سندروم پیش از قاعدگی، راه هایی برای کاهش آن

سندروم پیش از قاعدگی یا PMS با علائم و نشانه‌های متعددی از قبیل تغییرات خلق و خو، خستگی، حساسیت سینه نسبت به لمس، تحریک پذیری و افسردگی و دلزدگی از برخی غذاها همراه است. این علائم در هر بار چرخه قاعدگی با یک الگوی قابل پیش بینی رخ می‌‌‌دهند اما تغییرات جسمانی و روانی که شما در سندروم پیش از قاعدگی تجربه می‌‌‌کنید می‌‌‌تواند شامل علائم خفیف تا بسیار شدید باشد. اما مسئله مهم این است که نباید اجازه بدهید این مسائل کنترل زندگی شما را در دست بگیرند. درمان این عارضه و تغییر سبک زندگی می‌‌‌تواند به کاهش یا کنترل علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی کمک کند.

چه عواملی در بروز سندروم پیش از قاعدگی نقش دارند؟
در واقع هنوز علت بروز سندرم پیش از قاعدگی مشخص نیست اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
تغییرات دوره‌ای در سطح هورمون‌ها: علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی با بروز نوسانات هورمونی تغییر می‌‌‌کند و در دوران بارداری و یائسگی از بین خواهد رفت.
تغییرات شیمیایی در مغز: نوسانات سطح سروتونین نقش مهمی را در پایداری خلق و خو ایفا می‌کند، سروتونین یک ماده شیمی‌‌ایی در مغز است که به عنوان انتقال دهنده عصبی به ایفای نقش می‌‌‌پردازد و می‌‌‌تواند باعث تحریک علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی شود. ناکافی بودن سطح سروتونین می‌‌‌تواند باعث تشدید افسردگی، خستگی، دلزدگی از برخی غذاها و اختلالات خواب در سندروم پیش از قاعدگی شود.
افسردگی: برخی زنانی که دچار سندروم شدید پیش از قاعدگی هستند افسردگی دارند که تاکنون تشخیص داده نشده است البته افسردگی به تنهایی باعث بروز همه علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی نخواهد شد.

علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی شامل چه مواردی است؟
در برخی از افراد درد جسمانی و فشار روانی آن قدر شدید است که در زندگی روزمره آنها تاثیرات منفی می‌گذارد. علائم و نشانه‌های این اختلال صرف نظر از شدتی که دارند در اکثر زنان طی مدت چهار روز پس از شروع چرخه قاعدگی به تدریج از بین می‌‌‌روند. علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی بسیار زیاد است اما اکثر زنان فقط تعدادی از این موارد را تجربه می‌‌‌کنند. در بخش زیر به بررسی این علائم و نشانه‌ها می‌پردازیم:
علائم و نشانه‌های رفتاری و روانی شامل چه مواردی است؟

علائم سندروم پیش از قاعدگی
پرخاشگری و عصبانیت
احساس افسردگی
تحریک پذیری تغییرات خلق و خو و فریاد زدن
تغییرات اشتها و دلزدگی نسبت به برخی غذاها
اختلال خواب
کناره گرفتن از جامعه
از دست دادن تمرکز
عدم تمایل به روابط جنسی
داد و فریاد کردن

علائم و نشانه‌های جسمانی شامل چه مواردی است؟
نشانه های سندروم پیش از قاعدگی
درد عضله یا مفصل
سردرد
احساس خستگی
افزایش وزن ناشی از احتباس مایعات در بدن
نفخ شکم
حساس شدن سینه
جوش زدن صورت
یبوست یا اسهال

علائم و نشانه‌های آشفتگی پیش از قاعدگی شامل چه مواردی است؟
تعداد بسیار کمی‌از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی هر ماه با علائم و نشانه‌های ناتوان کننده مواجه می‌‌‌شوند. این نوع از سندروم پیش از قاعدگی اختلال آشفتگی پیش از قاعدگی یا PMDD نام دارد که علایم و نشانه‌های آن عبارتند از افسردگی، تغییرات خلق و خو، عصبانیت، پرخاشگری، از دست دادن تمرکز، احساس تنش روحی، کناره گیری از جامعه.

