فلج مغزی در کودکان، رژیم غذایی مناسب

فلج مغزی به معنی گروهی از مشکلاتی است که بر حرکت و وضعیت بدن تاثیر می‌گذارند. این بیماری مرتبط با آسیب مغزی یا مشکلاتی در رشد مغز می‌باشد. فلج مغزی یکی از شایع‌ترین دلایل معلولیت‌های ماندگار در کودکان است. این بیماری باعث حرکات واکنشی که فرد نمی‌تواند کنترل کند و سفتی عضلانی که ممکن است بر بخش‌هایی از بدن یا تمام بدن اثر بگذارد، می‌گردد. این مشکلات می‌توانند از نوع خفیف تا شدید متغیر باشند.
فلج مغزی یکی از شایع‌ترین اختلالات مادرزادی در کودکان است. هیچ درمان قطعی برای فلج مغزی وجود ندارد اما درمان‌ها، تجهیزات خاص و در برخی موارد عمل جراحی می‌تواند به کودکانی که با این شرایط زندگی می‌کنند، کمک کند. متخصص اطفال با ارائه مشاوره تخصصی در خصوص علل و علائم فلج مغزی در کودکان، روش‌های درمانی مختلف این بیماری را به شما معرفی می‌کنند.

علت
دلایل دقیق فلج مغزی یا سی پی همیشه معلوم نمی‌باشند. اما بسیاری از موارد نتیجه‌ی مشکلاتی در طول بارداری هستند که مغز نوزاد آسیب دیده یا بطور طبیعی رشد نمی‌کند. این شرایط می‌تواند ناشی از عفونت‌ها، مشکلات سلامت مادر، یک اختلال ژنتیکی یا عامل دیگری که در رشد طبیعی مغز خلل ایجاد می‌کند، باشند. در موارد نادر مشکلاتی در حین زایمان می‌تواند باعث فلج مغزی شود. نوزادان نارس (بخصوص آنهایی که وزن آنها کمتر از ۱۵۱۰ گرم است) بیشتر احتمال ابتلا به فلج مغزی در مقایسه با سایر کودکان دارند. کودکان با وزن پایین در هنگام تولد و چند قلوها نیز بیشتر در خطر هستند. آسیب مغزی در دوران نوزادی یا اوایل کودکی نیز می‌تواند منجر به فلج مغزی شود. برای مثال یک کودک ممکن است به دلیل مسمومیت با سرب، مننژیت باکتریایی، جریان خون ضعیف به مغز، تکان داده شدن در نوزادی (سندرم کودک لرزان)، یا تصادف با ماشین، دچار آسیب شود.

علائم
کودکان مبتلا به فلج مغزی درجات مختلفی از معلولیت جسمی دارند. برخی تنها دارای اختلال خفیف هستند در حالی که سایرین به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این وضعیت بستگی به شدت آسیب مغزی دارد. برای مثال آسیب مغزی می‌تواند بسیاری محدود باشد و تنها بر بخشی از مغز که راه رفتن را کنترل می‌کند تاثیر بگذارد یا بسیار گسترده‌تر باشد و در کنترل عضلات کل بدن اختلال ایجاد کند.
آسیب مغزی که باعث فلج مغزی می‌شود همچنین می‌تواند بر عملکردهای دیگر مغز اثر بگذارد و منجر به مشکلات پزشکی اضافه‌ای شود از جمله:
اختلال بینایی یا کوری
از دست دادن شنوایی
آسپیراسیون مواد غذایی (مکش غذا یا مایعات در ریه‌ها)
رفلکس معده
مشکلات تکلم
سرازیر شدن آب دهان
پوسیدگی دندان
اختلالات خواب
پوکی استخوان (استخوان‌های ضعیف و شکننده)
مشکلات رفتاری
تشنج، مشکلات تکلم و ارتباطی و معلولیت ذهنی در میان کودکان مبتلا به فلج مغزی شایع‌تر است.

انواع
سه نوع فلج مغزی (CP) عبارتند از:
فلج مغزی اسپاستیک: باعث گرفتگی و مشکل در حرکت می‌شود.
فلج مغزی آتتوئید: منجر به حرکات غیر ارادی و کنترل نشده می‌شود.
فلج مغزی آتاکسیک: باعث مشکلی در تعادل و دید سه بعدی می‌شود.
از آنجایی که فلج مغزی بر کنترل و هماهنگی عضلات اثر می‌گذارد، حتی حرکات ساده (مانند بی حرکت ماندن) دشوار است. سایر عملکردهایی که مهارت‌های حرکتی و عضلانی را شامل می‌شوند مانند تنفس، کنترل مثانه و روده، خوردن، و تکلم نیز ممکن است در یک کودک مبتلا به فلج مغزی تحت تاثیر قرار بگیرد. فلج مغزی در طول زمان بدتر نمی‌شود.

