مشکل تنفسی نوزادان، احتقان سینه چیست؟

احتقان سینه چیست؟ چه علائمی دارد و چگونه می توان به درمان آن پرداخت؟ تنفس شکمی، بزرگ شدن سوراخ بینی و خس خس هنگام تنفس، برخی از علائم احتقان سینه هستند که کودک را ناراحت و والدین را مضطرب می ­کند. احتقان سینه اغلب بدلیل وجود ماده مخاطی بیش از حد در سینه است ولی ممکن است به خاطر دیگر مشکلات سلامتی باشد که نیاز به مداخله پزشک دارند.

احتقان سینه چیست؟
احتقان سینه انباشتگی مخاط بیش از حد در ریه، نایچه و نای است. مخاط اولین خط دفاعی بدن است. سیستم تنفسی بدن با سلول هایی پوشانده شده است که مخاط چسبناکی تولید می ­ کنند که ویروس ­ها و اجرام خارجی دیگر را محاصره می ­کند. دستگاه تنفسی فوقانی در صورت تشخیص ویروس یا جرم خارجی، مخاط بیشتری تولید می ­کند. این مخاط اضافی راه تنفس را می ­بندد و سبب احتقان سینه می ­ گردد. بنابراین احتقان سینه یکی از علائم عفونت یا ورود جرم خارجی است و خود احتقان سینه، علائم متعدد دیگری دارد.

علائم احتقان سینه چیست؟
کودکی که به احتقان سینه مبتلا است، ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
سرفه: سرفه­ تَر و شدید نشانگر انباشتگی مخاط در ریه است. سرفه با صدای خرخر نشانه­ این است که با هر سرفه مخاط از سینه خارج می ­شوند.
مخاط اضافی در دهان: همچنین ممکن است کودک با سرفه کردن خلط را در دهانش بالا بیاورد. خلط، مخاطی است که تنها توسط دستگاه تنفسی تولید می ­شود. خلط سرفه کردن روشی است که کودک از ویروس ­ها و میکروب های دیگر خلاص می ­شود.
خس خس کردن : امکان دارد تنفس کودک با خس خس همراه باشد زیرا به دلیل التهاب راه تنفس و انباشتگی مخاط­ ها، راه تنفس مسدود شده است. خس خس مانند یک سوت ضعیف است یا بادی که در یک تونل می پیچد و یا صدایی شبیه جغجغه.
نق زدن :احتقان دائمی سینه و تنفس سخت باعث می شود کودک احساس ناراحتی و غم کند. احتقان سینه خود، نشانه­ عفونت یا مشکل در دستگاه تنفسی فوقانی است. علائم احتقان سینه با توجه به علل اصلی می تواند متفاوت باشد.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
هنگامی که کودک علائم زیر را دارد، به متخصص مراجعه کنید:
تب، دمای بدن بالاتر از 38 درجه سانتی گراد (4/100 درجه فارنهایت)
بی حالی و خواب آلودگی دائمی
بی اشتهایی به مدت یک روز
تورم صورت، گردن و یا چشم
تنفس سخت
پزشک با گوش دادن به تنفس نوزاد، احتقان سینه را تشخیص خواهد داد. علل اصلی با آزمایش خون و خلط قابل تشخیص است. ایجاد احتقان سینه در کودک دلایل متعددی می تواند داشته باشد.

دلایل احتقان سینه در کودکان چیست؟
در زیر چند دلیل اساسی ایجاد احتقان سینه در نوزادان ذکر شده است:
عفونت: ویروس ­ها می توانند باعث تولید بیش از حد مخاط در بدن شوند. یک عفونت رایج که منجر به احتقان سینه می ­شود، سرماخوردگی عادی است. ویروس­ های متعددی مانند ویروس سینسیشیال تنفسی، می توانند منجر به احتقان سینه بدلیل سرماخوردگی در کودکان شوند.
حساسیت: حساسیت نیز می تواند منجر به ترشح بیش از حد مخاط در دستگاه تنفسی فوقانی شود. حساسیت­ هایی نظیر آسم و رینیت آلرژیک (تب یونجه)، منجر به ترشح بیش از حد مخاط در ریه می ­شوند.
قرار گرفتن در معرض تحریک­کننده­: استنشاق یک تحریک ­کننده مانند سیگار یا خاک نیز می تواند منجر به احتقان سینه­ نوزاد شود.
بیماری های ژنتیکی: برخی بیماری های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک یا سفتی مخاط به طور طبیعی باعث می شود بدن مخاط بیشتری تولید کند. نوزادان با شرایطی مانند فیبروز کیستیک بیش از حالت عادی ترشح مخاط در شش دارند. درمان احتقان سینه بستگی به علت اصلی آن دارد.

احتقان سینه چطور درمان می ­شود؟
احتقان سینه در نوزادان با درمان علت اصلی آن بهبود می ­یابد. معمولاً برای درمان احتقان سینه از آنتی بیوتیک ­ها و خلط ­آورها استفاده می ­شود. خلط آورها، مخاط را شل می ­کند و کمک می ­کند کودک آنرا بیرون بیندازد.
مدیریت عفونت ویروسی، حساسیت و بیماری های ژنتیکی از دیگر راه های درمان احتقان سینه است. عفونت ­های ویروسی را نمی توان با آنتی بیوتیک­ درمان کرد ولی به مرور زمان با قوی تر شدن سیستم ایمنی بدن از بین می ­روند. حساسیت و بیماری های ژنتیکی نیز دائمی هستند و ممکن است هیچ وقت درمان نشود. مدیریت صحیح راه حل جلوگیری از ناراحتی کودکتان توسط آنها است.
با پزشک متخصص در رابطه با درمان صحیح مشورت کنید و از خود درمانی پیشگیری کنید. البته می توانید برخی درمان های خانگی برای رهایی کودک از احتقان سینه را امتحان کنید.

