اشتباهات تربیتی والدین، پس از طلاق چیست؟

در یک وضعیت ایده‌آل، والدین حتی بعد از طلاق می‌توانند به طور هماهنگ و یکپارچه وظایف فرزند پروری را انجام دهند. در این شرایط، قوانین سر جای خود باقی می‌ماند. پیامد‌ها، تنبیهات از یک خانه به خانه پدر و مادر دیگر منتقل می‌شود و هر دوی والدین قبل از بروز مشکلات رفتاری در کودک و اشتباهات تربیتی با یکدیگر همکاری و مشورت می‌کنند. با این وجود بسیاری، به این دلیل که با یکدیگر توافق و تفاهم ندارند، از هم طلاق می‌گیرند و تفاوت در شیوه های فرزند‌پروری یکی از منابع عمده اختلاف والدین است. اگر در مورد مسائل مربوط به فرزندپروری نا‌خواسته اشتباهات تربیتی بی‌شماری را مرتکب می‌شوید، در ادامه با ما همراه باشید تا با جزئیات آن بیشتر آشنا شویم.

رقابت برای پدر یا مادر برتر بودن
یکی از اشتباهات تربیتی والدین پس از طلاق این است که در برابر خواسته‌های کودک ملایمت و انعطاف بیشتری نشان می‌دهند. مثلا زمانی که کودک می‌گوید: «مامان هرشب به من اجازه خوردن دسر می‌دهد» یا «پدر از من نمی‌خواست تا کلمات املایی را مطالعه کنم» کمی از موضع همیشگی خود کوتاه بیایید. اما این کار به منزله شکست شما است. ممکن است کودک با این حرف‌ها بخواهد همه چیز را در خانه والد دیگر عالی جلوه دهد یا شما را در برابر همسر سابقتان به رقابت وادارد. علاوه بر این شاید بخواهید در رقابت خانه بهتر شرکت کنید. مطمئنا کودک به کسی رای می‌دهد که قوانین کمتری در نظر گرفته یا امتیازات زیادی به او می‌دهد. این‌ها به نفع کودک شما نیست.

صادق نبودن درباره رفتار کودک
گاهی پدر و مادر می‌گویند: «او در خانه من رفتار خوبی دارد؛ نمی‌دانم چرا در خانه تو این طور رفتار می‌کند؟» در واقع اصرار اینکه فرزندتان در طول مدت زمانی که در مراقبت شما قرار دارد، فرشته است دردی را دوا نمی‌کند. با فرزندتان به گونه‌ای تبانی نکنید تا همه چیز را خوب جلوه دهید. مثلا به کودک نگویید «ما نباید بگذاریم مامان از اینکه در مدرسه چه اتفاقی برای تو افتاده، مطلع شود، باشه؟» توافق بر سر نگاه‌داشتن راز مربوط به رفتار ناشایست کودک در مدرسه، یکی از اشتباهات تربیتی شما است. در واقع ناخواسته پیام تربیتی اشتباهی به کودک می‌دهید. با همسر سابقتان راجع به رفتار‌های ناشایستی که در کودک می‌بینید و راه‌حل رفع این مشکلات، گفت و گو کنید. از آنجایی که پیامد‌ها و عواقب در هر دو خانه یکسان نیست، ارتباط موثر شما به عنوان والدین با یکدیگر می‌تواند اولین گام برای حل مشکل باشد.

بدگویی از والد دیگر
هنگامی که کودک می‌گوید: «مامان اجازه می‌دهد، دو تا فیلم مورد علاقه‌ام را آخر هفته‌ها تماشا کنم» شاید احساس کنید که باید کودک را راجع به تصمیمات ضعیف مادرش، مطلع کنید. اما صحبت کردن منفی درباره انتخاب‌های والد دیگر می‌تواند در دراز‌مدت رابطه شما را با کودک به خطر بیندازد. تنها به این دلیل که همسر سابقتان را دوست ندارید، قرار نیست که فرزندتان هم چنین احساسی داشته باشد. اینکه پیش کودک از همسر سابقتان بد‌گویی کنید، کار اشتباهی است.
می‌توانید در کمال خونسردی به کودک بگویید که قواعد خانه شما اینگونه است و با قوانین خانه دیگر فرق دارد. اگر کودک سرسختانه بر انجام کاری‌هایی که در خانه پدرش مجاز به انجام آن است، پافشاری می‌کند، می‌توانید در پاسخ بگویید: «من در این مورد با پدر صحبت می‌کنم». در واقع کودک از این گفته‌ها قصد مشاهده واکنشی از طرف شما را دارد و این می‌تواند بهترین پاسخ باشد.