آماده شدن برای مراجعه به پزشک
در نقش زیر اطلاعاتی را ارائه می‌‌‌کنیم که به شما در خصوص آماده شدن برای مراجعه به پزشک و انتظاراتی که باید از او داشته باشید کمک می‌‌کند:

قبل از مراجعه به پزشک باید چه کارهایی را انجام داد؟
از محدودیت‌های قبل از ملاقات با پزشک آگاه باشید و هنگامی ‌که برای گرفتن وقت ملاقات با منشی صحبت می‌کنید از او بپرسید که آیا به آمادگی خاصی نیاز دارید یا خیر.
همه علائم و نشانه‌های خود حتی مواردی که فکر می‌کنید به شرایط فعلی شما ارتباطی ندارد را یادداشت کنید.
فهرستی از اطلاعات مهم پزشکی خود از قبیل بیماری‌های احتمالی که در حال حاضر تحت درمان هستید و نام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی را به همراه دوز آنها یادداشت کنید.
سوالاتی که قرار است از پزشک بپرسید را به طور کامل یادداشت کنید و برگه سوالات یادداشت شده را به همراه یک خودکار در کیف خود بگذارید تا بتوانید پاسخ سوالات خود را یادداشت نمایید. سوالاتی که باید در خصوص سندروم پیش از قاعدگی از پزشک خود بپرسید به شرح زیر می‌باشند:
آیا راهی برای کاهش علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی وجود دارد؟
آیا بالاخره علائم و نشانه‌های این اختلال به صورت خود به خود از بین می‌روند؟
آ یا علائم و نشانه‌هایی که دارم می‌تواند نشان دهنده یک بیماری کاملا جدی باشد؟
آیا راهی برای درمان علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی وجود دارد؟
چه روش‌هایی را پیشنهاد می‌‌کنید؟
آیا دارو یا یک روش جایگزین برای روش درمانی تجویز شده وجود دارد؟

باید چه انتظاراتی از پزشک خود داشته باشید؟
به احتمال زیاد پزشک سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
شدت علائم و نشانه‌های شما چقدر است؟
در کدام روز از چرخه قاعدگی علائم و نشانه‌های شما بدتر می‌شوند؟
آیا در چرخه قاعدگی روزهای بدون درد یا علائم را نیز تجربه می‌‌‌کنید؟
آیا می‌توانید زمان شروع علائم خود را پیش بینی کنید؟
آیا چیزی وجود دارد که باعث بهتر یا بدتر شدن علائم شما شود؟
آیا علائم ایجاد شده باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره شما شده است؟
آیا به تازگی احساس افسردگی، ناامیدی و دلزدگی از زندگی می‌کنید؟
آیا در خانواده شما افراد مبتلا به اختلالات روانی وجود دارد؟
تاکنون چه اقداماتی را برای درمان انجام داده‌اید؟
آیا این روش‌های درمانی موثر بوده‌اند؟

