گریه کردن کودک، چگونه باهاش رفتار کنم؟
دخترم ۴ سال و نیمه است همش به خاطر هر چیز کوچیکی گریه میکند.
سوال مخاطب نی‌نی‌بان: دخترم ۴ سال و نیمشه همش به خاطر هر چیز کوچیکی گریه میکنه اسباب بازیاشو به هیچ کس نمیده اعتماد به نفس پایینی داره همش میگه من زشتم اینقدر بداخلاقی میکنه که من هرچی میخوام باهاش خوب باشم و بهش محبت کنم رفتاراش اصلا اجازه نمیده دیگه نمیدونم چی کار کنم کلافه شدم
پاسخ دکتر پرویز رزاقی، روانشناس خانواده و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:
مادر عزیز پرخاشگری به دلایل متعددی بروز می کند:
1. معمولا بچه هایی که در این مرحله پرخاشگری می کنند مادرشان دوران پر تنش و پر اضطرابی را تجربه کرده اند. وقتی در دوران بارداری دچار ناراحتی و نگرانی باشد فرزندش در برخورد با جامعه و اجتماع دچار پرخاشگری و لجبازی یا همان مقاومت منفی می شود.
۲.پرخاشگری می تواند خلقی باشد. یعنی پرخاشگری و بداخلاقی جزو ویژگی های خلقی آن شخص است که در دوران کودکی به سر می برد. پرخاشگری ژنتیکی و وراثتی هم هست. در این صورت می گوییم بچه این پرخاشگری را به ارث برده است.
3. دلیل دیگر این حالت در کودکان می تواند رفتار تقویت شده باشد. یعنی هر گاه کودک در منزل رفتار پرخاشگری را انجام داده به نتیجه مطلوب رسیده است. او با این رفتار توانسته آنچه را که خواسته به دست آورد و به نوعی با این کار امتیاز گرفته است. بنابراین این روش برایش عادی شده و همه کارهایش را با تندی و عصبانیت انجام می دهد.
۴. مشاهده نیز یکی از دلایل پرخاشگری هست. یعنی کودک در خانواده پرخاشگری را مشاهده کرده است. حتی اگر با شخصی خارج از منزل خشونت و پرخاشگری داشته باشید باز هم کودک آن را می آموزد. اگر سیستم مشاهده در مورد کودک شما صدق نکند می بایست دلایل دیگر را بررسی کنید. به هر حال هر کدام از این علت ها سبب پرخاشگری شده باشد می بایست آن را از میان برد. برای مبارزه با پرخاشگری چند راه وجود دارد:
1. موقعیت ها و فضاهایی را که منجر به پرخاشگری می شود شناسایی کنید. مثلا شما متوجه می شوید کودکتان وقتی با بچه های دیگر بازی می کند عمل پرخاشگری را انجام می دهد. پس بر روی این موقعیت ها کنترل و نظارت بیشتری داشته باشید تا آن فضا منجر به خشونت کودک نشود.
۲. تلاش کنید خشونت و پرخاشگری تقویت نشود. وقتی بچه با عصبانیت و بداخلاقی چیزی را می خواهد به او ندهید. اجازه ندهید با خشونت از شما یا دیگران امتیاز کسب کند. وقتی بچه کسی را می زند به او توجه نشان ندهید. مثلا نگویید بیا اینجا بشین و چایی بخور. حتی امتیاز های کوچک هم می تواند پرخاشگری را تشدید کند. بعد از خشونت هیچ امتیازی به او ندهید.
3.کودک را بخاطر پرخاشگری و خشونت تنبیه کنید که البته منظور تنبیه رفتاری است. مثلا وقتی کودک در بازی دعوا می کند دیگر اجازه ندهید در بازی شرکت کند. حتی از مربیان مهد بخواهید بعد از پرخاشگری کودکتان را گوشه کلاس نگه دارند تا احساس تنبیه شدن بکند و حتما به او بگویید دقیقا برای چه رفتاری تنبیه می شود. نگویید چون دختر بدی بودی تنبیه می شوی. شخصیت کودک را زیر سوال نبرید بلکه رفتارش را زیر سوال ببرید. بگویید چون دوستت را کتک زدی تنبیه می شوی. کودک باید دقیقا درک کند برای چه عملی تنبیه می شود.
