نحوه مراقبت از نوزاد، اول ویژگی هایشان را بشناسید

هر کودک با دیگری متفاوت بوده و کودک شما بسیار ویژه می باشد زیرا متعلق به شماست. از لحظه ای که اولین بار کودکتان را می بینید و او را در آغوش می گیرید، با یک انسان کوچک ویژه آشنا خواهید شد. همه ی بچه ها نیاز به آسایش ، دادن غذا به ایشان که ضامن سلامتی است و حفظ از خطر دارند.
همه بچه ها به محبت ،بازی کردن ، صحبت کردن و استراحت کافی احتیاج دارند .الگوی خواب ، خوراک و رفتار کودک شما کاملاً منحصر به خودش بوده و باید بدانید که بچه ها معمولاً چه کاری انجام می دهند و چگونه رفتار می کنند . نباید ناراحت شوید اگر بچه ی شما پس از خوردن غذا نمی خوابد و این چنین در کتاب ها نوشته شده و کودک همسایه این گونه است !
احساس اضطراب در روزهای اولیه مخصوصاً برای اولین نوزاد کاملاً طبیعی است این امر در صورت وجود حمایت یکی دیگر از اعضای مسن خانواده یا حتی یک دوست یا همسایه ی با تجربه کمک بسیار خوبی می باشد .
برخی از پدرها پس از به دنیا آمدن کودک جدید احساس فراموش شدگی پیدا می کنند در حالی که تفاهم بین زن و شوهر بایستی تقویت شده و در جهت علاقه فعالانه برای مراقبت از کودک باشد .

کودک شما چه شکلی است؟
آیا شما انتظار داشتید که یک فرشته ی کوچک برایتان ظهور کند؟ بله او بسیار دوست داشتنی است اما نیاز به زمان دارد تا خود را قابل قبول تر جلوه کند .
سر کودک هنگام زایمان و عبور از کانال زایمانی ، باریک و فشرده شده و بنابراین صورتش ممکن است کمی پف آلود و سر مقداری دراز شده باشد . این امر پس از یک یا دو روز به حالت طبیعی بر می گردد .بچه های شرقی با موهای سیاه به دنیا می آیند که ممکن است با ماده ی چسبنده ای به نام ورنیکس پوشیده شده باشند .این مواد پس از یک یا دو روز خشک و کنده و پوست تمیز می شود .پوست ممکن است قرمز بوده تاول هایی داشته باشد و در ناحیه ی ران ها ،زیر بغل و ناحیه ی گردن با ورنیکس پوشیده شده باشد . این مواد بعد از دو روز خشک شده و پوست تمیز صورتی رنگ آشکار می شود .نیازی به حمام کردن کودک برای زدودن این مواد نیست و گفته می شود حتی این مواد محافظ پوست علیه عفونت ها می باشند .از طرف دیگر ، کندن ورنیکس پوست ممکن است پوست را مجروح و مستعد عفونت بنماید . وزن بچه معمولاً حدود 3 کیلوگرم بوده اما بین 2/5 تا 3/5 کیلوگرم متغیر است.کودکان بزرگتر همانند کودکان کوچکتر نیاز به توجه ویژه دارند .