سندروم پیش از قاعدگی چگونه تشخیص داده می‌‌شود؟
به طور کلی هیچ گونه تست آزمایشگاهی یا علائم فیزیکی یافت نشده است که بتواند به خوبی سندروم پیش از قاعدگی را تشخیص دهد. در صورتی که علائم و نشانه‌های بیماری در نزدیکی چرخه قاعدگی به وجود آمده باشد و قابل پیش بینی باشد پزشک به این نتیجه می‌‌‌رسد که بیمار دچار سندروم پیش از قاعدگی شده است. پزشک برای آنکه بتواند به طور قطعی وجود سندروم پیش از قاعدگی را تشخیص دهد از بیمار می‌‌‌خواهد که حداقل در دو چرخه قاعدگی به ثبت علائم و نشانه‌های خود بپردازد و به طور واضح زمان شروع این علایم و زمانی که به طور کامل از بین می‌‌روند و یادداشت نماید. همچنین لازم است بیمار تاریخ دقیق شروع و پایان چرخه پریود خود را نیز ثبت کند زیرا برخی از بیماری‌های خاص می‌‌‌توانند علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی را داشته باشند برخی از این بیماری‌های خاص عبارتند از سندرم خستگی مزمن، اختلالات تیروئید، و اختلالات خلق و خو از قبیل افسردگی و عصبانیت. ممکن است پزشک درخواست انجام آزمایشاتی از قبیل تست عملکرد تیروئید یا تست ارزیابی خلق و خو را برای تشخیص دقیق مشکل بیمار درخواست کند.

سندروم پیش از قاعدگی چگونه درمان می‌‌شود؟
پزشک با توجه به شدت علائم و نشانه‌های شما یک یا چند دارو را برای تسکین علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی تجویز می‌‌کند. از داروهای متعددی برای درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود که برخی از این داروها عبارتند از داروهای ادرار آور، داروهای مسکن، داروهای ضد افسردگی، داروهای سرکوب کننده عملکرد تخمدان و قرص ضدبارداری خوراکی.
داروهای ادرارآور یا دیورتیک به داروهایی گفته می‌‌‌شود که باعث افزایش سطح تولید ادرار می‌‌‌شوند و به این ترتیب به کاهش مایعات اضافی در بافت‌های نرم بدن کمک می‌کنند. اسپیرونولاکتون یکی از داروهای ادرارآور است که به صورت گسترده برای درمان تورم دست، پا و صورت قبل از قاعدگی تجویز می‌شود اما متاسفانه این دارو در همه بیماران کارایی لازم را ندارد.
داروهای مسکن نیز عمدتاً برای درمان سردرد، درد و ناراحتی ناحیه شکم و لگن و انقباضات رحمی تجویز می‌شوند. داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب در زمره موثرترین داروهای مسکن قرار دارد و شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و مفنامیک اسید هستند.
قرص ضد بارداری خوراکی نیز برای کنترل نوسانات هورمونی تخمدان‌ها تجویز می‌‌‌شود. اگرچه تحقیقاتی که در گذشته انجام شده است نتوانسته شواهد و مدارک کافی در خصوص موثر بودن این دارو در کنترل علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی را نشان دهد داروهای جدید ضد بارداری که فرمول هورمونی آنها بهبود یافته است می‌‌‌توانند به تعداد زیادی از زنان برای کنترل علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی کمک کند.
داروهای سرکوب کننده عملکرد تخمدان از قبیل دانازول برای سرکوب تولید هورمون از تخمدان تجویز می‌شود. متاسفانه نمی‌توان داروی دانوکرین به علت عوارض متعددی که دارد را به مدت طولانی استفاده کرد.
هورمون آزاد کننده گنادوتروپین دارویی است که می‌تواند به طور کامل به سرکوب عملکرد تخمدان بپردازد و تحقیقات نشان داده است که می‌‌‌تواند به برخی از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی کمک کند. معمولا این داروها به خاطر تاثیری که روی تراکم استخوان دارند و ریسک بروز پوکی استخوان را افزایش می‌دهند نباید بیش از ۶ ماه مورد استفاده قرار بگیرند. در برخی موارد این داروها در کنار سایر مکمل‌های هورمونی تجویز می‌شود.
از داروهای ضد افسردگی به طور گسترده برای درمان اختلالات خلق و خو ناشی از سندروم پیش از قاعدگی استفاده می‌‌شود. این داروها باعث افزایش سطح تولید مواد شیمی‌‌ایی مغز از قبیل مسکن‌ها، سروتونین و سایر مواد شیمی‌‌ایی می‌شود که به طور مستقیم تحت تاثیر هورمون‌های تخمدان قرار دارند. این انتقال دهنده‌های عصبی در کنترل خلق و خو و عواطف نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند و داروهای ضد افسردگی گروه بازدارنده باز جذب سروتونین می‌تواند به طور موثر به کنترل علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی بپردازد.

