سرطان دهانه رحم کشنده است؟

درد در ناحیه لگن احتمالا نشانه ابتلا به سرطان دهانه رحم است. در مراحل اول بیماری، ممکن است فرد هیچ نشانه ای از بیماری نبیند. بنابراین، زنان باید به طور منظم آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند. این آزمایش نوعی پیشگیری برای عدم ابتلا به سرطان دهانه رحم است و برای تشخیص هرگونه تغییرات پیش بدخیمی به کار می رود که ممکن است نشان دهنده سرطان باشد تا فرد بتواند پیش از ابتلا به سرطان با درمان از آن جلوگیری کند. شایع ترین نشانه های سرطان دهانه رحم موارد زیر است:
- خونریزی بین دوره های عادت ماهانه
- خونریزی پس از رابطه جنسی
- خونریزی در زنان یائسه
- درد حین رابطه جنسی
- ترشحات واژینال با بوی شدید
- ترشحات واژینال با رگه هایی از خون
- درد لگن
این نشانه ها می توانند دلایل دیگری مثل عفونت هم داشته باشند. اگر کسی هر یک از نشانه های بالا را مشاهده کرد باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کند.

علت ایجاد سرطان دهانه رحم
سرطان وقتی به وجود می آید که سلول های غیرطبیعی تقسیم شوند و بدون کنترل رشد کنند. بیشتر سلول های بدن ما یک طول عمر مشخص دارند و وقتی می میرند، بدن سلول های جدیدی تولید می کند تا جای قبلی ها را بگیرند. سلول های غیرطبیعی دو خصوصیت دارند:
- نمی میرند
- به تقسیم شدن ادامه می دهند
این خصوصیات باعث می شوند سلول بسیار زیادی تولید شود که در نهایت تبدیل به یک غده یا تومور می شود. دانشمندان هنوز کاملاً مطمئن نیستند که چرا سلول ها سرطانی می شوند. البته بعضی از عوامل، خطر ایجاد سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند که شامل موارد زیر هستند:
- ویروس زگیل تناسلی: ویروسی که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود و بیش از صد نوع مختلف دارد که حداقل ۱۳ نوع آن می تواند باعث ایجاد سرطان دهانه رحم شود.
- داشتن شرکای جنسی متعدد: انتقال انواع سرطان زای ویروس HPV تقریبا همیشه در اثر تماس جنسی با فردی رخ می دهد که مبتلا به HPV است. زنانی که شرکای جنسی متعددی دارند معمولاً بیشتر در معرض خطر ابتلا به HPV قرار دارند که همین مسئله عامل افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هم هست.
- مصرف دخانیات: این عامل، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در افرادی که HIV یا ایدز دارند و افرادی که پیوند عضو داشته اند و از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند، بالاتر است.
- قرص های ضد بارداری: استفاده طولانی مدت از برخی قرص های رایج پیشگیری از بارداری، احتمال ابتلای زنان به سرطان دهانه رحم را کمی بالا می برد.
- سایر بیماری های آمیزشی: کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس خطر ایجاد سرطان دهانه رحم را افزایش می دهند.
- وضعیت اجتماعی- اقتصادی: میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم در مناطق کم درآمد، بیشتر است.