یک نوزاد چه کاری می تواند انجام دهد؟
به محض متولد شدن ،کودک یک گریه قوی را سر می دهد که نشان دهنده ی ورود به دنیا می باشد .این گریه به منبسط کردن ریه ها کمک می کند.
در زندگی داخل رحمی ،جفت ، اکسیژن بچه را از طریق بند ناف تأمین می کند و در نتیجه ریه کودک غیر فعال می باشد .پس از تولد، ریه ها منبسط شده و تمام نیاز اکسیژن کودک را تأمین می نمایند .پس از بریده شدن بند ناف ، نوزاد از مادر جدا می شود .غریزه نوزاد برای زنده ماندن بسیار قوی بوده و می تواند شیر را بمکد و قورت بدهد ، می تواند سرفه و عطسه نموده و هنگامی که ناراحت یا گرسنه است گریه کند .به نظر می رسد که به دور نگاه می کند زیرا بینایی او هنوز در حد کمال نمی باشد .می تواند بشنود و از یک صدای بلند از جایش تکان بخورد .در این زمان به هرحال نیازی به صحبت کردن و راه رفتن ندارد .می تواند لبخند بزند اما غیر قابل درک می باشد ولی اکثر خانم ها انتظار دارند که کودکشان چند ساعت پس از تولد به ایشان لبخند بزند!
کودک دوست دارد که نزدیک و در تماس با بدن مادر قرار داشته و بنابراین هنگام بغل کردن ، آرام می شود .مادر دوست دارد بیش از حد نوزاد را بغل کرده و عشق و رضایت از چیزی که ساخته است را با تمام وجود احساس نماید. کودک به زودی دست ها را تشخیص و در بغل فرد آشنا آرام گرفته و ناآرامی خود را در بغل فرد ناآشنا نشان می دهد .کودک دوست دارد که در نزدیک و آغوش قرار بگیرد .او ظریف و شکننده به نظر می رسد اما در برابر سنش کاملاً قوی بوده و هنگامی که باید او را محکم نگه دارید ، با قدرت عمل کرده و از آسیب و جراحت وی ترس نداشته باشید .کودکان به دنیا می آیند تا به آن ها عشق ورزیده شود و نیاز آن ها به محبت و دوست داشتن ، همانند نیاز بقیه افراد به غذا می باشد.

دمای اتاق
بچه قبل از تولد در حرارت ثابتی، درون رحم قرار داشته است و تغییر ناگهانی درجه حرارت را دوست ندارد. دمای اتاق بایستی مناسب ـ نه سرد و نه گرم ـ باشد .در صورتی که اتاق دارای کولر یا تهویه مطبوع می باشد ، بایستی کودک را با یک ملحفه یا پتوی سبک پوشاند .مشکلات جدی می توانند در صورتی که دمای اتاق به طور ناگهانی افت کند ، به وجود آمده و این امر در صورتی که طفل در خواب باشد ، خطرناک تر است .بنابراین در آب و هوای سرد ، کیسه خواب برای بچه بسیار مناسب می باشد .

خواب و خوراک
خوراک و خواب کودک شما به طور زیادی با هم ارتباط دارند زیرا این دو ، نیاز اصلی نوزاد می باشند .بلافاصله بعد از تولد بایستی بچه را روی سینه مادر گذاشت .بسیاری مطالعات نشان داده اند که این زمان ، بهترین وقت برای تولید شیر در مادر می باشد .کودک می داند که چگونه شیر را مکیده و مادر باید او را در کنار خود در بستر یا در آغوش و بازوان خود قرار داده و با نوک پستان گونه او را نوازش دهد .او دهانش را به طرف پستان آورده و مکیدن را شروع می کند .دو تا سه روز اول مقدار شیر کم می باشد ، اما در این زمان ، نیازهای کودک نیزمحدود بوده و معمولاً برای تأمین نیازهای او کاملاً کافی است و نیازی به شیر اضافی ، آب قند و ...نمی باشد .شیر موقت چند روز اول را کلستروم یا آغوز گویند که به رنگ زرد یا کرم رنگ و غنی از پروتئین بوده و در مقابل بسیاری از عفونت ها ، بچه را محافظت می کند این باور که کلستروم یا آغوز برای کودک مناسب نیست ، کاملاً غلط می باشد .
بهترین طریق تغذیه موفق پستانی ،نگه داشتن مادر و فرزند با یکدیگر بوده و بنابراین مادر می تواند هر زمانی که بچه بیدار و گرسنه به نظر می رسد ، به او شیر بدهد .این کار را «هم اتاقی » گویند .اغلب بیمارستان ها و خانه های بهداشتی این روش را دنبال می کنند و عده ای هم به تدریج در حال تغییر به سمت این روش هستند .در صورتی که نوزاد ، جدا از مادر قرار داده شود ،هر سه یا چهار ساعت بایستی او را به پیش مادر بیاورند کودک معمولاً در طول روز هر سه یا چهار ساعت برای شیر خوردن بیدار شده و در طی شب هم این گونه می باشد .کودک تفاوت بین شب و روز را نمی داند و نبایستی بین تغذیه روزانه و تغذیه شبانه او فرقی قایل شوید .پس از روز سوم یا چهارم تولد ، شیر مادر افزایش یافته و افزایش وزن کودک شروع خواهد شد . همه ی اطفال در سه یا چهار روز اول زندگی مقداری از وزن خود را از دست می دهند .کودک به زودی دوره های خوردن و خوابیدن را افزایش داده و بلافاصله پس از بیدار شدن احتیاج به تغذیه پیدا می کند .به تدریج یاد می گیرد که بدون گریه کردن بیدار شده ،به دست هایش و اشیاء رنگی اطرافش نگاه کند یا فقط به دور خیره شود .

