حساسیت غذایی در کودکان، علائم جسمانی

حساسیت به واکنش سیستم ایمنی فرد به یکی از مواد موجود در محیط بیرون از بدن خود که معمولاً بی‌ضرر است گفته می‌شود. حساسیت غذایی در کودکان زمانی رخ می‌دهد که این اتفاق نسبت به برخی از پروتئین‌های مواد غذایی، در بدن کودک به وجود می‌آید.
اولین حساسیت غذایی زمانی رخ می‌دهد که کودک از خوردن شیر مادر محروم باشد و ناچار به تغذیه کودک با شیرهای دیگر باشیم. البته این اتفاق برای تمام کودکان محروم از شیر مادر رخ نمی‌دهد. یکی از دلایل حساسیت غذایی یا آلرژی زمینه ارثی و یا ژنتیک آن است. البته در ۴۰ سال اخیر در دنیا موارد حساسیت و آلرژی رو به افزایش گذاشته است.

نحوه بروز حساسیت غذایی در بدن کودک
برخی از مواد غذایی شناخته‌شده حساسیت‌زا هستند. در اغلب کودکانی که دچار این مشکل بوده‌اند، گروه‌های غذایی مربوطه شناخته‌ شده‌اند. هنگام مصرف این غذاها سیستم ایمنی بدن کودک ماده غذایی را با میکروب‌ها یکسان در نظر گرفته (به اشتباه) و در برابر آن‌ها واکنش نشان می‌دهد.
این واکنش به‌صورت تولید زیاد هیستامین است. هیستامین تولیدشده ایجاد برخی علائم در بدن خواهد کرد. علائم و نشانه‌ها در کودکان متفاوت بوده و از علائم خفیف تا شدید متغیر است و حتی در صورت عدم‌ تشخیص خطر مرگ را به همراه خواهند داشت.

مواد غذایی حساسیت‌زا
به‌طورکلی ۸ گروه از مواد غذایی هستند که در بدن ایجاد حساسیت نموده و می‌توانند باعث واکنش آلرژیک شوند. این مواد غذایی شامل:
شیر گاو
بادام‌زمینی
تخم‌مرغ
میگو
گندم
ماهی
مغز گردو و بادام
سویا
با توجه به اینکه مواد غذایی حساسیت‌زا شناخته‌شده‌اند و تغذیه تکمیلی از سن شش‌ماهگی کودک شروع می‌شود به‌خوبی می‌توان با استفاده از اصول صحیح تغذیه و دانستن زمینه ارثی پیش‌بینی لازم را انجام داد. با اضافه نمودن فقط یک ماده غذایی جدید به رژیم غذایی کودک به میزان کم و شناخت مواد غذایی ذکرشده و علائم جسمی حساسیت غذایی مداخلات لازم به‌سرعت و دقت انجام خواهد گرفت.

علائم جسمانی حساسیت غذایی در کودکان
واکنش بدن نسبت به مواد غذایی حساسیت‌زا در همه کودکان به یک‌شکل و با یک علامت نیست؛ بنابراین دانستن علائم مختلف واکنش حساسیت‌زا به شناخت درست این مسئله کمک می‌نماید.

علائم پوستی حساسیت غذایی
در کودکان به‌صورت کهیر، قرمزی و جوش و تورم ممکن است به وجود بیایند. یک یا تمام علائم پوستی همراه با سایر علائم و یا به‌صورت تنها نشانه حساسیت غذایی بروز می‌نمایند.
علائم تنفسی :
شامل تنگی نفس، خس‌خس سینه، تنفس صدادار، آسم، آبریزش، شنیده شدن صدای ویز موقع تنفس، عطسه و حتی قطع تنفس در مراحل شدید پیش برود.
علائم سیستم اعصاب:
در موارد حساسیت غذایی به شکل: بی‌قراری، گریه، پرخاشگری و تحریک‌پذیری نمایان می‌شوند.
علائم گوارشی:
در حساسیت مواد غذایی شامل: اسهال، دل‌درد، نفخ، استفراغ و خون در مدفوع دیده می‌شوند.
سایر علائم:
به شکل تورم لب و دهان و حلق و گلو، آبریزش، خارش دهان و سایر قسمت‌های بدن، کیپ شدن بینی، مشکلات تنفسی و کاهش شدید فشارخون و در موارد پیشرفته شوک آنافیلاکتیک است.

تشخیص حساسیت غذایی در کودکان
اغلب بافاصله زمانی بسیار کوتاهی پس از مصرف ماده غذایی حساسیت‌زا علائم جسمانی ذکرشده بروز می‌نمایند؛ و والدین و پزشکان قادر به تشخیص می‌شوند؛ اما گاهی علائم بلافاصله به وجود نمی‌آیند که به آنها حساسیت‌های تأخیری گفته می‌شود.

علائم حساسیت‌های تأخیری
یبوست، اسهال، رفلاکس، وجود خون در مدفوع، ایجاد گاز معده و اگزمای شدید می‌باشند. در صورت مشاهده علائم حساسیت غذایی در کودکان بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.پزشک ممکن است توصیه به انجام آزمایش حساسیت پوستی و یا آزمایش خون و یا ترکیب هر دو مورد را بدهد. پس از تشخیص حساسیت غذایی اقدامات و توصیه‌های لازم توسط پزشک صورت می‌گیرد. رعایت توصیه پزشکان در این موارد کاملاً لازم‌الاجرا می‌باشند.

درمان حساسیت غذایی
درمان قطعی حساسیت غذایی در حال حاضر امکان‌پذیر نیست؛ اما برای جلوگیری از بروز علائم حساسیت و یا شدید شدن علائم حساسیت لازم است تا از مصرف ماده غذایی محرک خودداری شود. نحوه مصرف مواد غذایی حساسیت‌زا توسط پزشک در صورت لزوم آموزش داده خواهد شد.