تشخیص
فلج مغزی ممکن است بطور زود هنگام در نوزادی که به دلیل زایمان زودرس یا سایر مشکلات سلامتی در خطر ابتلا به این مشکل است، تشخیص داده شود. پزشکان از جمله متخصصین رشد کودکان و متخصصین مغز و اعصاب معمولاً پس از تولد نوزاد را به دقت کنترل می‌کنند تا تاخیرات در رشد یا مشکلاتی در عملکرد عضلات که ممکن است نشان دهنده فلج مغزی باشند را شناسایی کرده و به آن رسیدگی کنند.
در کودکی که با دوره کامل به دنیا آمده و سایر عوامل خطر فلج مغزی را ندارد، ممکن است تشخیص اختلال در سال اول دشوار باشد. پزشکان اغلب تا زمانی که تاخیری را در نقاط عطف رشد (برای مثال عدم توانایی گرفتن انگشتان پا تا ۴ ماهگی یا ناتوانی در نشستن تا ۷ ماهگی) که می‌تواند نشان دهنده‌ی فلج مغزی باشد، مشاهده نکنند، قادر به تشخیص فلج مغزی نخواهند بود. شل یا سفت بودن بیش از حد عضلات، عدم هماهنگی مناسب حرکات، و وجود رفلکس‌های نوزاد در بالاتر از سنی که انتظار می‌رود، نیز می‌توانند علائم فلج مغزی باشند.

درمان
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای فلج مغزی یا بیماری سی پی وجود ندارد. اما منابع و درمان‌های مختلفی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک کنند.
درمان‌های کمکی
انواع مختلفی از درمان‌ها می توانند به کودکان برای دستیابی به حداکثر پتانسیل رشد کمک کنند. به محض تشخیص فلج مغزی، کودک می‌تواند درمان برای حرکت و سایر نواحی که نیاز به کمک دارند مانند یادگیری، تکلم، شنوایی و رشد اجتماعی و عاطفی را شروع کند.
دارو و جراحی
دارو، عمل جراحی یا بریس‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد عضله کمک کنند. جراحی ارتوپدی می‌تواند در ترمیم دررفتگی ران و یا اسکولیوز (انحنای ستون فقرات) که مشکلات شایع مرتبط با فلج مغزی هستند، موثر باشد. برای درد یا گرفتگی شدید عضلانی، کودکان می‌توانند داروهای خوراکی دریافت کنند یا یک پمپ (پمپ باکلوفن) در زیر پوستشان کاشته شود.

رژیم غذایی
کودکان می‌توانند با مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم، ویتامین دی و فسفر، سلامت استخوان‌های خود را بهبود بخشند. این مواد مغذی به قوی ماندن استخوان‌ها کمک می‌کنند. با مشورت با پزشکان، متخصصین تغذیه و حتی درمانگران گفتار و زبان می‌توان از دریافت مواد مغزی مناسب مطمئن شد و در صورت لزوم تغییراتی را در رژیم غذایی یا روال وعده‌های غذایی ایجاد کرد.
ممکن است برای درمان شرایط پزشکی مختلف، نیاز به متخصصین پزشکی مختلفی باشد. حتی در صورتی که نیاز به متخصصین پزشکی متعددی باشد، همچنان داشتن یک پزشک مراقبت‌های اولیه یا یک متخصص فلج مغزی مهم است. این پزشک مراقبت معمول کودک شما را کنترل می‌کند و برای هماهنگ کردن اقدامات مراقبتی کودک به شما کمک خواهد کرد. تیمی از متخصصین با شما کار می‌کنند تا نیازهای فرزند شما برآورده شود. این تیم می‌تواند شامل درمانگرها، روانشناسان، مربیان، پرستاران و مددکاران اجتماعی باشد.

برای والدین
برآورده کردن نیازهای روزانه‌ی عضوی از خانواده که مبتلا به فلج مغزی است آسان نمی‌باشد. در صورتی که فرزند شما دچار فلج مغزی است، به دنبال حمایت خانوادگی و اجتماعی باشید. ممکن است ملحق شدن به گروه‌های حمایتی یا صحبت با والدین سایر کودکانی که نیازهای خاصی دارند، کمک کند تا احساس تنهایی نکنید. مشاوره نیز می‌تواند مفید باشد تا بتوانید احساسات خود را درک کنید و با آنها کنار بیایید. کودک نیز نیاز به کمک خواهد داشت. فراهم کردن حمایت عاطفی برای کودک می‌تواند به وی کمک کند تا با فلج مغزی کنار بیاید. داشتن یک کودک با فلج مغزی آسان نیست و بزرگ کردن چنین کودکی می‌تواند دشوار باشد. اما هرچه اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید از فرزند خود مراقبت کنید.