درمان ناباروری زوجین، روش هایی برای بچه دار شدن

ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی در بچه‌ دار شدن نیست. در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی از آنها عقیم هستند. بیشتر زوج‌های نابارور که برای بچه‌ دار شدن اقدام می‌کنند با درمان و بدون درمان بالاخره صاحب فرزند می‌شوند. مشکل ناباروری ممکن است از طرف مرد، زن یا هر دو باشد. در برخی موارد پس از انجام تمامی آزمایش‌ها، علت اصلی ناباروری مشخص نمی‌شود. ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها یک بحران به حساب می‌آید و مشکلات ناباروری معمولاً با خود احساس گناه استرس و حتی افسردگی را به همراه دارد. با توجه به پیشرفت علم در راه های ایجاد ، نگهداری و انتقال جنین، امکان باروری و صاحب فرزند شدن برای تمامی زوج ها در حال حاضر وجود دارد .با توجه به اهمیت موضوع در این باره با متخصص جنین شناسی و رئیس پژوهشگاه ابن سینا گفت و گو کرده ایم.
وی در این باره می گوید : این ویژگی در سیکل باروری خانم ها وجود دارد که درسیکل ماهیانه یک خانم ، یک تخمک آزاد می شود که اگر با اسپرم لقاح یابد ، تبدیل به جنین می شود .
دکتر صادقی ادامه داد : در اکثر موارد افراد دارای بارداری تک قلوزایی می باشند و دوقلو زایی ، یک در صد و میزان سه قلو زایی در افراد یک در هر ۶۵۰۰ الی ۱۰۰۰۰ تولد در جوامع مختلف می باشد .
این جنین شناس بیان کرد : در درمان ناباروری به وسیله تحریک تخمک به جای آزاد شدن یک تخمک ، تعداد بیشتری تخمک شروع به رشد می نماید زیرا در صورت آزاد شدن یک تخمک ممکن است به جنین تبدیل نشود و یا رحم نتواند آن را نگهدارد ودر نتیجه احتمال عدم موفقیت و بارداری بسیار است .
وی عنوان کرد : تعداد تخمک های آزاد شده در فرد به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از سن و ویژگی های فیزیولوژیک هر فرد می باشد که ممکن است تعداد آنها کمتر از انگشتان یک دست و یا بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ عدد در هر سیکل تحریکی باشد .
دکترصادقی اظهار کرد : افزایش تعداد تخمک های رشد کرده در هر فرد همواره نشانه خوبی نیست و به طور معمول از 10 الی 15 تا نباید بیشتر باشد زیرا موجب ایجاد سندرم تحریک بیش از حد تخمدان می شود که در صورتی که میزان هورمون مصرف شده در فرد بیش از حد نیاز باشد بدن فرد مستعد ایجاد این سندرم می شود که علاوه بر کاهش کیفیت تخمک های دریافتی و سلامت فرد را نیز دچار مشکل می کند.
رئیس پژوهشگاه ابن سینا خاطرنشان کرد : تعداد تخمک های ایجاد شده در خانم ها به وسیله روش های کمک باروری در بهترین حالت نباید کمتر از ۵ عدد و یا بیشتر از ۱۵ عدد باشد زیرا زیردر صورتی که زیر ۵ تا تخمک رشد نماید تعدادجنین تشکیل شده کاهش یافته و شانس موفقیت کمتر می شود .
وی ادامه داد : در صورتی که باروری به وسیله روش های لقاح خارج از رحمی صورت گیرد تمامی تخمک ها ی گرفته شده از خانم با اسپرم همسرش بارور شده و تبدیل به جنین می شوند که شرط آن داشتن کیفیت لازم اسپرم و تخمک است .
دکترصادقی یاد آور شد : پس از آن که جنین تشکیل شد به مدت سه روز در محیط های کشت اختصاصی در خارج بدن رشد داده می شود و سپس به رحم مادر انتقال می یابد و یا ممکن است بر اساس شرایط رحم ، کیفیت جنین و یا نظر تیم پزشکی مدت کشت جنین به پنج روز در خارج رحم افزایش یابد.
این جنین شناس در پاسخ به این پرسش که " آیا می توان این میزان تخمک و جنین را در آزمایشگاه نگهداری کرد "، خاطرنشان کرد ": در مراکز درمان ناباوری در کشورهای مختلف قوانین متفاوتی جهت نگهداری جنین وجود دارد . در برخی از کشور ها تنها یک جنین را انتقال می دادند در صورتی که در قانون کشور ما بسته به شرایط بیمار و نظر تیم پزشکی تعداد جنین های بیشتری را انتقال می دهند و مازاد را منجمد کرده و جهت استفاده در سیک های بعدی نگهداری می کنند . ایشان تصریح کرد : در برخی مواقع جهت انجام اقدامات کمک باروری و حفظ باروری تخمک های فرد مجرد نیز نگهداری می شود تا در صورت تمایل بعد از ازدواج جهت باروری فرد ، اقدامات کمک باروری لازم انجام شود .