تشخیص سرطان دهانه رحم
آزمایش پاپ اسمیر می تواند باعث تشخیص علائم اولیه سرطان دهانه رحم شود. تشخیص زودهنگام سرطان میزان موفقیت درمان را بالا می برد. خانم دکتر متین ذاکرین موارد زیر را به عنوان غربالگری روتین توصیه می کنند:
زیر 21 سال: در این سن غربالگری توصیه نمی شود.
بین ۲۱ تا ۲۹ سال: افراد باید هر سه سال پاپ اسمیر انجام دهند.
بین 30 تا 65 سال: تکرار غربالگری بستگی به نوع آن دارد. می توان یکی از روش های زیر را انجام داد:
- پاپ اسمیر سالیانه.
- پاپ اسمیر به همراه آزمایش HPV هر سه سال یک بار.
بالاتر از ۶۵ سال: در این سن، غربالگری برای افرادی که در گذشته به میزان کافی غربالگری کرده اند، توصیه نمی شود مگر اینکه احتمال بالای ایجاد سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد. افرادی که رحم خود را برداشته اند و دهانه رحم از بدن خارج شده است نیازی به انجام غربالگری ندارند مگر آنکه دارای ضایعات پیش سرطانی یا دیسپلازی دهانه رحم باشند یا در گذشته به سرطان دهانه رحم مبتلا شده باشند. این موارد توصیه های عمومی در مورد غربالگری سرطان است اما پزشک می تواند با توجه به شرایط و نیازهای بیمار، یکی از این روش ها را تجویز کند.
آزمایش پاپ اسمیر: پاپ اسمیر، سرطان را تشخیص نمی دهد بلکه به دنبال تغییرات غیر عادی در سلول های دهانه دحم می گردد. اگر این سلول های غیر عادی درمان نشوند در نهایت باعث ایجاد سرطان خواهند شد.
آزمایش HPV: این آزمایش مشخص می کند که آیا فرد به یکی از انواع HPV که باعث ایجاد سرطان دهانه رحم می شوند، آلوده شده است یا خیر. در این تست از سلول های دهانه رحم برای آزمایش نمونه برداری می شود. با انجام این آزمایش می توان انواع پر خطر HPV را پیش از آنکه هرگونه مشکلی در سلول های دهانه رحم مشخص شود، در DNA سلول شناسایی کرد. اگر علائم و نشانه هایی از سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد یا اگر تست پاپ اسمیر وجود سلول های غیر عادی را تأیید کرد، پزشک آزمایش های بیشتری را تجویز می کند که شامل این موارد است:
- کولپوسکوپی: کولپوسکوپی بررسی چشمی واژن با استفاده از یک کولپوسکوپ که ابزاری شبیه به میکروسکوپ است و از آن برای مشاهده دهانه رحم استفاده می شود.
- بیوپسی یا بافت برداری: پزشک بخش کوچکی از بافت را از دهانه رحم بیمار برمی دارد.
- بیوپسی مخروطی یا کونیزاسیون: پزشک یک نمونه کوچک و مخروطی شکل از بافت غیر عادی را برای آزمایش از دهانه رحم برمی دارد.
- LLETZ: گرمادرمانی با استفاده از حلقه سیمی دارای جریان الکتریکی به از بین بردن بافت های غیر عادی کمک می کند. سپس متخصصان بافت را برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می کنند.
- آزمایش خون: شمارش سلول های خونی می تواند به تشخیص مشکلات کبد و کلیه کمک کند.
- سیتی اسکن: پزشک متخصص می تواند از مایع باریوم برای نشان دادن هر گونه تغییرات سلولی پیش بدخیم استفاده کند.
- MRI: بعضی از انواع MRI می توانند سرطان دهانه رحم را در مراحل اولیه آن تشخیص دهند.
- سونوگرافی لگن: امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از ناحیه مورد نظر را بر روی مانتیور ایجاد می کنند.

