بیماری سینوزیت در کودکان، علائم و علل بروز

سینوزیت عبارت است از : عفونت سینوس های گونه و پیشانی. سینوس ها گروهی از حفره های پر از هوا هستند که در اطراف چشم ها و بینی قرار گرفته اند. این حفره ها باعث سبک شدن استخوان های جمجمه و تشدید صوت در سر می شوند. عفونت سینوس در شیرخواران نادر است به این دلیل که سینوس ها در این کودکان هنوز تکامل کافی نیافته است ؛ اما در کودکان بزرگ تر، سینوزیت همراه با علائمی مثل سرماخوردگی ، سرفه یا گلودرد دیده می شود.
از آنجایی که سینوس ها با مخاط بینی پوشیده می شوند و با حلق فوقانی نیز ارتباط دارند، عفونت این مناطق (بینی و حلق) می تواند به راحتی به سینوس ها منتقل شود. همچنین چون سینوس ها از طریق سوراخ هایی در حفره های بینی باز و تخلیه می شوند، در هنگام سرماخوردگی که مخاط بینی ملتهب می شود امکان دارد این سوراخ ها بسته شده و احتمال عفونت سینوس ها بیشتر شود. ترشح زرد - سبز بینی می تواند علامت سینوزیت باشد. در ضمن سینوزیت در صورت عدم درمان می تواند به نوع مزمن تبدیل شود.

سینوس‌ها چه هستند؟
سینوس‌ها چهار جفت حفره‌ی توخالی هستند که در استخوان گونه (سینوس فکی)، پیشانی (سینوس پیشانی)، پشت مجرای بینی (سینوس اتموئید یا پرویزنی) و در عمق بیشتری در مغز و پشت مجرای بینی (سینوس اسفنوئید یا شب‌پره‌ای) قرار دارند. در سینوس‌ها نیز همان غشاهای مخاطی موجود در بینی و دهان جریان دارند. وقتی کودکی دچار سرماخوردگی یا آلرژی شده و مجرای بینی‌اش تورم و مخاط بیشتری پیدا می‌کند، برای بافت سینوسی او نیز همین اتفاق می‌افتد. راه تخلیه‌ی سینوس‌ها مسدود می‌شود و مخاط در آنها به دام می‌افتد. در این شرایط باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند در این محل رشد کنند و باعث سینوزیت کودکان شوند.

علل سینوزیت در کودکان
بیماری‌هایی که امکان دارد منجر به سینوزیت در کودکان شوند شامل:
شکل غیرعادی بینی
عفونت دندانی
جراحت و آسیب بینی
جسم خارجی در بینی
نقص مادرزادی شکاف کام
مشکل رفلاکس گوارشی
اثرات سوء دخانیات بر اطرافیان فرد سیگاری

ارتباط آسم و آلرژی و سینوزیت
میان آسم، آلرژی و سینوزیت مزمن، یک ارتباط قوی وجود دارد. این ارتباط وجود یک مکانیسم بیماری‌زایی مشترک بین راه‏ های هوایی فوقانی و تحتانی یعنی بینی، سینوس و ریه را مطرح می‏کند که با مفهوم بیماری یکپارچه راه‏های هوایی همراه است. تشخیص سینوزیت حاد عمدتا براساس علائم بیماری است. باقی ماندن و یا تشدید علائم بعد از دوره معمولی سرماخوردگی، تشخیص سینوزیت حاد در کودکان را مطرح می‌کند.
احساس درد، سنگینی و فشار در ناحیه پیشانی و گونه‌ها، ترشحات چرکی بینی و پشت حلق و گرفتگی بینی از نشانه‌های سینوزیت حاد کودکان است. ترشحات پشت حلقی گاه موجب گرفتگی گوش و ایجاد حالت تهوع می‌شوند. در کودکانی که از سنین پایین دچار تنفس دهانی مداوم هستند، در صورت عدم درمان و طول کشیدن زیاد این حالت، امکان دارد تغییراتی در رشد فک و صورت آنها به وجودبیاید.