برخی ویژگی های نوزاد تازه متولد شده
۱ ـ قسمت نرم روی قسمت جلوی سر (فونتانل )
والدین ممکن است قسمت مثلثی شکل بدون استخوانی را روی جلوی سر کودک متوجه شوند . این قسمت را فونتانل گویند .به طور طبیعی این قسمت از سر این گونه بوده تا عبور از کانال زایمانی و رشد سر همگام با رشد بدن که ضامن رشد سریع مغز می باشد را تسهیل نماید .اگر چه این قسمت نرم می باشد ولی خطری برای سر بچه وجود نداشته زیرا لایه وپوشش محکمی به جای استخوان در آن جا وجود دارد .این قسمت (فونتانل )بین یک تا دو سالگی بسته می شود . در قسمت پشت سر هم فونتانل دیگری وجود دارد که کوچکتر بوده و بین 3 تا 4 ماهگی بسته می شود .
۲ ـ نقاط مونگولین
بسیاری از نوزادان به هنگام تولد لکه های آبی رنگ در قسمت باسن و پشت دارند .این موارد ممکن است کوچک بوده یا قسمت اعظم پشت را بپوشاند .این لکه ها حتی ممکن است در قسمت های دیگر بدن نظیر مچ دست ، زانوها و مچ پا نیز تظاهر یابند .
آن ها ارتباطی با بیماری داون یا مونگولیسم که نوعی عقب ماندگی ذهنی است و ممکن است در مورد آن ها چیزی شنیده یا خوانده باشید ، ندارند . این لکه ها در عرض چند ماه به تدریج محو می گردند .
3 ـ خال
این موارد ، لکه های صورتی یا بنفش رنگ بوده که ممکن است حتی کمی از پوست برجسته باشد .برخی از آن ها به تدریج محو شده ولی بعضی دیگر این گونه نیستند .پزشک اطلاعات بیشتری را درصورت نیاز به شما خواهد داد .
4 ـ خونریزی از واژن
گاهی اوقات ، کودک دختر ممکن است در دومین یا سومین روز تولد مقداری خونریزی از واژن داشته باشد .این خونریزی بسیار ناچیز بوده و خطری ندارد .این حالت نیز به علت محرومیت از هورمون های مادر می باشد .
5 ـ سفال هماتوم
گاهی تورم برجسته ای در یک طرف سر (یا به طور نادر در هر دو طرف سر )در روز دوم یا سوم ایجاد می شود .این امر به علت خونریزی خفیف لایه خارجی استخوان سر به علت فشرده شدن سر در کانال زایمانی می باشد .این حالت چند هفته بعد محو شده و نیازی به درمان ندارد .به هرحال در صورتی که محو نشد یا بزرگ تر گردید ، بایستی با پزشک مشورت کنید .

