اضافه وزن بعد از زایمان، مشکلات و درمان آن
چاقی فقط یک مشکل زیبایی نیست بلکه به مشکلات دیگری نظیر بیماریهای قلبی، دیابت و فشار خون بالا دامن میزند.
چاقی یک اختلال پیچیده است که شامل انباشته شدن چربیهای اضافه در بدن میباشد. چاقی فقط یک مشکل زیبایی نیست بلکه به مشکلات دیگری نظیر بیماریهای قلبی، دیابت و فشار خون بالا دامن میزند. چاقی بیش از حد سبب بروز بیماریهای مختلف مرتبط با وزن میشود.
خبر خوب این است که حتی کمی کاهش وزن میتواند از ابتلا به بیماریهای ناشی از چاقی جلوگیری کرده و یا آنها را بهبود ببخشد. تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت فیزیکی و تغییرات رفتاری میتواند به لاغری کمک کند. مصرف دارو و جراحی لاغری گزینههای دیگری برای درمان چاقی هستند.
علائم
زمانی که شاخص توده بدنی (BMI) برابر ۳۰ یا بیشتر از آن باشد یعنی به چاقی مبتلا هستید. شاخص توده بدنی از طریق تقسیم وزن (کیلوگرم) بر قد (متر) محاسبه میشود.
شاخص توده بدنی (BMI) وضعیت وزنی
زیر ۱۸٫۵ دارای کسر وزن
۱۸٫۵ الی ۲۴٫۹ طبیعی
۲۵ الی ۲۹٫۹ دارای اضافه وزن
۳۰ الی ۳۴٫۹ چاقی درجه ۱
۳۵ الی ۳۹٫۹ چاقی درجه ۲
۴۰ به بالا چاقی مفرط (درجه ۳)
۵۰ کیلو لاغر شوید (۱۷ نکته اساسی برای کاهش وزن)
اکثر افراد میتوانند با استفاده از فرمول شاخص توده بدنی میزان اضافه وزن و چاقی خود را تخمین بزنند. گرچه که با شاخص توده بدنی (BMI) نمیتوان چربیهای بدن را به طور مستقیم اندازهگیری کرد بنابراین ممکن استBMI برخی افراد مثل بدنسازان و افراد عضلانی در محدوده چاقی باشد در صورتی که اصلاً چربی اضافه ندارند. برای اطمینان از طبیعی بودن شاخص توده بدنی خود میتوانید با دکتر مشورت نمایید.
علل عمده چاقی
درست است که چاقی میتواند ناشی از مشکلات ژنتیکی، رفتاری و هورمونی باشد اما چاقی زمانی رخ میدهد که میزان کالری مصرفی بیش از مقدار کالری باشد که در اثر فعالیتهای روزانه یا ورزش کردن میسوزانید، در نتیجه بدن این کالریهای اضافه را به عنوان چربی ذخیره میکند. چاقی گاهی اوقات میتواند منجر به مشکلاتی نظیر سندرم پرادر ویلی، سندرم کوشینگ و بیماریهای دیگری شود. البته این مشکلات و اختلالات نادر هستند. علل عمده چاقی از این قرارند:
عدم فعالیت: اگر فعالیت زیادی نداشته باشید پس کالری زیادی هم نمیسوزانید در نتیجه کالریهایی که هر روز مصرف میکنید به عنوان چربی در بدن ذخیره میشوند.
رژیم غذایی و عادات غذایی نامناسب: در صورتی که کالری مصرفی شما بیش از کالری باشد که روزانه میسوزانید افزایش وزن اجتنابناپذیر است. امروزه مواد غذایی کالریهای بالایی دارند و مصرف فستفودها و نوشیدنیهای پر کالری رواج دارد.
عوامل موثر بر چاقی
چاقی معمولاً نتیجه علل و عوامل مختلفی است:
ژنتیک: ژنها میتوانند بر روی میزان ذخیره چربی و توزیع آن در بدن تاثیر بگذارند. ژنتیک بر روی چگونگی تبدیل غذا به انرژی در بدن و چگونگی سوزاندن کالری در هنگام فعالیت و ورزش تاثیر میگذارد.
شیوه زندگی و عادات خانوادگی: اگر پدر یا مادر و یا هر دوی آنها به چاقی مبتلا باشند احتمال چاقی فرزند بیشتر میشود. دلیل این امر فقط ژنتیک نیست بلکه عادات غذایی و میزان فعالیت در افراد یک خانواده معمولاً شبیه یکدیگر است.
