افزایش اعتماد به نفس کودکان، ده راهکار اثبات شده

اعتماد به نفس مجموعه ای از احساسات و باورهایی است که هر کس در مورد خودش دارد. در واقع اعتماد به نفس سلاح ما در مقابله با چالش های زندگی است.
از بدو تولد تا سه الی پنج سالگی دوران طلایی پرورش و تعلیم کودک است. بیشتر از نیمی از شخصیت کودک تا پنج سالگی شکل می گیرد. سخت گیری بیش از حد و وسواسی والدین در سه سال اول زندگی کودک ، او را کودکی خجالتی ، افسرده ، بی اعتماد نسبت به بقیه ، وسواس و بدون اعتماد به نفس بار خواهد آورد.

برای افزایش اعتماد به نفس در کودک به او فرصت تجربه بدهید
به کودکان خود اجازه بدهید تا خودشان تجربه کنند ، وقتی کودک شما برای بار اول می خواهد راه رفتن را تجربه کند ، زمین خوردن ها و در پی آن برخاستن به او یاد می دهد که می تواند. شما به عنوان والد برای افزایش اعتماد به نفس در کودک خود می توانید حمایتش کنید و فرصت یادگیری مهارت های تازه را در اختیارش بگذارید این گونه کودک متوجه قابلیت هایش می شود و احساس غرور می کند.

اشتباهات کودک را بپذیرید
اگر از کودک شما کار اشتباهی سر زد هرگز این اشتباه را به شخصیت او پیوند نزنید. اگر در جمعی حرکت اشتباهی از کودک سر زد به او توهین نکنید.
وقتی کودک در صحبت هایش کلمات نامناسب به زبان می آورد به او نگویید: چقدر بی ادبی ، بهتر آن است که بگویید حرف بد نزن. وقتی شخصیت کودک خود را زیر سوال می برید با این کار باعث از بین رفتن اعتماد به نفس در او می شوید و همچنین جسارت تکرار خطا را به او می دهید. اگر شما به کودک فرصت آزمون و خطا بدهید اعتماد به نفس را در او افزایش می دهید و کمک می کنید که او راحت تر تصمیم بگیرد.

برای افزایش اعتماد به نفس در کودک الگوی مناسبی باشید
والدین می‌توانند بهترین الگو برای افزایش اعتماد به نفس در کودک خود باشند. هرگز در حضور کودک مشاجره نکنید ، این کار را وقتی او در خانه نیست انجام دهید.
بگو مگو های پدر مادر تاثیر بسیار بدی در روحیه کودک گذاشته و اعتماد به نفس او را تضعیف می کند. نسبت به علاقه مندی ها و توانایی های کودکان بی تفاوت نباشید ، به آن ها بها بدهید تا استعدادشان شکوفا شود ، به آن ها کارهایی بسپارید که مناسب سنشان باشد و بتوانند از عهده ی انجامش برآیند این کار اعتماد به نفس را در کودکان افزایش می دهد. مشاجرات دائمی والدین اعتماد به نفس را درون کودک از بین برده و او را منزوی ، پرخاشگر و عصبی می کند.

سرزنش و توهین کردن ممنوع
نداشتن اعتماد به نفس و سلامت فکری در بزرگسالی نتیجه ی سرزنش ها و توهین هایی است که در کودکی به جای عشق و عطوفت نصیب کودک شده است. وقتی کودک خود را با کلمات توهین آمیز مانند خنگ ، احمق و دست و پا چلفتی و….خطاب می کنید در ذهن او احساس تلخ حقارت و بی ارزشی را به وجود می آورید.
این کودک در بزرگسالی یا بسیار خجالتی و گوشه گیر می شود یا اینکه دچار آسیب های روانی دیگری می شود که ممکن است تمام زندگی او را دچار اختلال کند. نکته ی مهم دیگر این است که هرگز در حضور دیگران کودک را سرزنش یا مسخره نکنید. شاید خودتان متوجه نباشید ولی با این کار اعتماد به نفس کودک را به شدت کاهش می دهید.

برای افزایش اعتماد به نفس در کودک به او حس امنیت بدهید
شخصیت کودکانی که در محیطی امن بزرگ می شوند از هر لحاظ بهتر از کودکانی شکل می گیرد که در فضایی نا امن رشد می کنند. با کمال تاسف باید گفت که تعداد زیادی از کودکان با فقدان امنیت عاطفی رشد می کنند و این در حالی است که اکثر آن ها در خانواده هایی زندگی می کنند که دارای ثبات هستند و نیز از لحاظ مالی در طبقه ی متوسط جا دارند. ولی والدین هیچ توجهی به امنیت عاطفی فرزند خود ندارند و این موضوع صدمات جبران ناپذیری به کودک می زند.