۴. با مدیریت خودتان سعی کنید کودک به سمت ناکامی سوق پیدا نکند. ناکامی خودش یکی از دلایل پرخاشگری است. وقتی می خواهید کاری انجام بدهد کمکش کنید آن کار به درستی انجام می شود. حتی اگر چیدن یک پازل ساده باشد. اجازه ندهید کودک شکست بخورد.
5. تکنیک های برخورد با دیگران را به او آموزش بدهید. به او یاد بدهید چگونه با دیگران بازی کند. چطور اسباب بازی هایش را تقسیم کند. چگونه درخواست گرفتن اسباب بازی دوستش را بکند و.... همه اینها را به کودک آموزش بدهید و حتی درست حرف زدن را به او یاد بدهید. او باید بیاموزد چگونه بدون خشونت حرف بزند و آنچه را که می خواهد به دست بیاورد.
۶. به رفتارهای مثبت کودک پاداش بدهید. در مورد پاداش هم مانند تنبیه حتما مشخص کنید به چه کاری پاداش می دهید. مثلا وقتی در مهد یا منزل با کودک دیگری خوب بازی کرد یا خوب حرف زد بگویید آفرین که با دوستت خوب حرف زدی یا آفرین دخترم که با دوستت خوب بازی کردی. به رفتار پاداش بدهید. بچه ها باید دقیقا بدانند برای چه عملی تنبیه یا تشویق می شوند. در غیر این صورت تنبیه و تشویق بی فایده خواهد بود.
7. باید شخیصت کودک را هم دستکاری بکنید. فضای بهتری را برای کودک فراهم کنید. به او اجازه بدهید راحت حرفش را بزند. روان بچه باید سالم باشد و سالم سازی شخصیت فرزند از طریق ورزش تفریح و بازی صورت می گیرد. به او امکانات بدهید بیشتر ورزش کند. او را بیشتر بیرون ببرید و در موقعیت های خوب قرار بدهید. همه این ها شخصیت بچه را به سوی آرامش بیشتر و نشاط سوق می دهد.
1. معمولا بچه هایی که در این مرحله پرخاشگری می کنند مادرشان دوران پر تنش و پر اضطرابی را تجربه کرده اند. وقتی در دوران بارداری دچار ناراحتی و نگرانی باشد فرزندش در برخورد با جامعه و اجتماع دچار پرخاشگری و لجبازی یا همان مقاومت منفی می شود.
۲.پرخاشگری می تواند خلقی باشد. یعنی پرخاشگری و بداخلاقی جزو ویژگی های خلقی آن شخص است که در دوران کودکی به سر می برد. پرخاشگری ژنتیکی و وراثتی هم هست. در این صورت می گوییم بچه این پرخاشگری را به ارث برده است.
3. دلیل دیگر این حالت در کودکان می تواند رفتار تقویت شده باشد. یعنی هر گاه کودک در منزل رفتار پرخاشگری را انجام داده به نتیجه مطلوب رسیده است. او با این رفتار توانسته آنچه را که خواسته به دست آورد و به نوعی با این کار امتیاز گرفته است. بنابراین این روش برایش عادی شده و همه کارهایش را با تندی و عصبانیت انجام می دهد.