تغییر سبک زندگی و استفاده از روش‌های درمانی خانگی می‌‌‌تواند به بیماران کمک کند؟
اگر شما نیز از سندروم پیش از قاعدگی رنج می‌‌‌برید می‌‌‌توانید گاهی اوقات با تغییر در سبک زندگی، عادت غذایی، ورزش کردن و تحرک بیشتر به کنترل و کاهش علایم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی بپردازید. سعی کنید از موارد زیر پیروی کنید تا شرایط خود را بهبود ببخشید:
رژیم غذایی خود را اصلاح کنید
سعی کنید حجم وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید و دفعات آن را بیشتر کنید تا از می‌‌زان نفخ شکم و احساس پری آن کاسته شود.
به منظور کاهش می‌‌زان نفخ و احتباس مایعات می‌‌زان مصرف نمک و غذاهای شور را کاهش دهید.
از مواد خوراکی که دارای کربوهیدرات پیچیده هستند از قبیل انواع میوه، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید.
از غذاهای سرشار از کلسیم استفاده کنید اما در صورتی که بدن شما توانایی تحمل محصولات لبنی را ندارد یا اینکه در رژیم غذایی شما به اندازه کافی کلسیم وجود ندارد می‌توانید از مکمل کلسیم به صورت روزانه استفاده کنید.
از مصرف کافئین خودداری کنید.
سطح استرس خود را کاهش دهید
به اندازه کافی بخوابید.
به انجام تمرینات مخصوص آرام سازی عضلات پردازید و نفس عمیق‌‌ق بکشید زیرا این کار به کاهش سردرد، عصبانیت و رفع مشکلات خواب کمک خواهد کرد.
برای کاهش استرس و افزایش میزان آرامش خود به انجام تمرینات یوگا یا ماساژ درمانی بپردازید.
تا چند ماه به ثبت علائم نشانه‌های خود بپردازید.
با ثبت کردن علائم و نشانه‌های خود می‌‌توانید به شناسایی عوامل محرک و تعیین زمان شروع علائم بپردازید این اقدام به شما کمک می‌کند با انجام برخی استراتژی‌های خاص به کاهش علائم خود کمک کنید.

ورزش کردن به کاهش برخی از علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک می‌کند
شواهد و مدارک به دست آمده نشان می‌‌‌دهد که ورزش کردن می‌‌‌تواند به رفع برخی از علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی در زنان جوان کمک کند. فعالیت جسمانی می‌تواند به بهبود سطح عمومی سلامت و کاهش تنش عصبی و اضطراب کمک کند. پزشکان ادعا می‌کنند که ورزش کردن باعث ترشح هورمون آندروفین می‌‌شود، این هورمون می‌‌‌تواند به ایجاد احساس آرامش کمک کند. آندروفین یک نوع پیام رسان شیمی‌‌ایی عصبی است که بر خلق و خو، احساس درد، یادگیری و حافظه تاثیر می‌گذارد. تمرینات ورزشی ایروبیک با افزایش سطح اکسیژن مصرفی بدن به تقویت قلب و بهبود تناسب بدن کمک می‌کنند. ورزش کردن، پیاده روی و رقص در زمره تمرینات سبک ورزشی ایروبیک قرار دارند که از فشار وارد کردن به مفاصل و عضلات جلوگیری می‌‌‌نمایند. برخی از مزایای این تمرینات ورزشی عبارت است از تناسب اندام، سلامت قلب و عروق، افزایش حجم عضلات، کنترل وزن یا کاهش وزن، کاهش می‌‌زان احتباس مایعات و افزایش سطح اعتماد به نفس.