کودک را تشویق کنید تا در فعالیت های گروهی شرکت کند
شرکت در فعالیت های گروهی مانند عضویت در تیم های ورزشی و یا گروه های سرود مدرسه باعث افزایش اعتماد به نفس در کودکان می شود ، زیرا او فرصت پیدا می‌ کند توانایی های خود را به نمایش بگذارد ، شرکت در این گونه اجتماعات کودک را به تدریج به سمت اجتماعی شدن سوق می دهد و او در این مسیر می آموزد که مسئولیت پذیر باشد ، حس مسئولیت پذیری اعتماد به نفس را در کودکان افزایش می دهد.

از کارهای خوب کودک استقبال کنید
به طور طبیعی همه ی انسان ها میل به دیده شدن و تشویق از سوی دیگران دارند. در این میان کودکان نیاز دارند که از سوی افرادی که دوستشان دارند حمایت و تشویق شوند. شهامت کودک را هنگام انجام کارها با استفاده از عباراتی مثل " من به تو ایمان دارم به تلاشت ادامه بده " یا " تو می توانی انجامش بدهی من مطمئنم" تقویت کنید.
این کار هم اعتماد به نفس را در کودکان افزایش می دهد هم باعث می شود با انگیزه ی بیشتری کارشان را به اتمام برسانند. مثلاً اگر کودک در هنگام پوشیدن لباسش نمی تواند دکمه ی پیراهنش را ببندد به جای این که دکمه هایش را ببندید تشویقش کنید تا خودش این کار را انجام دهد.

به کودکان خود عشق بورزید
برای تقویت اعتماد به نفس در کودکان عشق خود را بی قید و شرط به آنان ببخشید. عشقی که بیانگر این است که "" دوستت دارم ، با هر آنچه که هستی و هر کاری انجام بدهی"" وقتی کودک این عبارات را می شنود احساس رضایت می کند و اعتماد به نفسش بالا می رود از این رو تلاش می کند که توانایی های خود را افزایش بدهد. کودکان خود را در آغوش گرفته و ببوسید آن ها خیلی خوب عشق و محبت را درک می‌کنند و اطمینان پیدا می کنند که عشق والدین نسبت به آن ها پایانی ندارد.

برای بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان به آن ها احترام بگذارید
حضور کودک را در جمع خانواده مهم شمرده و به او نشان دهید که وجودش چقدر برای شما مهم و با ارزش است. این حس را با جملاتی مانند " من به تو افتخار می کنم "، "چقدر خوشحالم خدا تو را به من داد "، " من به تو اعتماد دارم " به او انتقال دهید.
هرگز از عباراتی مثل " چرا مثل دیوانه ها رفتار می کنی " یا " چرا نمی فهمی " استفاده نکنید زیرا او را به شدت تحت تاثیر قرار داده ، فکر می کند هیچ کنترلی روی رفتارش ندارد و اعتماد به نفسش ضعیف می‌شود حتی ممکن است این موضوع در ارتباطات او و دوستانش نیز تاثیر بگذارد.

کودک را با همسالانش مقایسه نکنید
هیچوقت توانایی های انسان ها در یک سطح مساوی نیست. بین کودکان نیز گاهی اتفاق می افتد که کودک از انجام یک سری کارهایی که همسالانش انجام می دهند عاجز باشد ، ولی این دلیل نمی شود که شما او را سرزنش کنید ، در این مواقع بهترین کار این است که با او همدردی کرده و نقاط مثبت و قوتش را به او یادآوری کنید تا تسکین پیدا کند و به جای فکر کردن به ضعف هایش روی توانایی ها و نقاط قوت و توانایی هایش تمرکز کند. در نتیجه این رفتار اعتماد به نفسش نیز افزایش پیدا می کند.

به خاطر کارهایی که می کند از او تقدیر کنید
برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان ، از تلاش های شان صرف نظر از پیروزی یا شکست تقدیر کنید. از این طریق کودک را تشویق کنید تا برای دستیابی به ایده ها و علایقش تلاش کند ، بگذارید خودش برای مشکلاتش راه چاره ای پیدا کند ، هنگامی که تلاش می کند مسئله ای را حل کند به او راه حل ندهید یا راه میان بر معرفی نکنید. اجازه بدهید خودش راه حلی پیدا کند. کنجکاوی کودک را به رسمیت بشمارید و او را به کنجکاو بودن ترغیب کنید.

فرصت تجربه های جدید به کودکان بدهید
برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان امکان مواجهه با چالش های جدید و نیازموده را برایش فراهم کنید. اشتباهات و شکست های کودک را فرصتی برای یادگیری او بدانید. وقتی کودک احساس کند وجودش مهم و با ارزش است برای آینده اش هدفی مشخص کرده و برنامه ریزی می کند. امتحان کردن به او حس قدرتمندی می دهد و باعث پیشبرد اهدافش می شود.