نوزادان نارس
اگر جنین قبل از تاریخ مقرر به دنیا آید به او نارس یا پره ترم گویند .به طور دقیق تر ،این واژه برای کودکانی که قبل از ۳۷ هفتگی حاملگی به دنیا می آیند به کار می رود اما به طور عام برای جنینی که قبل از ماه نهم حاملگی ( ۴۰ هفتگی )به دنیا می آید ، به کار می رود . به طور طبیعی نوزاد در این حالت اندازه و وزن کمتری دارد زیرا وقت کمتری برای رشد درون رحمی داشته است .او زمان کافی برای تکامل اعضاء حیاتی مثل کلیه ها ،ریه ها کبد و ... نداشته و مکانیسم تنظیم درجه حرارت بدن او نیز به خوبی تکامل نیافته است و بدن او در زمستان ، سرد و در تابستان ، گرم می گردد .تغذیه او مشکل بوده ، زیرا قدرت کافی جهت مکیدن ندارد . چنین کودکی به آسانی تحت هجوم عفونت ها قرار می گیرد وسعت مشکلات و ضایعات بستگی به میزان نارس بودن او دارد .نوزادانی که به موقع به دنیا می آیند ولی وزن کمتر از ۲/۵ کیلوگرم دارند را نوزادان LBW یا وزن کم موقع تولد گویند .این امر ممکن است به علت تغذیه ضعیف مادر یا عفونت ها یا بیماری های قلبی و کلیوی باشد اما اغلب علت خاصی پیدا نمی شود . به طور کلی مادران سالم ، به احتمال بیشتری نوزادان با وزن طبیعی در زمان مقرر نسبت به مادران بیمار و سوء تغذیه ای به دنیا خواهند آورد .
نوزادان با وزن کمتر، به مراقبت ویژه و توجه خاص به تغذیه و درجه حرارت نیاز دارند از آن ها بایستی به دقت مراقبت شده و از عفونت و سرما محافظت گردند .نوزاد نارس نیاز به بستری شدن و مراقبت در بیمارستان دارد . او نمی تواند به خوبی شیر را بمکد اما شیر مادر برای او لازم بوده بنابراین مادر می تواند شیر خود را با فشردن هاله رنگی نوک پستان با انگشتان دوشیده و به وسیله ی شیشه شیر با سوراخ ریز یا با لوله ای که در مری یا معده از طریق بینی یا دهان کار گذاشته می شود ، نوزاد را تغذیه کند .در این زمان نه تنها شیر مادر ، بهترین غذا برای کودک می باشد ، بلکه دوشیدن منظم پستان باعث تولید بیشتر و بیشتر شیر گشته و هنگامی که بچه توانایی مکیدن را بدست آورد ، خواهد توانست به خوبی و به اندازه ی کافی از پستان تغذیه کند . برخی ، شیرهای مصنوعی را برای کودک شروع کرده و مشکل را با شیر مادر رفع نمی نمایند که در نتیجه پس از مدتی شیر مادر هم قطع یا خشک می شود .
دستگاه گوارش نوازد بسیار حساس بوده و با شیر مادر مشکل خاصی را نخواهد داشت .هرگونه تلاش بایستی برای شیردهی مادر به نوزاد صورت گیرد .
هنگامی که نوزاد نارس به وزن 2500 گرم رسید ،مراقبت خاص دیگری را نیاز نخواهد داشت .والدین ممکن است در ابتدا در مورد بلند کردن و بغل نمودن او دچار وحشت شوند ولی پس از مدتی عادت خواهند کرد .این نوزادان ظریف ، درست همانند بقیه نوزادان با وزن بالاتر هنگام تولد ، رشد و تکامل پیدا خواهند کرد .آن ها ممکن است حتی افزایش وزنشان سریع تر از بقیه باشد . در ابتدا ممکن است به نظر برسد که فعالیت و رشد کمتری نسبت به سایر بچه های هم سن خود دارند ، ولی به زودی به حد آن ها خواهند رسید .والدین نبایستی به مراقبت های ویژه از او ادامه داده و علت را ظریف و حساس بودن او عنوان کنند .با نوزاد نارس بایستی پس از طی دوران حساس و حیاتی ،همانند یک بچه طبیعی رفتار شود .