عفونت‌های ویروسی
پنج تا ده درصد از عفونت ‏های ویروسی بینی در اوایل کودکی دچار عارضه سینوزیت می‏شوند. از آنجا که میانگین رخداد عفونت‏های ویروسی بینی در کودکان شش تا هشت بار در سال است، سینوزیت یک مشکل بسیار شایع در کودکان به حساب می آید. سن یک عوامل موثر در سینوزیت کودکان است. به دلیل سیستم ایمنی نارس، کودکان بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‏های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی و متعاقبا سینوزیت حاد ناشی از آن هستند. ارتباطی قوی بین سینوزیت و عفونت‏های تنفسی ویروسی وجود دارد.
عفونت‏ های ویروسی با صدمه زدن به مژک‏های بافت پوششی سبب اختلال قابل ملاحظه‏ای در تحرکات مژک‏ها برای خارج نمودن ترشحات سینوس‌ها می‏شوند که این امر منجر به تورم شده، دهانه سینوس را مسدود کرده، و شانس اضافه شدن یک عفونت باکتریایی در سینوس‏ها را افزایش می‏دهد. این تورم تخلیه سینوس‏ها را مختل کرده و بیمار را مستعد سینوزیت حاد و مزمن می‏کند. همزمان با بهبود عملکرد مژک‏ها، سینوس‏ها پاک شده و عفونت از بین می‏رود. به همین دلیل موارد زیادی از سینوزیت‌های حاد است خودبه‏خودی بهبود پیدا کنند. بعد از ویروس‌ها، آلرژی دومین عامل مستعد کننده سینوزیت در کودکان است. واکنش‏های حساسیتی با تورم همراهند و سبب روند مشابه عفونت‌های ویروسی می‌شوند.

علائم سینوزیت در کودکان
علائم سینوزیت در کودکان در سنین متفاوت می تواند متفاوت باشد:
کودکان کم سن‌وسال‌تر اغلب علائم شبیه سرماخوردگی مثل گرفتگی یا آبریزش بینی و تب خفیف دارند.
تب کردن کودک ۷-۵ روز پس از بروز علائم سرماخوردگی می‌تواند نشانه‌ی سینوزیت یا عفونت دیگری (مانند برونشیت، سینه ‌پهلو یا عفونت گوش)باشد. در این گونه موارد باید به پزشک مراجعه کنید.
بسیاری از پدر و مادرها سردرد سرماخوردگی در کودکان را با عفونت سینوس اشتباه می‌گیرند اما سینوس‌های پیشانی تا سن ۶ یا ۷ سالگی شروع به تکامل نمی‌کنند و به حد کافی شکل نگرفته‌اند؛ در نتیجه تا اوایل نوجوانی عفونی نمی‌شوند. به‌همین دلیل سردرد کودکانی که سرماخوردگی دارند معمولاً از عفونت سینوس نیست.
در کودکان بزرگتر شایع‌ترین علائم سینوزیت عبارتند از سرفه‌هایی که پس از هفت روز اول سرماخوردگی بهبود نمی‌یابند، تب، افزایش آبریزش بینی، بدبویی دهان، درد دندان، درد گوش یا درد در صورت.
گاهی کودکانی که سینوزیت دارند دچار ناراحتی معده، تهوع و استفراغ و درد در ناحیه‌ی پشت چشم می‌شوند.

انواع سینوزیت
چهار نوع سینوزیت وجود دارد:
سینوزیت حاد: علائم این نوع از عفونت کمتر از ۴ هفته طول می‌کشد و با درمان مناسب بهبود پیدا می‌کند.
سینوزیت تحت حاد: این نوع عفونت در ابتدا با درمان بهبود نمی‌یابد و علائم از ۴ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد.
سینوزیت مزمن: در این نوع سینوزیت بیمار دچار عفونت‌های حاد مکرر یا عفونت‌های قبلی است که کاملاً درمان نشده است.
سینوزیت راجعه‌ی حاد: حملات سینوزیتی حاد که چهار بار یا بیشتر در طول سال اتفاق می‌افتد.