مراحل پیشرفت سرطان دهانه رحم
تشخیص اینکه سرطان در چه مرحله ای است، بسیار اهمیت دارد چون به فرد کمک می کند تا موثرترین راه درمان را انتخاب کند. هدف از مرحله بندی سرطان این است که میزان گستردگی آن مشخص شود و نیز تشخیص داده شود که سرطان به بخش های دیگر بدن رسیده است یا نه. سیستم چهار مرحله ای، رایج ترین روش برای مرحله بندی سرطان دهانه رحم است:
- مرحله صفر: وجود سلول های پیش سرطانی یا دیسپلازی دهانه رحم
- مرحله ۱: سلول های سرطانی از سطح به بافت های عمیق تر دهانه رحم، رحم و گره های لنفاوی اطراف رسیده اند.
- مرحله 2: حالا سرطان به بیرون از دهانه رحم و رحم رسیده اما هنوز به دیواره های لگن یا بخش پایینی واژن نرسیده است. شاید بر غدد لنفاوی اطراف اثر گذاشته باشد شاید هم نه.
- مرحله ۳: سلول های سرطانی در بخش پایینی واژن یا دیواره های لگن رشد کرده و ممکن است پیشابراه یعنی لوله هایی که ادرار را از مثانه خارج می کنند، مسدود کند. در این مرحله سرطان ممکن است غدد لنفاوی اطراف رحم را درگیر کرده باشد.
- مرحله 4: سرطان در مثانه یا راست روده گسترش پیدا کرده و در حال رشد در بخش لگنی است. در این مرحله هم ممکن است سرطان به غدد لنفاوی رسیده باشد ممکن هم هست نرسیده باشد. در اواخر مرحله ۴، سرطان در اندام های دورتر مثل کبد، استخوان ها، ریه ها و غدد لنفاوی پخش خواهد شد.
در صورت مشاهده نشانه ها، انجام غربالگری و پیگیری مراقبت های پزشکی می تواند به فرد کمک کند تا سریع تر درمان خود را شروع کند و احتمال بهبود را افزایش دهد.

درمان سرطان دهانه رحم
روش های درمان سرطان دهانه رحم جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این موارد است. انتخاب روش درمان به عوامل مختلفی مثل مرحله بیماری، سن و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. درمان سرطان در مراحل اولیه که بیماری فقط دهانه رحم را درگیر کرده است، امکان موفقیت بالایی دارد. هر چقدر سرطان از نقطه اولیه شروع خود به دیگر بخش های بدن بیشتر سرایت کند، میزان موفقیت در درمان، کمتر می شود.

گزینه های درمانی در مراحل اولیه سرطان
وقتی هنوز سرطان به بیرون از دهانه رحم گسترش پیدا نکرده، جراحی یک روش درمانی رایج است. اگر پزشک معتقد باشد که پس از جراحی ممکن است سلول های سرطانی هنوز در بدن وجود داشته باشند، پرتودرمانی می تواند مفید باشد. این روش احتمال برگشت بیماری را هم کاهش می دهد. اگر پزشک جراح بخواهد تومور را خرد کند تا جراحی آسان تر شود، فرد باید شیمی درمانی شود، گرچه این روش خیلی رایج نیست.

درمان سرطان پیشرفته دهانه رحم
وقتی سرطان به بیرون از دهانه رحم گسترش پیدا کند، جراحی فایده چندانی ندارد. پزشکان به سرطان پیشرفته، سرطان تهاجمی هم می گویند چون بیماری به قسمت های دیگر بدن هم حمله کرده است. این نوع سرطان نیاز به درمان گسترده تری دارد که معمولا شامل پرتودرمانی یا ترکیبی از پرتودرمانی و شیمی درمانی است. در مراحل بعدی سرطان، پزشکان درمان های تسکینی را برای تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می کنند زیرا نمیتوان بیمار را برای مدت زیادی زنده نگه داشت.

پرتو درمانی
پزشکان معمولاً از پرتو درمانی برای درمان انواع پیشرفته سرطان دهانه رحم استفاده می کنند. برخی از پزشکان به پرتو درمانی، رادیوتراپی انکولوژی یا XRT هم می گویند. در این روش درمانی از پرتوهای پر انرژی اشعه ایکس برای تخریب سلول های سرطانی استفاده می شود. وقتی پزشک درمانگر، در قسمت لگن پرتو درمانی می کند، شاید عوارض جانبی زیر در بیمار ایجاد شود که بعضی از این عوارض ممکن است بعد از پایان درمان هم ادامه داشته باشند:
- اسهال
- تهوع
- سوء هاضمه
- تحریک مثانه
- تنگ شدن واژن
- اختلال در چرخه قاعدگی
- یائسگی زودرس

