آموزش صحیح به کودکان، روش مقابله با زورگویی

در این مطلب راهکار هایی برای کمک به کودکانتان برای مقابله با افراد زورگو و قلدر بیان کردیم که شما می توانید با گوشزد کردن این نکات به کودکتان یکی از بحران های جدی او را برطرف کنید.
هر روز، آرمان کوچولوی ۱۰ ساله برای غذا پول بیشتری از مادرش می خواهد. اما با این وجود هر روز لاغرتر می شود و همیشه گرسنه از مدرسه بر می گردد. بعد فهمیدیم پولی که برای ناهار جمع می کرده را به یکی از بچه های کلاس پنجمی می داده زیرا در غیر این صورت کتکش می زدند.
سارا ۱۳ ساله فکر می کرد که همه چیز در مدرسه ی جدیدش خوب پیش خواهد رفت زیرا تمامی دخترهای مدرسه با او خوب رفتار می کردند. اما بعد ها متوجه شد که یکی از آن ها درباره ی او شایعاتی پخش کرده است. سارا کل شب را گریه کرد و فردای آن روز به بهانه ی معده درد به درمانگاه مدرسه رفت تا دختر ها را در سالن مدرسه نبیند.این دو نوع قلدری کردن است که آرمان و سارا تجربه اش کرده اند و تقریبا بین کودکان شایع است. طبق بررسی ها اکثر نوجوانان و کودکان گفته اند که این رفتار را بیشتر در فضای مدرسه دیده اند.
قلدری کردن ممکن است چیزی همانند رفتن به ایستگاه اتوبوس یا دیدن کابوس های شبانه برای بچه ها باشد. این کار ها بر روی کودکان تاثیر عمیق زیادی می گذارد. در موقعیت های شدید تر ممکن است این قلدری کردن همراه با تهدید فیزیکی یا حتی آسیب شدیدی همراه باشد.
اگر دیگران برای کودکتان قلدری می کنند تا جایی که می توانید سعی کنید جلوی این کار را بگیرید. به علاوه راه هایی هم وجود دارد که با استفاده از آن می توانید از قلدری کردن، اذیت کردن و شایعه پراکنی بقیه روی کودکتان جلوگیری کنید تا مبادا تاثیر بدی روی او بگذارد. حتی اگر این مسئله در حال حاضر در خانواده ی شما وجود نداشته باشد هم، سعی کنید از الان راجع به آن با کودکتان صحبت کنید تا آن ها آماده ی برخورد با همچنین مسائلی باشند.

تشخیص زورگویی
بعضی از کودکان توسط خواهر یا برادر و حتی دوستانشان مسخره میشوند. البته اگر در طول بازی و تفریحشان این کار را بکنند و سر به سر هم بگذارند آن قدر هم مسئله ی جدی نیست و حتی برایشان جالب است. اما وقتی این اذیت کردن ها ادامه پیدا کند و خطرناک شود آن زمان است که این شوخی ها از حد خود فراتر رفته اند و باید جلوی آن را گرفت.
این نوع زورگویی ها می توانند از نظر فیزیکی، لحنی و حتی روانی تاثیرات متفاوت داشته باشند. به طور مثال می تواند از ضربه زدن و هل دادن شروع شود تا مسخره کردن، تهدید کردن یا پول اخاذی کردن باشد. پخش کردن شایعات هم یکی دیگر از روش های زورگویی است. بعضی دیگر ممکن است از فضای مجازی و رسانه ها برای زورگویی و تمسخر دیگران استفاده کنند و با احساساتشان بازی کنند.
هیچ وقت این مسئله را دست کم نگیرید و با خودتان فکر نکنید که چیز پیش پا افتاده ای است که هر کودکی باید آن را تجربه کند. چون تاثیرات آن بر روی کودکان بسیار زیاد است و به آن ها حس ناامنی دست می دهد. در شرایط حادتر این قلدری ها تاثیرات بسیار بدتری دارند مانند اقدام به خودکشی و یا از مدرسه بیرون آمدن.

چرا کودکان زورگویی می کنند
کودکان به دلایل مختلف زورگویی می کنند. گاهی اوقات آن ها به دنبال یک قربانی یا کسی ضعیف تر از خودشان می گردند- کسی که احساساتش شکننده باشد- یا این که فقط کارهایی کنند که نظر بقیه را جلب کنند و خودی نشان دهند. بعضی از افراد زورگو از قربانی خود بزرگتر و قوی تر هستند، اما همیشه هم اینطور نیست.
گاهی اوقات کودکان دیگران را اذیت می کنند زیرا دیگران هم با او همین رفتار را داشته اند. آن ها فکر می کنند که این رفتارشان کاملا طبیعی است زیرا آن ها در خانواده ای بزرگ شده اند که افراد اطرافشان مدام موقع صدا کردن یکدیگر فریاد می زنند و عصبانی می شوند. حتی این موضوع را در برخی از برنامه های مشهور تلویزیونی هم می توانیم ببینیم که افراد بخاطر ظاهرشان و یا نداشتن استعداد مورد تمسخر قرار می گیرند و این برنامه ها هم یکی از دلایل افزایش این گونه رفتارها است.

