در خانه و مدرسه جنب و جوش زیادی دارد.

البته هنوز هم پدر و مادر ها (والدینی ) هستند که با وجود هشدار های فراوان معلمان و اطرافیانشان مشکل خود کودک خود را قبول نمی کنند. این دسته از والدین معمولا از درمان بیش فعالی کودکشان واهمه دارند و تصور می کنند که دارو ها و روش های درمانی که برای درمان کودکشان استفاده می شود، برای فرزندانشان عوارض خواهد داشت. در صورتی که باید این نکته را بدانند که اگر بیش فعالی کودکشان اگر به موقع درمان نشود می توانند کودک را در یادگیری و امور مدرسه اش و برقراری ارتباط ها اجتماعی دچار مشکل کند و برای خود و اطرافیانش خطر آفرین باشد. در صورت عدم درمان در سنین بالاتر به مسیر های انحرافی کشیده شود.

علت و عوامل موثر در به وجود آمدن بیش فعالی در کودکان

دلیل بیش فعالی کودکان ترکیبی از عوامل ژنیتیکی و محیطی می باشد.این کودکان در بخش هایی از مغز دچرا نقس جزئی هستند. از عوامل محیطی که می تواند در بروز بیش فعالی در کودکان موثر باشد می توان به موارد زیر اشاره داشت:

- سیگار کشیدن مادر باردار

- استنشاق دود سیگار توسط مادر باردار

- مصرف الکل در دوران بارداری توسط مادر

- وجود این اختلال در نزدیکان و خویشاوندان

- مسمویت ناشی از سرب موجود در هوا حاصل از دود اتومبیل ها و آلودگی هوا

- مصرف غذاهای محتوی افزودنی هایی مانند شیرین کننده های مصنوعی، رنگ دهنده های خوراکی

- مواد نگهدارنده غذایی و جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا

- و ...

پیامد های پیش فعالی در آینده کودک

کودک بیش فعال چه نشانه هایی دارددر صورت عدم معالجه و بی توجهی به کودک بیش فعال، احتمال اینکه این افراد در آینده بتلا به افسردگی شدید مبتلا شوند بسیار زیاد است یا در دوره نوجوانی و جوانی خود رفتار های ضد اجتماعی و حتی بزهکارانه از آنان دیده شود. در دوران مدرسه بیش فعالی در کودکان بیشتر مشکل آفرین می شود چرا که این کودکان در تمرکز و توجه مشکل دارند. تمرکز کافی برای گوش دادن به درس ندارند و مدام در فکر خیال خود می باشد و برای بیرون رفتن اجازه می خواهند. این بچه ها نمی توانند روی صندلی بنشینند و آرام و قرار ندارند. معمولا پر حرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند و به همین دلیل از لحاظ تحصیلی معمولا بسیار افت می کنند و با مشکل مواجه می شوند و پدر و مادر خود را نیز در خانه خسته می کنند.

والدین رفتار کودک خود را با دقت مورد بررسی قرار دهند و تنها در صورتی که نشانه و علائم بیش فعالی را در مدتی طولانی در کودک خود مشاهده کردند و با یک متخصص مشاوره روانشناسی مشورت کنند تا بتوانند دریابند که کودکاشان اختلال بیش فعالی را دارد یا نه؟ در غیر اینطورت نمی توان به هر کودک پر تحرکی برچسب بیش فعالی را زد.

درمان اختلال بیش فعالی

حقیقت این است که درمان بیش فعالی در کودکان نیاز به زمان دارد و هیچ درمان سریعی برای این اختلال وجود ندارد. نشانه ها و علائم بیش فعالی در کودکان به راحتی قابل کنترل می باشد. لازم است که در مرحله اول والدین و مربیان آنان در مورد اختلال بیش فعالی کودکان اطلاعات بیشتری کسب کنند و روش های مناسب برخورد با کودکان بیش فعال را بیا موزند. یک برنامه تربیتی مناسب با نیاز های این کودکان را طرح ریزی کنند. والدین و مربیان آنان نباید فراموش کنند که کودکان بیش فعال ذاتا بد نیستند. در ادامه چند نکته برای درمان کودک بیش فعال را آورده ایم:

1 - والدین و مربیان باید آگاهی و دانش خود را در این زمینه افزایش دهند. برای این کار آنان می توانند از مطالعه انواع کتاب ها و مقالات موجود در اینترنت در مورد روانشناسی استفاده کنند یا از مشاوران روانشناسی متخصص در این زمینه کمک بگیرند.

2 - والدین در خانه و مربیان در مدرسه باید برنامه تربیتی متناسب با نیاز های کودک داشته باشند تا بتوانند در جهت برقراری ارتباط بهتر با کودک و تعلیم و تربیت صحیح کودک پیش بروند.

3- والدین در برابر کودک بیش فعال خود وظیفه دارند که در زمان درمان کودک بیش فعال خود محیط خانه را برای او آماده کنند. از جواب دادن به تلفن های غیر ضروری در مقابل کودک یا رفتن به مهمانی یا هر چیزی که موجب برانگیخته شدن انرژی کودک می شود، تا حد ممکن خود داری کنند.

4- والدین و مربیان کودک سعی داشته باشند که مرتب با هم در تماس باشند و از وضعیت کودک در خانه و مدرسه همدیگر را باخبر سازند.

5- برای کودک برای انجام فعالیت هایش یک برنامه زمانی مشخص داشته باشید. زمان مشخص و معینی برای غذا خوردن، خوابیدن، انجام تکالیف مدرسه، بازی کردن و یا هر کاره دیگری داشته باشید.

بیش فعالی و اوتیسم

بر اساس مطالعات روانشناسی انجام شده در سال های اخیر در مورد اختلال بیش فعالی و اختلال اوتیسم می توان گفت که کودکانی که مبتلا به اوتیسم و یا اصطلاحا بچه های اوتیستیک از هیجانات درکی ندارند به بیان بهتر می توان گفت که در شناخت هیجانات و نشانه ها آن مشکل دارند به عنوان مثال یک کودک اوتیستیک زمانی که کاره اشتباهی انجام می دهد و والدین از دست او عصبانی می شوند، متوجه عصبانیت و حتی حالت چهره والدین خود نمی شود به کاره خود ادامه می دهد. کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم با کودکان بیش فعال متفاوت هستند. در مورد کودکان اوتیستیک می توان گفت که آنان به بلوغ درک نشانه ها و علائم هیجانات نرسیده اند و نمی توانند رفتار خود را منطبق با موقعیت تنظیم کنند.

مشاوره و درمان بیش فعالی در کودکان

اگر با توجه به نشانه ها و علائم گفته شده در این مقاله متوجه بیش فعالی کودک خود شدید، توصیه می کنیم هر چه سریعتر برای دریافت مشاوره و درمان توسط یک فرد متخصص در زمینه کودکان و نوجوانان اقدام کنید. مشاوره گرفتن از یک فرد متخصص می تواند به شما در یادگیری روش های تربیتی و آموزشی مناسب، نحوه داشتن رفتاری مناسب، درمان آن به شما کمک کند و تا حد زیادی از مشکلات کودک در خانه و مدرسه کم خواهد شد. مشاورن کودک و نوجوان مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی آماده اند تا پاسخگوی سوالات شما باشند در حل مشکلات کودکان و نوجوان شما را یاری دهند. شما در هر نقطه ای که هستید می توانید از خدمات مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی در تمامی طول روز بهره مند گردید.