عدم فعالیت: اگر خیلی فعالیت ندارید پس کالری زیادی هم نمیسوزانید. اگر شیوه زندگیتان بیتحرک و نشسته است پس هر روز به سادگی کالریهای بیشتری را ذخیره میکنید. بیماریهایی مانند آرتروز موجب کاهش فعالیت شده و در نهایت منجربه افزایش وزن میشوند.
رژیم غذایی ناسالم: رژیم غذایی که کالری بالایی دارد، میوه و سبزیجات در آن گنجانده نشده، مصرف فستفود در آن زیاد است و از نوشیدنیهای پر کالری زیاد استفاده میشود، ناسالم است و منجر به افزایش وزن میگردد.
چرا نمیتوانم وزن خود را کاهش دهم؟
مشکلات پزشکی: چاقی در برخی افراد میتواند منجر به بروز بیماریهای خاصی نظیر سندرم پرادر ویلی، سندرم کوشینگ و بیماریهای دیگری شود. مشکلاتی نظیر آرتروز نیز میتواند موجب عدم فعالیت و افزایش وزن شود.
مصرف برخی داروها: در صورتی که فعالیت نداشته باشید و رژیم غذایی مناسبی را در پیش نگرفته باشید، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، داروهای دیابت، داروهای ضد روانپریشی، استروئیدها و مسدود کنندههای بتا میتوانند منجر به اضافه وزن شوند.
مشکلات اجتماعی و اقتصادی: تحقیقات نشان میدهد که مشکلات اجتماعی و اقتصادی با ابتلا به چاقی مرتبط هستند. اگر محیطی امن برای ورزش کردن نداشته باشید عدم ابتلا به چاقی سخت خواهد بود. به همین ترتیب ممکن است فردی پخت و پز غذاهای سالم را یاد نگرفته باشد یا برای خرید غذاهای سالم پول کافی نداشته باشد. به علاوه در صورتی که دوستانتان و افرادی که بیشتر وقت خود را با آنها میگذارنید چاق باشند احتمال اینکه شما هم به چاقی مبتلا شوید زیاد است.
سن: چاقی میتواند در هر سنی رخ دهد حتی در کودکان و نوجوانان. اما با بالا رفتن سن تغییرات هورمونی و یک شیوه زندگی فاقد فعالیت میتواند احتمال ابتلا به چاقی را افزایش دهد. به علاوه اینکه با افزایش سن ماهیچهها و عضلات بدن تحلیل رفته و کمتر میشوند. کم شدن توده عضلات باعث کاهش متابولیسم بدن میشود. این تغییرات نیاز به کالری را کاهش میدهند در نتیجه جلوگیری از افزایش وزن کار سختی خواهد بود. اگر نتوانید خوردن خود را به صورت آگاهانه کنترل کنید و فعالیت بدنیتان نیز با بالا رفتن سن کاهش پیدا کند در نتیجه افزایش وزن خواهید داشت.
بارداری: طبیعی است که وزن خانمها در طول دوره بارداری افزایش مییابد. کاهش این وزن اضافه پس از زایمان برای برخی خانمها سخت است در نتیجه این میتواند منجر به چاقی شود.
ترک سیگار: این امر معمولاً موجب افزایش وزن میشود و نهایتاً در برخی افراد باعث ابتلا به چاقی میگردد. البته ترک سیگار در بلند مدت مزایای بیشتری را نسبت به سیگار کشیدن خواهد داشت.
کمبود خواب: عدم خواب کافی یا خواب زیاد میتواند باعث تغییرات هورمونی شود که اشتها را افزایش میدهد. مصرف غذاهایی که کالری و کربوهیدرات زیادی دارند در کنار این مشکل میتوانند موجب افزایش وزن و چاقی شوند.
وجود هر کدام از این عوامل به معنی این نیست که حتماً به چاقی مبتلا میشوید. با در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت فیزیکی و ورزش کردن و تغییرات رفتاری میتوانید تاثیر این عوامل را خنثی کنید.
عوارض چاقی
اگر چاق هستید احتمال ابتلا به مشکلات زیر وجود خواهد داشت:
تری گلیسیرید بالا و کاهش کلسترول HDL (لیپوپروتئین پرچگالی)
دیابت نوع دو
فشار خون بالا
سندرم متابولیک که ترکیبی از قند خون بالا، فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا و کاهش کلسترول HDL میباشد.
بیماریهای قلبی
سکته
سرطان، شامل سرطان رحم، دهانه رحم، اندومتر، تخمدان، سرطان سینه، سرطان روده بزرگ (کولون)، سرطان مقعد، مری، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده، کلیه و سرطان پروستات.
