علل ناباروری مردان، توان تولید مثل ندارند؟

مرکز پژوهش ناباروری صارم براساس یافته‌های یک پژوهش انجام‏ شده در این مرکز اعلام کرد، سهم مردان ایرانی در ناباروری ۷۰ درصد است. این در حالی است که در آمارهای جهانی، سهم زن و مرد در ناباروری مساوی (۵۰ به ۵۰ درصد) است. یافته‌های این پژوهش مشخص کرد شیب ناباروری مردانه در کشور به دلیل آلاینده‌ها به ویژه آلودگی هوا به سمت عقیم شدن مردان در حال تند شدن است. پژوهشگران ایتالیایی نیز به تازگی به نتایج مشابهی دست یافته‏اند. در خبری که رویترز به تازگی منتشر کرده است، گروهی از پزشکان ایتالیایی نسبت به پیامدهای شهرنشینی هشدار داده‏اند. به گفته آنان، شهرنشینی ممکن است به اسپرم‏ها آسیب برساند و توان تولیدمثلی مردان را تضعیف کند. این بررسی جدید انجمن طب تولیدمثلی ایتالیا تاکید می‌کند، زندگی شهری، تعداد اسپرم‏ها را در مردان جوان ایتالیایی کاهش داده است. کارشناسان این سازمان با بازبینی و ارزیابی دقیق روی سه آزمایش مختلف دریافتند، بیش از ۳۳ درصد از مردان جوان در گروه‌های سنی ۱۸ و ۲۰ساله، دچار کاهش شدید اسپرم شده‏اند که علت اصلی این پدیده، تماس زیاد آنان با دود سیگار و آلودگی هوای ناشی از شهرنشینی است. این پزشکان همچنین خاطرنشان کردند، زندگی شهری، بی‏تحرکی را تشدید می‌کند و چاقی را افزایش می‌دهد و این دو فاکتور نیز به نوبه خود در آسیب رساندن به سلول‏های جنسی مردانه تاثیر دارند. به بهانه انتشار نتایج پژوهش انجام‏شده در مورد تند شدن شیب ناباروری مردان در کشور، گفت‌وگویی را با رییس مرکز پژوهش ناباروری صارم انجام دادیم که در ادامه از نظرتان می‏گذرد.

جناب دکتر «صارمی»، در ابتدا توضیح دهید هدف از انجام این تحقیق در مرکز پژوهش صارم چه بوده است؟
به دلیل افزایش ناباروری با منشاء مردانه در کشور، مرکز پژوهش صارم به بررسی مراجعان با عامل نازایی مردانه طی چند سال اخیر پرداخت. یافته‌های این تحقیق بیانگر آن بود که افزایش آلاینده‌های محیطی به‏ ویژه در شهرها، سبب افزایش ناباروری مردان شده است.

‌مهم‌ترین یافته این پژوهش چه بوده است؟
یافته‌های این پژوهش مشخص کرد شیب ناباروری مردانه در کشور به دلیل آلاینده‌ها به‏ویژه آلودگی هوا به سمت عقیم شدن مردان در حال تند شدن است. از طرف دیگر یافته‌های این پژوهش نشان داد روش زندگی مدرن ممکن است سبب کاهش سلول‏های اسپرم‏ ساز (سلول‏های جنسی مردانه) شود.

‌در این پژوهش درباره چند زوج تحقیق و بررسی شد؟
در این بررسی سه هزار و ۷۳۱ مرد مراجعه‏کننده به بیمارستان صارم که برای درمان ناباروری مراجعه کرده بودند، بررسی شدند. از کل مراجعان به بیمارستان صارم طی ۱۰ سال اخیر، ۷/۷۲ درصد به دلیل مشکلات مردانه قادر به باروری نبودند.