درمان های خانگی برای احتقان سینه
می توانید از درمان های خانگی زیر برای احتقان سینه در کودکان استفاده کنید:
وعده ­های غذایی کودک را افزایش دهید تا مایعات بیشتری به نوزاد بدهید؛ زیرا مایعات به شل شدن مخاط کمک می ­کند و بدن کودک کم آب نمی شود. کودکان مبتلا به احتقان سینه، ممکن است کمتر از حد معمول غذا بخورند. افزایش وعده­ های غذایی، باعث تغذیه مناسب می ­شود. شیر مادر نیز تنها منبع مایعات برای کودکان زیر شش ماه است.
مایعات بیشتر مصرف کنند : برای نوزادانی که بالاتر از شش ماه هستند، پیمانه­ های کوچک آب بدهید. آب نیز مانند سایر مایعات، مخاط سینه را شل می ­کند. همچنین می توانید موادغذایی مایع مانند آبگوشت سبزیجات و پوره­های نازک به کودکی که رژیم غذایی جامد دارد، بدهید.
بخور سرد: بخور یک دستگاه است که بخار آب را به هوا می فرستد. رطوبت اتاق منجر به از هم پاشیدن مخاط می ­شود و تنفس را برای کودک آسان ­تر می ­سازد. همچنین دستگاه تنفسی فوقانی را مرطوب می ­کند. از بخور سرد استفاده کنید و از بخور گرم یا حمام بخار استفاده نکنید زیرا خطر سوختگی ایجاد می کند.
سر کودک را بالا نگهدارید: کودک را روی پایتان بخوابانید طوری که سرش رو به بالا باشد. این کار مخاط را جاری می ­کند و به پایین و روی سینه می ­ریزد؛ بنابراین به کودک کمک می ­کند تا بهتر بخوابد و تنفس کند. اگر کودک شما بیشتر از ۱۸ ماه دارد، می توانید برای بالا نگهداشتن سرش از یک بالشت استفاده کنید. برای کودکان زیر ۱۸ ماه از بالشت استفاده نکنید.
ضربه زدن به پشت: کودک را روی پایتان بگذارید طوری که پشتش مقابل شما باشد. با یک دست بدنش را نگهدارید و با دست دیگر به آرامی بین استخوان های شانه­ کودک ضربه بزنید. چند ثانیه این کار را ادامه دهید تا مخاط­ های ضخیم شل شوند و تنفس آسان ­تر شود.
اگر کودک مبتلا به فیبروز کیستیک است، یک نوع ضربه منظم و متمایز با استوک دست لازم است. یک پزشک یا متخصص فیبروز کیستیک می توانید طریقه صحیح ضربه زدن را با توجه به سن کودک و شدت بیماری او، آموزش دهد.
پماد کودک: شما می توانید ویکس یا هر پماد مطمئن و سرد دیگری را قبل از خواب، پشت کودک بمالید. این کار مخاط را شل و کودک را آرام می ­کند.
درمان های خانگی فوق، می تواند همزمان با درمان های پزشکی انجام شود. درمان پزشکی و خانگی حال کودک را بهتر می ­کند ولی همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

چطور از احتقان سینه کودک پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از احتقان سینه در کودکان، دوری از تمام چیزهایی است که منجر به انباشته شدن مخاط بیش از حد در سینه شود. در زیر اقدامات پیشگیرانه ­ای مطرح شده است:
حفظ بهداشت: وسایلی را که اطراف کودک هستند و آنها را بدست می گیرد، تمیز و بهداشتی نگهدارید. نوزادان بزرگتر و کودکان نوپا باید بعد از بازی بیرون از خانه، دستانشان را بشویند. اگر فردی در خانواده مریض است یا علائم سرماخوردگی دارد، باید از تماس با کودک پرهیز کنند تا از پخش ویروس جلوگیری کنند.
حواستان به حساسیت و بیماری های ژنتیکی باشد: اگر می دانید کودکتان حساسیت دارد، او را از عوامل حساسیت ­زا دور نگهدارید. نوزادانی که بیماری های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک دارند نیازمند مراقبت منظم برای پیشگیری از احتقان سینه هستند.
واکسیناسیون منظم: بسیاری از بیماری هایی که منجر به احتقان سینه می ­شوند می تواند با واکسیناسیون پیشگیری شود. تزریقات واکسیناسیون کودک باید به موقع انجام شوند.
از قرار گرفتن کودکان در معرض عوامل تحریک کننده جلوگیری کنید: دود اتومبیل و سیگار، محرک ­های بالقوهی دستگاه تنفسی فوقانی هستند. از بردن کودکان به مکان هایی که آنها را در معرض آلودگی هوا قرار می دهد خودداری کنید. اجازه ندهید کسی در خانه سیگار بکشید زیرا حتی مقادیر کم دود تنباکو می تواند ریه­ کودک را تحریک کند.
احتقان سینه می تواند کودک را مأیوس کند؛ اما کنترل و مراقبت مناسب خانه، بهبود کودک را تسریع می ­بخشد. همچنین وضعیت­های مختلف را امتحان کنید و از وضعیت ­هایی که باعث احتقان سینه می ­شود جلوگیری کنید تا هیچ ­چیز باعث ناراحتی کودک نشود. اقدامات ساده می تواند از انباشتگی مخاط جلوگیری کند و تنفس را برای کودک آسان تر کند.