با ۵% کاهش وزن سلامتی خود را تضمین کنید
حتما بخوانید: با ۵% کاهش وزن سلامتی خود را تضمین کنید
مشکلات تنفسی مانند قطع تنفس در خواب (apnea). این عارضه جدی شامل اختلال تنفس و متوقف شدن تنفس در خواب به طور مکرر است.
بیماری کیسه صفرا
مشکلات زنان و زایمان، مانند ناباروری و قاعدگی نامنظم
اختلال نعوظ و اختلال در سلامت جنسی
بیماری کبد چرب غیر الکلی، بیماری که در آن چربی ایجاد شده در کبد موجب بروز التهاب و اِسکار میشود.
آرتروز
کیفیت زندگی
چاقی کیفیت کلی زندگی را کاهش میدهد. ممکن است به دلیل چاقی دیگر نتوانید کارها و فعالیتهای گذشته خود را انجام دهید. ممکن است از رفتن به مکانهای عمومی اجتناب کنید. افراد چاق ممکن است با تبعیض روبرو شوند. مشکلات ناشی از چاقی و اضافه وزن میتوانند بر روی کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارند:
افسردگی
ناتوانی و معلولیت
مشکلات جنسی
احساس شرم و گناه
انزوا و کنارهگیری از جامعه
کاهش موفقیتهای کاری
جلوگیری از چاقی
اگر در خطر ابتلا به چاقی هستید، اضافه وزن دارید و یا وزنتان متناسب است همواره میتوانید از افزایش وزن بیشتر و مشکلات ناشی از آن جلوگیری کنید. البته بدیهی است که راهها جلوگیری از افزایش وزن همان راههای کاهش وزن یا لاغری هستند. ورزش روزانه، در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم، توجه به خوراک و نوشیدنیهایی که استفاده میکنید به عنوان یک تعهد بلند مدت همگی مهم هستند.
ورزش منظم: جهت جلوگیری از افزایش وزن باید در هفته ۱۵۰ الی ۳۰۰ دقیقه فعالیت و تمارین ورزشی نیمه سنگین داشته باشید. پیادهروی تند و شنا نمونههایی از فعالیت فیزیکی نیمه سنگین میباشند.
یک برنامه غذایی سالم را دنبال کنید: سعی کنید بیشتر از غذاهای با کالری کم و ارزش غذایی بالا استفاده کنید مانند میوه، سبزیجات، مغز دانهها و … . از مصرف چربیهای اشباع شده اجتناب کرده و مصرف شیرینی و الکل را محدود کنید. به طور معمول همان سه وعده غذایی روزانه را میل کرده و میان وعدههای خود را محدود کنید. هر از چند گاهی و به میزان بسیار کم میتوانید از خوردن غذاهای پر چرب و پر کالری نیز لذت ببرید. سعی کنید غذاهایی را مصرف کنید که وزن شما را در حالت متعادل نگاه داشته و به سلامتی شما آسیب وارد نمیکنند.
تلههای غذایی که موجب خوردن شما میشوند را شناسایی کرده و از آنها اجتناب کنید: موقعیتهایی که موجب خوردن بی رویه میشوند را شناسایی کنید. سعی کنید چیزهایی که میخورید، مقداری که میخورید، زمان خوردن و میزان و احساس گرسنگی خود را به طور منظم در دفتری بنویسید. پس از مدتی خواهید دید که الگوهای تغذیه و خورد و خوراک مشخص میشوند. پس از آن میتوانید استراتژیهایی را برای مواجهه با چنین موقعیتهایی ترتیب دهید و رفتارهای خود در خوردن را کنترل نمایید.
وزن خود را به طور منظم اندازه بگیرید: افرادی که حداقل هفتهای یک بار وزن خود را اندازهگیری میکنند در جلوگیری از اضافه وزن موفقتر هستند. با نظارت بر وزن خود خواهید فهمید که آیا تلاشهایتان موثر است یا خیر، همچنین در صورت کمی افزایش وزن متوجه آن خواهید شد و پیش از تبدیل آن به مشکلی بزرگ جلویش را خواهید گرفت.
مقاوم باشید: سعی کنید که در طول هفته، تعطیلات، مسافرتها و هر موقعیت دیگری از برنامه سلامتی خود به طور کامل پیروی نمایید چراکه این کار شانس موفقیت بلند مدت شما را افزایش میدهد.