دو قلویی
پزشک ، دو قلویی را در زمان حاملگی تشخیص داده و بنابراین بایستی مجموعه ای دوتایی را قبل از زایمان فراهم آورید .حاملگی دو قلویی مراقبت مشکل تری نسبت به یک قلویی داشته و اصولاً به علت کوچک بودن دو قلوها و داشتن برخی مشکلات که قبلاً برای نوزادان ظریف و کوچک ذکر شد و به علاوه اینکه آن ها دو تا هستند ،می باشد .اما اگر وزن هر دو حدود ۲۵۰۰ یا بیشتر نباشد ، نیازی به مراقبت ویژه نداشته و قادر خواهند بود که پستان را بمکند . مادر می تواند آن ها را پشت سر هم یا با یکدیگر شیر داده و حتی ممکن است به شیر اضافی نیاز داشته باشند .هر دو نوزاد می توانند با شیر مادر و شیر اضافی دیگر در هر بار تغذیه شوند .در هر بار می توان به یک نوزاد شیر پستان و به دیگری شیر غیر مادر را داد و به ترتیب در هر بار تغذیه جای شان عوض شده به این ترتیب هر دو می توانند از فواید شیر مادر بهره مند شوند . بسیاری مادران به خوبی دو قلوهای شان را از شیر پستان تغذیه می کنند.
دو قلوها ممکن است از یک جنس بوده یا یکی پسر و یکی دختر باشد . گاهی اوقات آن ها که کاملاً با هم یک شکل بوده و تشخیص آن ها از یکدیگر مشکل می باشد ؛ولی والدین کمتر اشتباه می کنند . این امر بسیار دوست داشتنی است که رشد دو نوازد را با هم ببینیم .البته کار بیشتری برای والدین به وجود می آید ولی در عین حال لذت بیشتری برای والدین به همراه دارد .

ثبت تولد
باید به خاطر داشت که تولد نوزاد را در ثبت احوال شهر ثبت کرده و شناسنامه گرفته شود .این امر برای اثبات سن در هنگام نام نویسی در دبستان و بسیاری مراسم پس از تولد ، لازم و ضروری می باشد . برخی والدین بر اساس طالع بینی و ستارگان ، تاریخ تولد کودک را ثبت می کنند .شما می توانید این نوع ثبت را نیز انجام داده اما گرفتن شناسنامه ضروری می باشد .

کمک های پدر خانواده
پدر می تواند از بسیاری جهات یاور مادر بوده و برای نوزاد و کار در خانه به مادر کمک نماید .او می تواند با شستن ظروف ، درست کردن غذا یا عوض کردن کهنه ی بچه ، کمک خود را ارایه کند .برخی پدران فکر می کنند که بی تجربه و ناآزموده بوده و نمی توانند کودک را اداره کنند ولی باید خاطرنشان کرد که آن ها می توانند همانند مادر و حتی بهتر از او عمل کنند .این تفکر که پدر به علت کار روزانه خسته بوده و نبایستی به وسیله ی بچه اذیت شود ،اشتباه است .مادر همیشه منتظر آمدن پدر می باشد تا وقایع روزانه را به او گزارش دهد . مهم است که در لذت ها و مشکلات بچه شریک باشند ؛این امر به درک بهتر بچه و هماهنگی در منزل کمک می کند .کودک نیاز به شناختن پدر همانند مادر داشته و بنابراین شراکت در کارهای کودک ، برای بچه نیز مفید می باشد .علاوه بر این ، والدین می توانند مشکلات را با یکدیگر بحث نموده و همدیگر را پشتیبانی نمایند . تقسیم مسئولیت کودک بین والدین ،راحتی بیشتری را به خانه خواهد آورد.