۴. مشاهده نیز یکی از دلایل پرخاشگری هست. یعنی کودک در خانواده پرخاشگری را مشاهده کرده است. حتی اگر با شخصی خارج از منزل خشونت و پرخاشگری داشته باشید باز هم کودک آن را می آموزد. اگر سیستم مشاهده در مورد کودک شما صدق نکند می بایست دلایل دیگر را بررسی کنید. به هر حال هر کدام از این علت ها سبب پرخاشگری شده باشد می بایست آن را از میان برد. برای مبارزه با پرخاشگری چند راه وجود دارد:
1. موقعیت ها و فضاهایی را که منجر به پرخاشگری می شود شناسایی کنید. مثلا شما متوجه می شوید کودکتان وقتی با بچه های دیگر بازی می کند عمل پرخاشگری را انجام می دهد. پس بر روی این موقعیت ها کنترل و نظارت بیشتری داشته باشید تا آن فضا منجر به خشونت کودک نشود.
۲. تلاش کنید خشونت و پرخاشگری تقویت نشود. وقتی بچه با عصبانیت و بداخلاقی چیزی را می خواهد به او ندهید. اجازه ندهید با خشونت از شما یا دیگران امتیاز کسب کند. وقتی بچه کسی را می زند به او توجه نشان ندهید. مثلا نگویید بیا اینجا بشین و چایی بخور. حتی امتیاز های کوچک هم می تواند پرخاشگری را تشدید کند. بعد از خشونت هیچ امتیازی به او ندهید.
3.کودک را بخاطر پرخاشگری و خشونت تنبیه کنید که البته منظور تنبیه رفتاری است. مثلا وقتی کودک در بازی دعوا می کند دیگر اجازه ندهید در بازی شرکت کند. حتی از مربیان مهد بخواهید بعد از پرخاشگری کودکتان را گوشه کلاس نگه دارند تا احساس تنبیه شدن بکند و حتما به او بگویید دقیقا برای چه رفتاری تنبیه می شود. نگویید چون دختر بدی بودی تنبیه می شوی. شخصیت کودک را زیر سوال نبرید بلکه رفتارش را زیر سوال ببرید. بگویید چون دوستت را کتک زدی تنبیه می شوی. کودک باید دقیقا درک کند برای چه عملی تنبیه می شود.
۴. با مدیریت خودتان سعی کنید کودک به سمت ناکامی سوق پیدا نکند. ناکامی خودش یکی از دلایل پرخاشگری است. وقتی می خواهید کاری انجام بدهد کمکش کنید آن کار به درستی انجام می شود. حتی اگر چیدن یک پازل ساده باشد. اجازه ندهید کودک شکست بخورد.
5. تکنیک های برخورد با دیگران را به او آموزش بدهید. به او یاد بدهید چگونه با دیگران بازی کند. چطور اسباب بازی هایش را تقسیم کند. چگونه درخواست گرفتن اسباب بازی دوستش را بکند و.... همه اینها را به کودک آموزش بدهید و حتی درست حرف زدن را به او یاد بدهید. او باید بیاموزد چگونه بدون خشونت حرف بزند و آنچه را که می خواهد به دست بیاورد.
۶. به رفتارهای مثبت کودک پاداش بدهید. در مورد پاداش هم مانند تنبیه حتما مشخص کنید به چه کاری پاداش می دهید. مثلا وقتی در مهد یا منزل با کودک دیگری خوب بازی کرد یا خوب حرف زد بگویید آفرین که با دوستت خوب حرف زدی یا آفرین دخترم که با دوستت خوب بازی کردی. به رفتار پاداش بدهید. بچه ها باید دقیقا بدانند برای چه عملی تنبیه یا تشویق می شوند. در غیر این صورت تنبیه و تشویق بی فایده خواهد بود.
7. باید شخیصت کودک را هم دستکاری بکنید. فضای بهتری را برای کودک فراهم کنید. به او اجازه بدهید راحت حرفش را بزند. روان بچه باید سالم باشد و سالم سازی شخصیت فرزند از طریق ورزش تفریح و بازی صورت می گیرد. به او امکانات بدهید بیشتر ورزش کند. او را بیشتر بیرون ببرید و در موقعیت های خوب قرار بدهید. همه این ها شخصیت بچه را به سوی آرامش بیشتر و نشاط سوق می دهد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