تشخیص چاقی
اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما در محدوده چاقی باشد، دکتر سوابق وضعیت سلامتی شما را بررسی کرده و تستهایی را از شما میگیرد. این تستها به طور کلی شامل موارد زیر میشوند:
بررسی سوابق وضعیت سلامتی: دکتر تاریخچه افزایش و کاهش وزنها، عادات ورزشی، الگوهای تغذیه، مشکلات پزشکی، مصرف داروها، سطح استرس و دیگر مشکلات سلامتی را مورد بررسی قرار میدهد. همچنین ممکن است دکتر سوابق پزشکی خانواده شما را نیز مورد بررسی قرار دهد تا ببیند که آیا احتمال ابتلا به بیماریهای خاصی در شما وجود دارد یا خیر.
تست فیزیکی عمومی: این تستها شامل اندازهگیری قد، بررسی علائم حیاتی مانند ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، معاینه قلب، ریه و شکم میباشد.
محاسبه شاخص توده بدنی (BMI): دکتر این کار را به منظور تشخیص سطح چاقی انجام میدهد. این کار باید حداقل سالی یک بار انجام بگیرد. شاخص توده بدنی (BMI) وضعیت سلامت عمومی فرد و درمانهای مناسب را مشخص میکند.
اندازهگیری دور کمر: گاهی اوقات به چربی که در دور کمر ذخیره میشود چربی احشایی یا چربی شکمی میگویند. این چربی احتمال ابتلا به بیماریهایی نظیر دیابت و بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. سلامتی خانمهایی که دور کمر آنها بیش از ۸۰ سانتیمتر و آقایانی که دور کمر آنها بیش از ۱۰۲ سانتیمتر است نسبت به افرادی که دور کمر باریکتری دارند، بیشتر در خطر است. دور کمر نیز باید مانند شاخص توده بدنی (BMI) حداقل سالی یک بار اندازهگیری شود.
بررسی مشکلات دیگر: اگر مشکلات دیگری در زمینه سلامتی دارید که شناخته شده هستند، دکتر آنها را نیز مورد بررسی قرار میدهد. او همچنین مشکلاتی مانند فشار خون بالا و دیابت را نیز بررسی میکند.
تست خون: تستها به وضعیت سلامتی، عوامل موثر بر روی چاقی و هرگونه علائم دیگر بستگی دارند. بنابراین ممکن است تستها شامل تست کلسترول، تست وضعیت کبد، تست قند خون، تست تیروئید و… باشد. ممکن است تستهایی در زمینه قلب نیز از شما گرفته شود، مانند نوار قلب.
جمعآوری همه این اطلاعات به دکتر کمک میکند تا تشخیص دهد که باید چه مقدار وزن خود را کاهش داده و در حال حاضر با چه خطرات و مشکلاتی مواجه هستید، در نتیجه همه اینها به انتخاب یک درمان مناسب ختم میشود.
درمان چاقی
هدف از درمان چاقی دستیابی به وزنی مطلوب و نگاه داشتن آن وزن است. ممکن است جهت رسیدن به این مقصود به تیمی از متخصصان شامل متخصص تغذیه، مشاور رفتاری و متخصص چاقی نیاز داشته باشید تا عادات و تغییرات غذایی و رفتاری شما به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد.
هدف اولیه درمان، یک کاهش وزن نسبتاً کم است (حدود ۳ الی ۵ وزن کلی شما). یعنی اگر ۹۰ کیلو وزن داشته و بر اساس استانداردهای شاخص توده بدنی (BMI) دچار چاقی باشید، فقط کافیست برای بهبود سلامتی خود ۲٫۵ الی ۴٫۵ کیلوگرم وزن کم کنید. هرچه بیشتر وزن کم کنید از مزایای بیشتری بهرهمند خواهید شد.
همه برنامههای لاغری نیازمند تغییر عادات غذایی و افزایش فعالیتهای فیزیکی هستند. روشهای درمانی که مناسب شماست به سطح چاقی شما، سلامتی عمومی شما و اراده شما برای انجام برنامه لاغری بستگی دارد. روشهای درمان چاقی از این قرارند:
تغییر رژیم غذایی
ورزش و فعالیت
اصلاح رفتار (رفتار درمانی)
مصرف داروهای لاغری
جراحیهای لاغری
تغییر رژیم غذایی
کاهش کالری و جایگزین کردن عادات غذایی سالمتر جهت غلبه بر چاقی بسیار حیاتی است. گرچه ممکن است که در ابتدا سریعاً وزن کم کنید اما کاهش وزن آرام و پیوسته در طول یک بازه زمانی بلند مدت ایمنتر است و نتایج حاصل از آن دائمی خواهد بود.