چگونه بفهمیم به کودکمان زور می گویند؟!
تشخیص دادن این رفتار خیلی سخت خواهد بود مگر این که کودکان خودشان راجع به آن اعتراف کنند - یا علائم زخم و خراشی روی بدنشان ببینید.
اما بعضی از علائم هشدار دهنده هستند که می توانید توسط آن تشخیص دهید. والدین ممکن است شاهد تغییر رفتار و عادات کودکانشان شوند، همیشه مضطرب اند، خواب و خوراک کافی ندارند و کارهایی که دوست دارند را دیگر انجام نمی دهند. بدخلق می شوند، به راحتی عصبانی می شوند و از بودن در بعضی از موقعیت ها طفره می روند ( مثلا از رفتن به ایستگاه اتوبوس طفره بروند ). ممکن است همه‌‌‌‌ی این رفتار ها بخاطر این باشد که کسی بهشان زورگویی می کند.
اگر به این قضیه مشکوک هستید که کسی برای او قلدری میکند اما حاضر نیست به شما بگوید سعی کنید از روش های غیرمستقیم از زیر زبانش بیرون بکشید.
به طور مثال از یک برنامه ی تلویزیونی استفاده کنید که در این مورد است و بحث را باز کنید و از او سوال بپرسید " نظرت راجع به این چیست؟ " یا " به نظر تو او باید چکار کند؟ " و در نهایت از او سوال هایی مانند این بپرسید : " آیا تا به حال برای تو چنین چیزی پیش آمده است؟ " یا " تا به حال یک همچنین چیزی را تجربه کرده ای؟ ". حتی می توانید در مورد تجربه هایی که خودتان یا هر یک از اعضای خانواده تان داشته اید، صحبت کنید.
به کودکتان بفهمانید که اگر اذیت می شوند و کسی به آن ها زور می گوید، حتما باید در مورد آن با کسی - یک بزرگتر از خودش، یک دوست یا معلم - صحبت کند.

چگونه به آنها کمک کنیم؟
اگر کودکتان به شما بگوید که کسی برایش قلدری می کند به حرف های او گوش کنید و به او آرامش بدهید. کودکان معمولا از گفتن اینکه کسی به آن ها زور می گوید، خودداری می کنند زیرا احساس شرمندگی می کنند و نگران هستند که شاید والدینشان از دستشان ناراحت و عصبانی شوند.
گاهی اوقات کودکان فکر می کنند که خودشان مقصرند و اگر طور دیگری رفتار می کردند این مشکل بوجود نمی آمد. گاهی اوقات هم فکر می کنند که اگر به کسی بگویند و آن هایی که زور می گویند بفهمند، اوضاع بدتر می شود. بعضی دیگر هم فکر می کنند که اگر به والدینشان بگویند والدین حرف های آن ها را باور نمی کنند و کاری نمی کنند. حتی ممکن است نگران این باشند که والدینشان از آن ها بخواهند که آن ها هم زور بگویند.
سعی کنید با صحبت کردن به آن ها یاد دهید که چه کاری درست است و باید انجام دهند. همیشه به آن ها یادآوری کنید که تنها نیستند و همه ی افراد در زندگیشان این رفتار را تجربه می کنند. به کودکان بگویید، آن کسی که زورگو است رفتار بدی دارد نه خود او. به او اطمینان دهید که راه حلی برای این کار پیدا می کنید.
اجازه دهید که یکی از اعضای مدرسه ( معلم، مشاور یا حتی پرستار مدرسه) از وضعیت خبر داشته باشد زیرا کودکان بیشتر در معرض دید این ها هستند و فرصت خوبی برای مشاهده و پیشگیری از این رفتار ها است.
از آن جایی که کلمه ی " زورگویی " در هر شرایط معنای مختلفی دارد، هیچ معنای ثابتی ندارد. اگر روشی در یک موقعیت جواب دهد ممکن است در شرایط دیگری مناسب نباشد. دلایل زیادی - مانند سن کودک، میزان زورگویی و نوع رفتار - کمک می کند که روش درست را انتخاب کنید.
این مسئله که اگر زورگو بفهمد اوضاع بدتر می شود را جدی بگیرید. به خصوص اگر پای تهدید و آسیب فیزیکی در میان باشد و با او مقابله کنید. می توانید به سراغ والدین فرد زورگو بروید. اما در بیشتر مواقع معلم و مشاور مدرسه بهترین گزینه ها برای در میان گذاشتن این ماجرا هستند. اگر از تمام روش ها استفاده کردید و باز هم صلاح دانستید که باید حتما با والدین فرد زورگو صحبت کنید، این کار را به صورت یک نوشته یا یک نامه توسط مشاور یا معلم مدرسه انجام دهید که آن ها بتوانند مشکل دو طرف را حل کنند.
بیشتر مدارس قوانین مقابله با زورگو ها، قلدری و هر گونه رفتار مشابه را دارند. در واقع در خیلی از کشورها این قانون وجود دارد. در مورد این قوانین در کشور خودتان تحقیق کنید. در شرایط خاص اگر سلامتی و وضعیت کودکتان برایتان خیلی مهم است می توانید از طریق مراجع قانونی این موضوع را پیگیری کنید.