اجازه دهید کودک در مورد احساسش صادق باشد
اگر والدین درباره ی احساسات کودک با او صحبت کنند کودک نیز می تواند به راحتی درباره ی احساس خود صحبت کند و متوجه شود که گاهی نیز می تواند احساس بد داشته باشد. وقتی کودک خود را آشفته و نگران دیدید درباره ی حسش از او سؤال کنید که چرا چنین حسی دارد ولی او را وادار نکنید تا احساسش را نادیده بگیرد یا بر حسش غلبه کند. از او نخواهید که مانند بزرگترها رفتار کند اجازه دهید مناسب سنش عمل کند.

کودک باید تا حدی مستقل باشد
اگر خواهان افزایش اعتماد به نفس در کودکان هستید زیاد در کارهای آنان مداخله نکنید بگذارید خودشان برای مشکلاتشان راه حل بیابند ، اگر قرار باشد هر وقت که کودک شما با سختی کار مواجه می شود شما وارد عمل شوید او هرگز فرصت پیدا نخواهد کرد تا توانایی لازم برای حل مشکلات خود را بدست بیاورد.
اعتماد به نفس کودک زمانی شکل می گیرد که خودش به خودش کمک کند ، مداخله ی والدین در این مواقع فقط او را ضعیف کرده و والدین با کمبود اعتماد به نفس کودکان مواجه می شوند

در تحسین کردن کودک " اما " را به کار نبرید
وقتی کودک کار مثبتی انجام می دهد به او نگویید که ، چه خوب انجامش ، اما چرا دفعه ی قبل نتوانستی؟
درست است که شما در جمله ی اول او را تشویق کرده اید ولی وقتی از کلمه ی " اما " استفاده می کنید همه ی تاثیر خوب تشویق را از بین برده اید و جمله ی دوم بر کودک تاثیر منفی گذاشته و اعتماد به نفس او را کاهش می دهد. به جای آن شما می توانید به کودک بگویید که از اینکه موفق شدی خیلی خوشحالم.

کودک باید با محدودیت ها آشنا شود
به کودکان خود بیاموزید که باید طبق مقررات رفتار کنند و برای آن ها محدودیت هایی تعیین کنید. مثلاً به او بگویید که در ساعت مقرر باید تکالیفش را انجام دهد پس او باید در زمان تعیین شده انجام تکالیفش را تمام کند. مهم است که شما به محدودیت های وضع شده تا انتها پایبند بمانید کودک این گونه متوجه می‌شود که پیروی از برخی قوانین ضروری است و باید به آن ها پایبند باشد.

کودک خود را همان طور که هست قبول کنید
وقتی شما کودک خود را با همه ی نقاط قوت و ضعفش قبول نداشته باشید ، باعث کاهش اعتماد به نفس او خواهید شد و او حس می کند که باید دایماً تغییر کند تا چیزی باشد که توجه شما را جلب کند. اولین پایگاه شکل گیری اعتماد به نفس خانواده است. اشخاص بی اعتماد به نفس همیشه سست و تنبل ، ضعیف ، خجالتی و ترحم برانگیز بوده و نمی توانند هیچ کاری را تا انتها انجام دهند.

در خدمت کودک خود باشید
سعی کنید تا جایی که امکان دارد در خدمت کودک خود باشید. به او نشان دهید که همیشه پشتیبان او خواهید بود. مادامی که کودک متقاعد می شود والدینش عاشق او هستند و به او احترام می گذارند ارزش های خود را به عنوان یک انسان می پذیرد و این امر باعث افزایش اعتماد به نفس در کودک می شود.
اگر کودک شما گوشه گیر و منزوی شده است او را نزد یک مشاور ببرید و یا از طریق تماس تلفنی با مرکز مشاوره خانواده رایکو از سراسر ایران تماس برقرار کنید تا مشاورین این مرکز با مشاوره های تخصصی شما را در حل بهتر مشکلتان یاری کنند.

حرف آخر
پدر و مادر بودن مثل معرفی دوباره ی آدم به خودش می باشد پس هر کاری که والدین انجام می دهند بی شک الگویی برای بچه ها است. فراموش نکنید که هیچ چیزی به اندازه ی دادن مسئولیت به کودکان باعث افزایش اعتماد به نفسشان نمی شود. انتقاد کردن از عملکردهایشان آن ها را دلسرد و ناامید می کند.
اگر کودک بترسد و یا مدام توسط والدین امر و نهی شود هرگز قادر نخواهد بود چیزهای جدید را امتحان کند و البته حمایت بیش از حد نیز به او آسیب میرساند و تواناییش را برای انجام کارهایش کاهش می دهد.