از تغییر رژیمهای ناگهانی و غیرعادی اجتناب کنید چون به احتمال زیاد با این روشها نمیتوانید به نتایجی طولانی مدت دست پیدا کنید. برای شرکت در یک برنامه جامع لاغری ۶ ماهه برنامهریزی کنید و سعی کنید که این برنامه را تا ۱۲ ماه نیز ادامه دهید تا شانستان برای کسب موفقیت در زمینه کاهش وزن و لاغری افزایش پیدا کند.
تا به حال هیچ رژیم غذایی به عنوان بهترین رژیم برای لاغری شناخته نشده است بنابراین باید رژیمی را انتخاب کنید که شامل غذاهای سالم بوده و میدانید که برایتان سودمند است. تغییر رژیم غذایی برای درمان چاقی شامل موارد زیر میباشد:
کاهش مصرف کالری: کلید کاهش وزن و لاغری، کاهش میزان مصرف کالری است. میتوانید عادات غذایی خود را تحت نظر داشته باشید تا ببینید که به طور طبیعی چه میزان کالری مصرف میکنید و چه میزان از آن را میتوانید قطع کنید. باید ببینید که برای کاهش وزن میتوانید چه میزان کالری را در هر روز مصرف کنید، معمولاً مصرف ۱۲۰۰ الی ۱۵۰۰ کالری برای خانمها و مصرف ۱۵۰۰ الی ۱۸۰۰ کالری برای آقایان طبیعی است.
تغییر معیارهای سیری و گرسنگی: مفهوم تراکم انرژی میتواند به شما کمک کند تا گرسنگی خود را با نیاز به کالریهای کمتری برطرف کنید. میزان کالری همه غذاها مشخص است. برخی غذاها مانند دسرها، شیرینیجات، چربیها و غذاهای فرآوری شده دارای تراکم انرژی بالایی هستند. این یعنی مقدار کمی از این غذاها مقدار زیادی کالری دارد. در مقابل سایر غذاها مانند میوهجات و سبزیجات تراکم انرژی کمتری دارند. یعنی مقدار زیادی از این غذاها کالری کمی دارد. با خوردن مقادیر زیادی از غذاهایی که کالری کمی دارند میتوانید فشار گرسنگی را کاهش دهید، یعنی کالری کمتری مصرف کنید و در عین حال از وعده غذایی خود رضایت کافی داشته باشید.
غذاهای سالمتر را انتخاب کنید: برای اینکه رژیم غذایی سالمتری داشته باشید باید سعی کنید غذاهای گیاهی و طبیعی بیشتری تناول کنید، برای مثال میوهجات، سبزیجات و مغز دانهها گزینههای خوبی هستند. مصرف کمی پروتئین مانند لوبیا، عدس، سویا و کمی گوشت توصیه میشود. اگر ماهی دوست دارید سعی کنید هفتهای دو بار ماهی بخورید. مصرف نمک و شکر را محدود کنید. لبنیات کمچرب استفاده کنید. میزان کمی روغن مصرف کنید و سعی کنید از روغنهای طبیعی مانند روغن زیتون، روغن کانولا و روغن نارگیل استفاده کنید.
مصرف برخی غذاها را محدود کنید: در برخی رژیمهای غذایی میزان مصرف برخی گروههای غذاهایی مانند غذاهای با کربوهیدرات بالا و غذاهای پر چرب محدود شده است. از دکتر بپرسید که کدام برنامه غذایی برایتان موثر است و میتواند به شما کمک کند. نوشیدنیهای شیرین نیز میزان زیادی کالری دارند و محدود کردن یا قطع کردن مصرف آنها نقطه خوبی برای کاهش مصرف کالری است.
تغییر وعدههای غذایی: برخی از برنامههای لاغری توصیه میکنند که محصولات آنها مانند شِیکهای کم کالری را جایگزین وعدههای غذایی خود کنید. خوردن میان وعدههای سالم و خوردن غذاهای کم کالری و کم چربی برای شام توصیه میشود. این رژیم غذایی در کوتاه مدت به کاهش وزن شما کمک خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که این نوع رژیمهای غذایی به شما نمیگویند که چگونه شیوه زندگی خود را تغییر دهید بنابراین برای کاهش وزن مداوم باید همواره این رژیمها را ادامه دهید.
نسبت به انتخاب رژیمهای غذایی محتاطانه عمل کنید، زیرا ممکن است به وسیله رژیمهای ساده که وعده کاهش وزن سریع میدهند وسوسه شوید. اما واقعیت این است که هیچ رژیم غذایی جادویی که نتایج فوری در بر داشته باشد وجود ندارد. ممکن است این رژیمهای غذایی زودگذر بتوانند در کوتاه مدت به شما کمک کنند اما نتایج بلند مدتی در بر ندارند.