از داروهای جایگزین استفاده کنید
در بخش زیر به روش‌های اشاره می‌‌‌کنیم که می‌‌‌توانند به تسکین علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی کمک کنند:
مصرف مکمل‌های ویتامین‌‌ن از قبیل کلسیم، منیزیم، ویتامین‌‌ن e و ویتامین‌‌ b۶ می‌تواند به تسکین علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی کمک کند اما اطلاعات و شواهد کافی در این خصوص وجود ندارد.
برخی از زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی ادعا می‌کنند که علایم و نشانه‌های آنها با مصرف داروهای گیاهی از قبیله گینکو، زنجبیل و گیاه پنج انگشت کاهش یافته است. البته تحقیقات علمی اندکی در خصوص اثرگذاری این گیاهان دارویی و تسکین علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی انجام شده است و از آن جایی که مصرف گیاهان دارویی تحت نظارت سازمان غذا و دارو نیست هیچ گونه مدرکی در خصوص ایمنی و اثرگذاری آنها وجود ندارد به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف محصولات گیاهی با پزشک خود در خصوص عوارض جانبی آنها و تداخل احتمالی با سایر داروهای مصرفی مشورت کنید.
در طب سوزنی از تعدادی سوزن بسیار نازک استفاده می‌شود و پزشک آنها را در آن نقاط خاصی از پوست بدن فرو می‌‌‌برد. برخی از زنان پس از انجام طب سوزنی شاهد بهبود علائم و نشانه‌های خود هستند.

سوالات متداول در خصوص سندروم پیش از قاعدگی
میزان شیوع سندروم پیش از قاعدگی چقدر است؟
حدود ۹۰ درصد از زنان در برخی از مراحل زندگی خود با علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی مواجه می‌شوند اما حقیقت در خصوص داده‌های آماری مبالغ می‌‌‌شود زیرا همه زنانی که با علائم و نشانه‌های جسمانی یا روانی قبل از قاعدگی مواجه می‌شوند در این گروه گنجانده شده‌اند این در حالی است که پزشکان عقیده دارند علائم خفیف تا شدید سندروم پیش از قاعدگی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از زنان جامعه را درگیر می‌‌کند. البته این اختلال معمولاً در زنانی که در دهه چهارم زندگی خود قرار دارند شدیدتر است و پزشکان عقیده دارند که حدود ۳ تا ۸ درصد از زنان به این اختلال دچار می‌‌شود.
چگونه می‌توان علائم سندروم پیش از قاعدگی را از علائم بارداری تشخیص داد؟
در برخی از زنان علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی می‌تواند شبیه علائم اولیه بارداری باشد البته این وضعیت می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. تعداد زیادی از زنان در اوایل دوران بارداری با هیچ گونه علایمی مواجه نمی‌شوند، حال آنکه برخی دیگر با علائمی از قبیل حساسیت سینه، نفخ شکم، احساس خستگی و تغییرات خلق و خو مواجه می‌‌‌شوند. این علائم می‌‌‌تواند در برخی از زنان شبیه علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی یا تغییراتی باشد که قبل از دوره قاعدگی تجربه می‌کنند متاسفانه در زنانی که مشخص نیست علائم آنها به بارداری ارتباط دارد یا به سندروم پیش از قاعدگی، تنها روش مطمئن برای یافتن پاسخ این سوالات این است که فرد تست بارداری بدهد یا آنکه منتظر شروع چرخه قاعدگی خود باشد.

معمولاً علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی چقدر طول می‌‌کشد؟
معمولاً طول مدت بروز این علائم در افراد مختلف متفاوت است. در اکثر زنان این علائم چند روز قبل از شروع چرخه قاعدگی به وجود می‌آید و ممکن است طول مدت این علائم در برخی دیگر کوتاه باشد اما معمولاً علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی بعد از تخمک گذاری و در اواسط چرخه ماهیانه قاعدگی شروع می‌‌شود.