چگونه به آنها آموزش دهیم؟
والدین می توانند به کودکشان یاد دهند که اگر زورگویی اتفاق افتاد چگونه از خودشان دفاع کنند. بعضی اوقات والدین ممکن است بخواهند که کودکشان هم مثل همان فرد جوابش را بدهد. به هر حال شما ناراحت هستید که کودکتان اذیت می شود و ممکن است خودتان هم در دوران کودکی مدام شنیده باشید که " تو هم از خودت دفاع کن " . یا ممکن است نگران این باشید که این قلدری ها ادامه پیدا کند و باعث اذیت و آزار بیشتر کودکتان شود پس مقابله به مثل و دعوا بهترین راه حل برای سر جا نشاندن آن فرد است.
اما این موضوع مهم است که به کودکان یاد دهید سعی نکنند که با زورگو ها و دعوای آن ها مقابله کنند. زیرا ممکن است منجر به حملات فیزیکی و خطر آسیبشان شود. بهترین راه حل این است که از آن موقعیت خودشان را دور کنند و با افراد دیگری مشغول شوند و یا به یک بزرگتر بگویند.
در اینجا استراتژی های مناسب برای کمک کردن به کودکتان را به شما نشان می دهیم :
از فرد زورگو دوری کنید و خودتان را درگیر دوستان دیگری کنید. اگر فرد زورگو دور و بر شماست از رفتن به داخل رختکن ( فضاهای بسته و خلوت ) یا سرویس بهداشتی دوری کنید و از جای دیگری استفاده کنید. مطمئن شوید که همیشه کسی را همراه خودتان داشته باشید. هر زمان سر و کله ی فرد زورگو پیدا شود خودتان را قاطی دیگر دوستانتان کنید و با او مقابله نکنید. به دوستانتان بگویید که شما هم برای آن ها این کار را انجام می دهید.
عصبانیت تان را کنترل کنید. خیلی عادی است که از حرف ها یا رفتار فرد زورگو ناراحت شوید، اما بدانید که این همان چیزی است که او میخواهد و به آن ها احساس قدرتمند بودن می دهد پس هرگز با او مقابله نکنید. سعی کنید احساستان را کنترل کنید، زیر گریه نزنید، قرمز نشوید و از خودتان ناراحتی نشان ندهید. به تمرین زیادی نیاز دارید، اما بهترین راه برای دور نگه داشتن و مقابله با فرد زورگو است.
گاهی اوقات کودکان یاد می گیرند که برای کنترل احساسشان از روش های مختلفی استفاده کنند، به طور مثال تا ۱۰ بشمارند، لغات عصبی درون ذهنشان را بنویسند، نفس عمیق بکشند یا آن جا را ترک کنند. گاهی اوقات بهترین راه این است که به آن ها یاد دهید که هیچ عکس العملی نشان ندهند ( مخصوصا در حالت چهره ) و صبر کنند تا فرد زورگو دور شود زیرا هر حرکت یا لبخندی باعث تحریک شدن فرد زورگو می شود.
شجاع باشید و به راه خود ادامه دهید و سعی کنید او را نادیده بگیرید. خیلی صریح از او بخواهید که دست از کارش بردارد، و سپس آنجا را ترک کنید. تمرین کنید که در مقابل او خود را بی انگیزه نشان دهید یا تظاهر به انجام کار دیگری کنید. با این کار شما به او می فهمانید که برایتان مهم نیست. در نهایت فرد زورگو از اذیت کردن شما خسته می شود.
با یک بزرگتر صحبت کنید. معلم، دوست، مشاور حتی مسئول آشپزخانه هم می توانند به شما کمک کنند و جلوی این اتفاقات را بگیرند.با کسی در میان بگذارید. با کسی که به او اعتماد دارید صحبت کنید به طور مثال مشاور، خواهر و برادر، معلم یا یک دوست. آن ها هم ممکن است به شما پیشنهاد هایی بدهند حتی اگر هم نتوانستند حداقل می دانید کسی را در کنار خودتان دارید و تنها نیستید.

اعتماد به نفس را به آن ها برگردانید
سرو کار داشتن با افراد زورگو ممکن است باعث کم شدن اعتماد به نفس کودکتان شود. برای این که این اعتماد به نفس را به آن ها برگردانید بهشان بگویید که بیشتر با کسانی دوست شوند که تاثیر مثبت تری روی آن ها دارند. شرکت در فعالیت های مختلف مثل ورزش یا چیز های دیگر در بالا بردن اعتماد به نفس به کودک شما کمک میکند.
نسبت به حرف های کودکتان صبور باشید و اجازه دهید صحبت کند. همینطور او را تشویق کنید که در مورد بخش های خوب روزش هم حرف بزند و با دقت به حرف هایش گوش کنید. به او بفهمانید که به آن ها اعتماد دارید و اطمینان دهید که همیشه به او کمک خواهید کرد.