برای مثال ممکن است با گرفتن یکی از این رژیمهای غذایی وزن خود را کاهش دهید اما به محض متوقف کردن آن، وزنتان دوباره باز میگردد. برای لاغری ماندگار باید یک رژیم غذایی سالم را انتخاب کرده و سعی کنید تا عادات غذایی خود را به مرور زمان تغییر دهید.
ورزش و فعالیت
افزایش فعالیتهای فیزیکی و ورزش کردن بخش مهمی از روند درمان چاقی است. اکثر افرادی که میتوانند نتایج کاهش وزن خود را بیش از یک سال حفظ کنند به طور مرتب ورزش میکنند حتی اگر یک پیادهروی ساده باشد.
افزایش سطح فعالیت
ورزش کردن: افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند باید حداقل هفتهای ۱۵۰ دقیقه فعالیت نیمه سنگین داشته باشند تا از افزایش وزن جلوگیری شده و بتوانند کاهش وزن نسبی خود را حفظ کنند. جهت کاهش وزن بیشتر و دستیابی به نتایج مطلوبتر، بهتر است هفتهای ۳۰۰ دقیقه یا بیشتر ورزش کنید. میتوانید میزان ورزش کردن خود را به تدریج افزایش دهید.
به حرکت خود ادامه دهید: تمرینات هوازی و ایروبیک منظم موثرترین راه برای سوزاندن کالری و کاهش وزن است، هر گونه فعالیت مازاد نیز باعث سوزاندن کالری میشود. ایجاد تغییرات ساده در زندگی روزمره میتواند منجربه دستاوردهای بزرگی شود. پارک کردن ماشین دورتر از فروشگاهها، افزایش کارهای روزانه، گشت زدن در اطراف خانه به طور دورهای، و استفاده از گامشمار (که تعداد قدمهایی که در هر روز برداشتهاید را نشان میدهد) نمونههایی از این تغییرات ساده هستند.
تغییرات رفتاری
اصلاح رفتار به شما کمک میکند که بتوانید شیوه زندگی خود را تغییر داده، وزن خود را کاهش داده و این کاهش وزن را حفظ کنید. برای این کار باید عادات خود را پیدا کرده و ببینید که چه عوامل یا شرایطی را چاقی شما در ارتباط هستند و بر روی آن تاثیر میگذارند. هر فرد متفاوت است و برای مدیریت وزن موانع متفاوتی نظیر وقت نداشتن برای ورزش کردن و دیر غذا خوردن را بر سر راه دارد. پس باید سعی کنید تا رفتارهای خود را با توجه به شرایط و نگرانیهای فردی خود تغییر دهید.
اصلاح رفتار که گاهی اوقات رفتار درمانی نامیده میشود شامل مراحل زیر میباشد:
مشاوره: بهتر است برای رفتار درمانی به روانشناس یا متخصصان دیگری در این زمینه مراجعه کنید، آنها به شما کمک میکنند تا مشکلات احساسی و رفتاری خود را که مرتبط با خوردن هستند برطرف نمایید. رفتار درمانی به شما کمک میکند تا بفهمید که چرا بیش از حد میخورید و همچنین راههای سالم برای مقابله با اضطراب را به شما نشان میدهد. همچنین باید یاد بگیرید که چگونه بر روی رژیم غذایی و فعالیتهای خود نظارت داشته و چگونه با هوسهای غذایی خود مقابله کنید. رفتار درمانی میتواند به صورت فردی یا گروهی انجام شود. شرکت در برنامههای سنگینتر (مثلاً برنامههایی که ۱۲ الی ۲۶ جلسه در سال دارند) جهت دستیابی به اهداف کاهش وزن مفیدتر خواهند بود.
گروههای پشتیبانی: میتوانید در گروههایی عضو شوید که افراد برای مقاصد مشترکی مانند کاهش وزن، لاغری و مبارزه با چاقی این گروهها را تشکیل دادهاند. میتوانید برای یافتن این گروههای پشتیبانی از دکتر خود، بیمارستان های محلی و گروههای تجاری لاغری کمک بگیرید.
مصرف داروی لاغری
کاهش وزن نیازمند یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم است. اما مصرف داروهای لاغری در برخی شرایط خاص کمک کننده خواهد بود. البته به یاد داشته باشید که مصرف داروهای لاغری باید با رژیم، ورزش و اصلاح رفتار همراه باشد نه اینکه به جای آنها استفاده شود. اگر مصرف داروی لاغری با این عوامل دیگر همراه نباشد، موثر نخواهد بود.