شیمی درمانی
شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهای شیمیایی برای درمان بیماری است. در مورد سرطان، شیمی درمانی برای تخریب سلول های سرطانی انجام می شود. پزشکان از شیمی درمانی استفاده می کنند تا نشانه های سرطان در بیمارانی که سرطان پیشرفته دارند کمتر شود و همچنین بتوانند سلول های سرطانی که عمل جراحی نتوانسته از بدن حذف کند، تخریب کنند. عوارض جانبی شیمی درمانی می تواند متفاوت باشد که بستگی به نوع دارو دارد. بعضی از عوارش جانبی شایع اینها هستند:
- اسهال
- تهوع
- ریزش مو
- خستگی و ضعف
- ناباروری
- یائسگی زودرس

پیشگیری از سرطان دهانه رحم
بعضی کارها می توانند احتمال مبتلا شدن به سرطان دهانه رحم را کم کنند از جمله:
واکسن ویروس پاپیلومای انسانی
ارتباط بین سرطان دهانه رحم و برخی از انواع HPV، واضح است. اگر همه زنان واکسن HPV را تزریق کنند، تعداد افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم کمتر می شود.
رابطه جنسی امن و سرطان دهانه رحم
واکسن HPV از شما در مقابل چهار نوع ویروس HPV محافظت می کند اما همچنان انواع دیگر آن می توانند فرد را مبتلا به سرطان دهانه رحم کنند. استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی، به محافظت در برابر ویروس HPV کمک می کند.

غربالگری دهانه رحم
غربالگری منظم دهانه رحم به فرد کمک می کند علائم سرطان را قبل از آنکه بیماری پیشرفت کند، شناسایی و درمان کند. غربالگری، سرطان را تشخیص نمی دهد بلکه تغییراتی را که در سلول های دهانه رحم ایجاد شده نشان می دهد.
نداشتن شرکای جنسی متعدد
هرچه تعداد شرکای جنسی یک زن بیشتر باشد، احتمال انتقال ویروس HPV بالاتر خواهد رفت. این سبک زندگی می تواند باعث بالاتر رفتن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در فرد شود.
تأخیر در برقراری اولین رابطه جنسی
هر چقدر سن زن در زمان برقراری اولین رابطه جنسی پایین تر باشد، احتمال ابتلا به HPV بالاتر خواهد رفت. رابطه داشتن در سن بالاتر، خطر ابتلا را کاهش می دهد.
ترک سیگار
زنانی که سیگار می کشند و مبتلا به HPV هستند، با احتمال بالاتری ممکن است به سرطان دهانه رحم مبتلا شوند.

آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟
اینکه آیا سرطان دهانه رحم کشنده است یا خیر بستگی به مرحله تشخیص سرطان دهانه رحم در فرد دارد:
- مرحله یک: در اوایل مرحله یک، شانس زنده ماندن به مدت حداقل پنج سال، ۹۳ درصد و در انتهای مرحله یک، ۸۰ درصد است.
- مرحله دو: در اوایل مرحله دو، این میزان به ۶۸ درصد رسیده و در انتهای مرحله دو، به ۵۸ درصد کاهش پیدا می کند.
- مرحله سه: در این مرحله، شانس زنده ماندن از ۳۵ درصد به ۳۲ درصد کاهش پیدا می کند.
- مرحله چهار: افرادی که دارای سرطان دهانه رحم پیشرفته هستند تنها ۱۵ تا ۱۶ درصد شانس زنده ماندن به مدت پنج سال دیگر را دارند.
این درصدها به صورت میانگین اعلام شده و برای همه افراد یکسان نیست. در برخی از موارد، درمان حتی در مرحله چهار هم موفقیت آمیز بوده است.