بعد از رابطه زناشویی، چه تستی باید بدهیم؟

به صورت طبیعی از مخاط واژن بانوان ترشحاتی تحت تاثیر هورمون های زنانه، یعنی استروژن تولید می شود. این ترشحات به رنگ شفاف و روشن بوده و بویی ندارد. هدف از ترشح این مخاط این است که فضای واژن و دهانه رحم را برای حرکت اسپرم و رسیدن آن به تخمک بررسی کند.
برخی از داروها مثل کلومید Clomid می توانند با دخالت در عملکرد استروژن و پروژسترون، میزان ترشحات دهانه رحم را کاهش دهند. ولی هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد، بانوانی که از این دارو استفاده می کنند، قدرت باروری شان کاهش یافته است.

تست بعد از نزدیکی یا PCT
این آزمایش برای بررسی و ارزیابی مخاط و ترشحات دهانه رحم (سرویکس) از نظر وجود اسپرم و میزان تحرک آن صورت می گیرد.
با توجه به این که عامل دهانه رحم در پنج تا ده درصد علت های ناباروری دخیل است، بررسی معاینه سرویکس بانوان یک گام ضروری در ارزیابی ناباروری است.
ترشحات طبیعی واژن در موارد زیر دخیل اند:
- حفاظت از اسپرم در مقابل محیط اسیدی واژن؛
- حفاظت اسپرم از فاگوسیتوز؛ فاگوسیتوز یا بیگانه خواری فرآیندی است که در آن ذرات جامد مثل باکتری ها توسط سلول هایی موسوم به فاگوسیت ها بلعیده می شوند. در حقیقت فاگوسیتوز یکی از مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی بدن ما است و در مکانیسم ایمنی بدن نقش مهمی دارد.
- تامین انرژی مورد نیاز اسپرم ها؛
- تسهیل حمل و نقل اسپرم در دوره زمانبندی و تداخل در دیگر مراحل؛
- از بین بردن اسپرم های غیر طبیعی از نظر شکلی؛
- حفظ تعداد زیادی اسپرم در داخل گردن رحم و انتشار آنها به دستگاه تناسلی فوقانی.

تست بعد از نزدیکی یا PCT چه زمانی انجام می شود؟
تست پس از نزدیکی ۱ تا ۲ روز قبل یا بعد از تخمک گذاری و حدود ۲ تا ۸ ساعت بعد از رابطه جنسی انجام می شود. چون ترشحات دهانه رحم رقیق و چسبناک است و اسپرم به راحتی می تواند در آن شنا و حرکت کند. از این آزمایش زمانی استفاده می شود که سایر تست ها علت ناباروری در بانوان را نشان نداده است.
در واقع انجام این تست در موارد زیر توصیه می شود:
روند تخمک گذاری طبیعی است. با انجام هیستروسکوپی و یا عکس رنگی مشخص شده است که لوله های رحمی انسداد ندارند و آزمایش اسپرم مرد طبیعی بوده است.
ممکن است مشکلات سیستم ایمنی، مانند تولید آنتی بادی های علیه اسپرم در بدن خانم، علت ناباروری باشد.

تست بعد از نزدیکی چطور انجام می شود؟
این تست یک تا دو روز حوالی تخمک گذاری انجام می‌شود. برای دیدن دقیق ترین نتایج، خانم باید در حوالی تخمک گذاری قرار داشته باشد. چون در این زمان ترشحات کیفیت مطلوب را برای حمایت از اسپرم جهت باروری دارند. همچنین، زوج باید از دو تا پنج روز قبل از انجام تست از نزدیکی خودداری کنند و از هیچ روان کننده ای هم استفاده نکرده باشند.
پزشک به شما برای کنترل درجۀ حرارت بدن، مخاط دهانه رحم و آزمایش بررسی سطح هورمون LH در ادرار، دستورالعمل‌هایی می‌دهد.
برای انجام تست صبح باید به صورت ناشتا (مایعات هم نباید خورده شود) به بیمارستان مراجعه کنید. اگر نتیجۀ این آزمایش ادرار نشان داد که در حال تخمک گذاری هستید، برای روز بعد به شما وقت ویزیت داده می‌شود. حدود ۲ تا ۸ ساعت پیش از ویزیت، باید نزدیکی انجام شود. در این فاصله تا انجام ویزیت، حمام نکنید و از دوش واژینال استفاده نکنید.
در ویزیت، پزشک با وسیله‌ای به نام اسپکولوم، واژن و دهانه رحم را بررسی می‌کند و از مخاط دهانه رحم نمونه برمی‌دارد و به آزمایشگاه ارسال می‌کند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود که آیا اسپرم در مخاط سرویکس وجود دارد و آیا اسپرم‌های موجود تحرک مناسب دارند یا نه!. در واقع در این آزمایش نمونه ای از ترشحات جمع آوری و تجزیه و تحلیل می شود و نوع ارتباط آن با اسپرم ارزیابی می گردد.
ایده آل پزشکان این است که در این نمونه گرفته شده، اسپرم با شکل و حرکت طبیعی پیدا کند. اگر اینطور باشد متخصصان نتیجه می گیرند که زن و شوهر هیچ مشکلی از نظر ایمنی و عبور اسپرم از دهانه رحم ندارند و مشکل ممکن است با تخمک گذاری یا وضعیت دیگری باشد که موجب ناباروری شده است.
اما هنگامی که نتایج ازمایش نشان دهد که آنتی بادی هایی از بدن خانم ترشح می شود که اسپرم ها را نابود می کند، استفاده از روش های کمک باروری مثل تلقیح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) کمک کننده است.
گفتنی است برخی متخصصان ارزش تشخیصی این تست را قبول ندارند.