در صورتی که روشهای دیگر لاغری و کاهش وزن بر روی شما جواب ندهد و با شرایط زیر مواجه شوید احتمال دارد که دکتر برایتان قرص لاغری تجویز کند:
شاخص توده بدنی (BMI) شما ۳۰ یا بیشتر از آن باشد.
شاخص توده بدنی شما بیش از ۲۷ بوده و همچنین با مشکلات و عوارض چاقی نظیر دیابت، فشار خون بالا و اختلالات تنفسی مواجه باشید.
دکتر پیش از تجویز داروی لاغری، سوابق پزشکی شما و عوارض جانبی احتمالی را مورد بررسی قرار میدهد. خانمهای باردار، افرادی که داروهای خاصی مصرف میکنند یا دچار بیماریهای مزمن هستند نمیتوانند قرصهای لاغری را مصرف کنند.
نمونههایی از داروهای لاغری از این قرارند: ارلیستات (زنیکال)، لورکاسرین (بلویک)، فنترمین و توپیرامات (Qsymia)، بوپروپیون و نالتروکسان (Contrave)، لیراگلوتاید (ساکسندا).
هنگامی که از داروهای لاغری استفاده میکنید باید تحت نظر دکتر باشید. همچنین به یاد داشته باشید که مصرف داروی لاغری برای همه افراد موثر نیست و ممکن است اثرات آن به مرور از بین برود. در صورت قطع مصرف داروهای لاغری ممکن است دوباره افزایش وزن پیدا کرده و یا همه وزنی که کم کردهاید دوباره باز گردد.
جراحی لاغری
در برخی موارد میتوان از جراحی لاغری که جراحی باریاتریک نیز نامیده میشود استفاده کرد. جراحی لاغری ظرفیت غذا خوردن شما را محدود کرده و جذب غذا، کالری و یا هر دو را کاهش میدهد. درست است که با جراحی لاغری میتوانید وزن زیادی کم کنید اما این عمل خطراتی جدی را نیز به دنبال دارد.
در صورتی میتوانید از جراحی باریاتریک استفاده کنید که از روشهای دیگر لاغری جواب نگرفته باشید. همچنین این جراحی برای افرادی که شرایط زیر را دارند نیز کارآمد است:
افرادی که چاقی مفرط دارند (شاخص توده بدنی آنها ۴۰ یا بیشتر است)
افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها ۳۵ الی ۳۹٫۹ است و از بیماریهایی جدی مانند دیابت یا فشار خون بالا رنج میبرند.
افرادی که میتوانند شیوه زندگی خود را پس از این عمل تغییر داده و به آن متعهد بمانند.
البته تضمینی برای از بین رفتن تمامی اضافه وزن توسط عمل لاغری وجود ندارد و نمیتوان گفت که نتایج حاصل از آن حتماً دائمی هستند. موفقیت در لاغری و ماندگاری نتایج به تعهد شما نسبت به تغییر شیوه زندگی و عادات خوردن و ورزش کردن بستگی دارد.
متداولترین جراحیهای لاغری از این قرارند
جراحی بای پس معده (به روش Roux-en-Y): در این روش جراح ابتدا کیسهای کوچک را در قسمت بالای معده ایجاد میکند. سپس روده کوچک در فاصلهای کوتاه از زیر معده بریده شده و به این کیسه جدید متصل میشود. در نتیجه غذا و مایعات مستقیماً از این کیسه وارد روده کوچک میشوند و در واقع بخش زیادی از معده را میانبر میزنند.
لاپاروسکوپی (حلقهگذاری قابل تنظیم معده LAGB): در این عمل معده توسط یک حلقه قابل تنظیم به دو کیسه تقسیم میشود. جراح با محکم کردن و کشیدن این حلقه کانالی بین دو کیسه ایجاد میکند. این حلقه از گشاد شدن دهانه معده جلوگیری کرده و طوری طراحی شده که به صورت دائمی در سر جای خود باقی بماند.
جراحی انحراف بیلیو پانکراتیک: در این عمل دکتر جراح بخش زیادی از معده را برمیدارد و دریچهای را کار میگذارد که غذا را به روده کوچک و قسمت اول روده کوچک (اثنیعشر) میفرستد. جراح سپس بخش میانی روده را بسته و قسمت آخر را مستقیماً به اثنیعشر متصل میکند. بعد بخش جدا شده روده دوباره به انتهای روده متصل میشود تا صفرا و اسیدهای گوارشی بتوانند به این بخش روده جریان پیدا کنند.