احساس تاسف برای کودک
یکی از اشتباهات تربیتی والدین بعد از طلاق این است که به قربانی شدن کودک فکر می‌کنند و از این بابت احساس تاسف دارند و به همین دلیل در تربیت بچه‌ها، ملایمت و مسامحه بیشتری به خرج می‌دهند. گفتن این جملات که «او بابت طلاق بسیار ناراحت است و من نمی‌خواهم او را بیشتر از این مجازات کنم» فایده‌ای ندارد. اینکه به فرزندتان بگویید او محصول طلاق است، به او ذهنیت قربانی را خواهد داد. به کودک بگویید از این بابت که با احساسات متناقضی مواجه شده، درکش می‌کنید و احساسات او را تایید کنید.
در مورد سختی‌هایی که ممکن است تجربه کند با او صحبت کنید. اما به او بیاموزید که سختی‌ها نباید دلیلی برای رفتار بد او باشد. رفتار فرزندتان را اصلاح کنید، اما کاری با احساسات او نداشته باشید. اجازه دهید که او با احساساتی مانند ترس، غم و برآشفتگی مواجه شود و به او بگویید داشتن این احساسات، در این شرایط طبیعی است. اگر فکر می‌کنید کودک قادر به کنار آمدن با احساسات متناقضش نیست، از کمک‌های حرفه‌ای استفاده کنید. به یاد داشته باشید که طلاق لزوما به کودک آسیب نمی‌رساند. حتی می‌توان گفت طلاق راه درمان یک رابطه سراسر اختلاف و مشاجره است.

مقررات و عواقب نامنسجم
بچه‌ها باید بدانند که هنوز قوانین و مقررات با همان نظم و ثبات قبل به اجرا در می‌آید. ثبات در تعلیم و تربیت کودک در این شرایط استرس‌زا، به او احساس آسایش و امنیت می‌دهد. آیا امتیاز استفاده از برنامه‌های ویدئویی را پنج دقیقه قبل از اینکه به کودک به خانه والد دیگر برود، از او دریغ کرده‌اید؟ باید زمانی که کودکتان بر می‌گردد این امتیاز را در اختیار او قرار دهید. استرس بعد از طلاق، مطمئنا روی شما هم مانند بچه‌ها سنگینی می‌کند. به عنوان پدر و مادر تنها، مسئولیت‌های بسیاری دارید و باید برنامه‌ها را به طور منظم و منسجم پیش ببرید.

پافشاری بر نظم و تربیت در خانه دیگر
گاهی پدر و مادر ممکن است نفودش را روی کودک نادیده بگیرد. مثلا بگوید: «لازم نیست چندان تلاشی برای آموزش توالت رفتن به کودک، انجام دهم؛ چون پدرش هیچ اقدامی در این زمینه انجام نمی‌دهد». شما نمی‌توانید کنترل کنید که در خانه دیگر چه اتفاقی می‌افتد، پس بهتر است حواستان را روی کار خودتان متمرکز کنید. حتی در صورتی که هر روز همراه کودک نباشید، می‌توانید هنوز روی او تاثیر مثبت داشته باشید. در مدتی که با کودک هستید، می‌توانید مهارت‌های زیادی را به او آموزش دهید. بنابراین به جای اینکه وقتتان را صرف گله و شکایت از همسر سابقتان کنید، انرژی خود را وقف آموزش به کودک کنید.

جبران بیش از حد لزوم در قبال رفتار والد دیگر
اگر والد دیگر سخت‌گیر است، شاید وسوسه شوید تا کمی ملایم‌تر با کودک برخورد کنید. اما نیاز به جبران بیش از حد در قبال رفتار والد دیگر توسط شما وجود ندارد. اینکه همسر سابق شما نسبت به کودک سخت‌گیر و جدی است، تاثیری روی فرزند‌پروی شما نمی‌گذارد. مهم این است که در زمانی که با کودک هستید، تمام تلاشتان برای آموزش مهارت به او انجام دهید.

استفاده از کودک برای انتقال پیام
یکی دیگر از اشتباهات تربیتی والدین این است که کودک برای انتقال پیام به سایرین استفاده می‌کنند. «به پدرت بگو که به برادر کوچکترت اجازه بازی با تبلت ندهد» یا «به مامان بگو که تو نباید بیش از حد شیرینی بخوری، چون برای دندان‌هایت ضرر دارد». در واقع کودک در وسط این معرکه قرار می‌گیرد و این شرایط برای او ناراحت‌کننده و زجر‌آور است. اگر پیامی برای همسر خود دارید، مستقیما به گوش او برسانید. کودکان مسئول این نیستند که وظیفه پدر و مادر را به آنها گوشزد کنند، آنها فقط مسئول اعمال خود هستند.

امتناع از همکاری
گاهی والدین برای همکاری بایکدیگر به منظور حل مشکلات، لجبازی می‌کنند. اما امتناع از صحبت با درمان‌گر کنید، تنها به این دلیل که این شخص را شما انتخاب نکرده‌اید یا در جلسات مدرسه کودک به این دلیل همسرتان موجب شرمساری شماست، شرکت نکنید، نمی‌تواند چندان عاقلانه و مفید باشد. حتی در صورتی که شما چنین مشکلات رفتاری را در کودک ندیده باشید، یا فکر می‌کنید که همسر سابقتان اشتباه می‌کند، گوش کردن بهترین نقطه برای شروع است.
اشتباهات تربیتی والدین پس از طلاق می‌تواند کودکان را در یک وضعیت بحرانی قرار دهد و آنها از این بابت فشار روانی زیادی را تجربه کنند.