وی عنوان کرد : تکنیک انجماد در اقدامات کمک باروری به عنوان یک جزء اصلی و تفکیک ناپذیر مراکز قادر می سازد جنین را به صورت روزمره منجمد کرده و بدون اینکه تغییری در ساختار آن ایجاد شود آن را ذوب کرده و به داخل بدن منتقل کنیم به صورتی که تقریبا اگر مشکلی از لحاظ تکنیکی و تجربه افراد وجود نداشته باشد ۱۰۰ در صد جنین ها به حالت قبل از انجماد برگشته و انتقال با موفقیت انجام می شود .
دکتر صادقی بیان کرد : معمولاجنین ها را در بسته های با تعداد جنین محدود منجمد می کنیم و به دلیل اینکه هزینه درمان ناباروری بالا است تعداد ۲ تا حداکثر ۳ جنین را در یک نوبت به رحم انتقال می دهیم زیرا در صورت انتقال میزان کمتر ، ممکن است شانس باروری فرد نیز کاهش یابد و بالتبع اگر فرد بخواهد یک مرتبه دیگر انتقال جنین را انجام دهد ، هزینه های تحمیلی به ایشان افزایشمی یابد .
رئیس پژوهشگاه ابن سینا عنوان کرد : در تکنیک های انجماد، جنین در دمای ۱۹۶ درجه سانتی گراد زیر صفر نگهداری می شود تا آسیب نبینند . در تئوری هامطرح شده دمایی نزدیک به صفر مطلق کلیه فعالیت های سلولی و حتی حرکات ملکولی درون آن متوقف می شود .
ایشان تصریح کرد : در روش های کمک باروری تکنیک های انجماد جنین نسبت به سالهای گذشته پیشرفت کرده و بدون اینکه تغییراتی را در جنین یا گامت ها در پی داشته باشد و در روش های ذوب نیز روند عکس انجماد بدون هر گونه آسیب به جنین انجام می شود و در حال حاضر بسیاری از روش های قدیمی کنار گذاشته شده اند .
دکتر صادقی بیان کرد : توصیه پزشکان پس از تشکیل جنین در روش های کمک باروری این است که در اولین فرصت انتقال جنین انجام شود زیرا از آنجا که تا حدود ۱۰ الی ۱۵ سال بعد می توان از این جنین ها بای انتقال استفاده کرد و لی باردار شدن برای خانم ها دارای محدودیت زمانی است و نمی توان آن را خیلی با تاخیر انجام داد لذا اگر بعد از سنین ۴۰ الی ۴۵ سال فرد مراجعه کند و تقاضای انتقال جنین را داشته باشد ، احتمال بروز مشکلات حاملگی های پرخطر نیز افزایش می یابد به گونه ای که در حال حاضر انتقال جنین بعد از سن ۵۰ سال ممنوع است.
این جنین شناس اظهار کرد : فشارخون بارداری، مسمومیت ، دیابت و... از پیامدهای حاملگی های پرخطر هستند که در صورت ابتلا به آنها فرد توان حمل جنین و حفظ بارداری را ندارد لذا خانم ها نباید بگذارند که سن مناسب بارداری آنها سپری شده و سپس اقدام به استفاده از روش های کمک باروری کنند زیرا هم سلامت مادر و هم سلامت جنین به خطرمی افتد .
دکتر صادقی توصیه کرد : افرادی که در یک زمان اقدام به انجماد جنین یا تخمک و... می کنند باید در یک زمان مناسب که اغلب ۴ الی ۵ سال پس از انجماد می باشد جهت انتقال جنین های خود و بارداری اقدام کنند زیرا هم احتمال این که روش ها ذوب و انجماد و امکان انجام آن با تجهیزات جدید تغییر کند وجود دارد و هم با افزایش سن ، آمادگی بدن برای پذیرش جنین و موفقیت بارداری کاهش می یابد .
وی افزود : در حال حاضر برخی پزشکان معتقدند که انتقال جنین را به صورت تازه در سیکل کمک باروری انجام ندهیم و برای همه افراد انتقال جنین فریز انجام شود. وی همچنین در مورد سیکل های درمانی با استفاده از تخمک اهدایی عنوان کرد که سیکل تخمک اهدایی بدین صورت است که به وسیله تحریک تخمک گذاری ، از یک فرد دیگر تخمک های رشد کرده دریافت می شود و سپس تعداد محدودی ا زآنها که کیفیت مناسبی دارند را با اسپرم (همسر زن نابارور) لقاح داده وتا تعداد مناسب جنین تشکیل شود و دو الی 3 روز بعد ، انتقال جنین برای همسر( خانم نابارور) که تخمک گذاری در بدن وی صورت نمی گیرد اما رحم وی به وسیله دارو آمادگی انتقال و رشد جنین را دارد ، صورت می گیرد .
دکتر صادقی در پایان با بیان این نکته که " هیچ مرکز ناباروری بدون نیازبه روش انجماد جنین، گامت و... نمی تواند فعالیت کند "گفت : در تکنیک های انجماد ، تبحر و تجربه متخصص جنین شناس بسیار مهم است که جنین آسیب نبیند زیرا دمای تخمک ها و جنین در بدن فرد ۳۷ درجه سانتیگراد است و جنین ها در دمای منفی ۱۹۶ درجه باید منجمد نگهداری شوند و اکثر آسیب های احتمالی در این تغییر دما ممکن است رخ دهد.