‌به آلاینده‌های محیطی اشاره کردید. به غیر از آلاینده‌های هوا، کدام دسته از آلاینده‌های محیطی بیشتر سبب ناباروری می‌شود؟
افزایش آلاینده‌های محیطی از قبیل آلودگی هوا، آلاینده‌های کارخانه‌ها، سم ناشی از حشره ‏کش‏ها و دیگر آلاینده‌های محیطی در کنار عواملی همچون گسترش استفاده از مواد روانگردان، سیگار و مکمل‏های تقویتی که ورزشکاران استفاده می‌کنند، سبب ناباروری می‌شود. نتایج پژوهش اخیر همچنین بیانگر آن بود که آثار ناشی از هشت سال جنگ ایران و عراق یکی از عوامل مساعد کننده تغییرات روی فرم (مورفولوژی) اسپرم، کم ‏تحرکی یا کاهش تولید اسپرم است که این موارد از عوارض بمب‏ های شیمیایی به شمار می‌رود و از جمله دلایل افزایش آمار ناباروری مردان ایرانی به حساب می‏آید.

‌افراد مورد پژوهش بیشتر در چه مشاغلی به فعالیت مشغول بودند؟
در تحقیق انجام ‏شده، مشخص شد که ۷۲ درصد جمعیت مردان نابارور با مشاغلی سر و کار داشتند که به نوعی شغل آنان در ناباروری‏شان تاثیرگذار بوده است. برای مثال ۲۸ درصد این افراد را رانندگان تشکیل می‌دادند که به دلیل نشستن طولانی‏مدت پشت فرمان و ایجاد گرمایش زیاد، تولید اسپرم در آنان با اختلال رو به‏ رو بود یا افرادی که به دلیل ایستادن طولانی ‏مدت به واریس بیضه دچار شده بودند.
23 درصد افراد این تحقیق را کسانی تشکیل می‌دادند که با آلاینده‌ها سر و کار داشتند، مانند افرادی که در چاپخانه‌ها کار می‌کردند و در معرض سرب قرار داشتند. برخی دیگر در کارخانه‌های مواد شیمیایی مانند کارخانه‌های داروسازی یا کارخانه‌هایی که آلاینده‌های سنگین در آنجا وجود داشت (مانند کارخانه سیمان، کارخانه‌های تولید مصالح ساختمانی و پلاستیک‏سازی‏ها) مشغول به کار بودند.

‌چند درصد این افراد در شهرهای آلوده زندگی می‌کردند؟
۵۰ درصد این جمعیت ساکن کلانشهرها بودند که در آنجا آلودگی‏های محیطی بسیار بیشتر از شهرهای کوچک و روستاهاست.

‌در پژوهشی که پزشکان ایتالیایی به تازگی انجام داده‌اند، شیوه زندگی شهری به عنوان عامل ناباروری مردانه شناخته شده است. شهرنشینی به غیراز آلودگی‏های محیطی، چگونه می‌تواند سبب ناباروری شود؟
کم ‏تحرکی به‌ خصوص در شهرنشینان و افزایش چاقی به عنوان دیگر عوامل ناباروری با منشاء مردانه شناخته شده که سبب بر هم خوردن تناسب هورمون‏های بدن و در نتیجه کاهش اسپرم سالم می‌شود.

‌آیا این آلاینده‌ها بر باروری زنان نیز تاثیر منفی می‌گذارد؟
خیر. افزایش آلاینده‌ها به ویژه آلودگی هوا بر باروری زنان تاثیری ندارد، اما در زنان باردار سبب سقط جنین و مرده‏زایی می‌شود.

‌به غیراز دلایلی که در بالا به آن اشاره شد، آیا دلیل دیگری برای ناباروری مردان مورد بررسی در این تحقیق وجود داشت؟
بله. در این پژوهش همچنین مشخص شد هشت درصد از مردان بررسی‌شده، فاقد نطفه بودند.

‌به غیر از افراد فاقد نطفه، آیا ناباروری با علت مردانه که بر اثر آلودگی‏های محیطی ایجاد شده است، قابل درمان است؟
بله، با روش‌های موجود درمان ناباروری و تکنولوژی‏های نوین، اکثر این ناباروری‏ها قابل درمان است، اما به دلیل پرهزینه بودن این شیوه‌ها، پیشنهاد می‌شود با پرهیز از آلودگی‏های محیطی، تغییر شغل، مهاجرت از کلانشهرها و خودداری از مصرف سیگار و مواد روانگردان، افراد بتوانند‌ ضمن حفظ سلامت خود با شیوه طبیعی صاحب فرزند شوند. البته در این میان باید بر نقش نهادهای دولتی در کاهش آلاینده‌های محیطی و هوا نیز تاکید ویژه داشت.