گاسترکتومی آستینی: در این عمل بخشی از معده برداشته شده و مخزن کوچکی برای غذا ساخته میشود. این عمل پیچیدگی کمتری نسبت به عمل بای پس معده یا جراحی انحراف بیلیو پانکراتیک دارد.
درمانهای دیگر چاقی
مسدودسازی عصب واگ درمان دیگری برای چاقی است. در این درمان دستگاهی در زیر پوست شکم کار گذاشته میشود که پالسهای الکتریکی متناوبی را به عصب واگ شکم میفرستد، این پالسها احساس خالی بودن یا پر بودن شکم را به مغز مخابره میکنند. این تکنولوژی جدید در سال ۲۰۱۴ توسط FDA مورد تایید قرار گرفته و برای افرادی استفاده میشود که قادر نیستند با برنامههای لاغری وزن خود را کاهش دهند و یا شاخص توده بدنی آنها بین ۳۵ الی ۴۵ است و حداقل دچار یکی از بیماریهای مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع ۲ هستند.
جلوگیری از افزایش وزن پس از درمانهای چاقی
متاسفانه افزایش دوباره وزن امری متداول است و این موضوع هیچ ارتباطی به نوع درمان چاقی ندارد. ممکن است پس از کاهش وزن در اثر استفاده از داروهای لاغری و یا پس از عمل لاغری دوباره افزایش وزن پیدا کنید و دلیل آن هم میتواند پرخوری و افراط در خوردن غذاهای پُر کالری باشد. اما این بدان معنا نیست که تلاشهای شما برای لاغری بیهوده هستند.
یکی از راههای جلوگیری از افزایش دوباره وزن انجام فعالیتهای بدنی و ورزش منظم روزانه است. ۶۰ دقیقه ورزش در روز مطلوب است. در صورتی که فعالیتهای بدنی انگیزه شما را زیاد میکنند آنها را ادامه داده و رها نکنید. در صورتی که وزن خود را کاهش داده و سلامتیتان بهبود پیدا کرد در زمینه انجام فعالیتها و ورزش بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.
همیشه باید مراقب وزن خود باشید. بهترین راه حفظ نتایج به دست آمده پیروی از یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بیشتر است، البته این موارد باید کاملاً کاربردی، واقعبینانه و قابل تحمل باشند. سعی کنید تا همواره با منابع انگیزشی در ارتباط باشید تا نهایتاً به موفقیت دست پیدا نمایید. سعی کنید شیوههای زندگی سالم را در پیش بگیرید و برای طولانی مدت از آنها پیروی نمایید.
شیوه زندگی و درمانهای خانگی
اگر سعی کنید تا علاوه بر درمانهای چاقی، استراتژیهایی را در خانه دنبال کنید احتمال موفقیتتان بیشتر خواهد بود. این استراتژیها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
یادگیری در مورد وضعیت خودتان: مطالعه در مورد چاقی میتواند کمک کند که علل چاقی خود را بهتر درک کرده و راهکارهای لازم را یاد بگیرید. در نتیجه برای دنبال کردن برنامههای درمانی خود انگیزه بیشتری خواهید داشت. سعی کنید تا کتابهای خود آموز در این زمینه را مطالعه کرده و در مورد مطالب آنها با دکتر یا مشاور خود صحبت کنید.
تنظیم اهداف واقعبینانه: زمانی که تصمیم میگیرید وزن زیادی را کم کنید احتمالاً اهدافی غیر واقعبینانه را برای خود تنظیم میکنید، مثلاً ممکن است بخواهید در مدت زمان کمی وزن زیادی را کم کنید. اما باید بدانید که سنگ بزرگ نشانه نزدن است! سعی کنید برای کاهش وزن خود و ورزش کردن اهدافی روزانه یا هفتگی را تعیین کنید. سعی کنید به جای ایجاد تغییرات عمده، تغییراتی کوچک را در رژیم غذایی خود ایجاد کنید، چراکه ایجاد تغییرات زیاد و ناگهانی سخت بوده و احتمال ادامه آنها کم است.
برنامه درمانی خود را به طور جدی دنبال کنید: ممکن است تغییر شیوه زندگی پس از سالیان سخت باشد، پس در صورتی که از برنامه مشخص شده منحرف شدید بهتر است که با دکتر خود صادق باشید. سعی کنید تا جهت کسب ایدهها و نگرشهای جدید با یکدیگر همکاری کنید.
پشتیبانی: خانواده و دوستانتان را در جریان اهداف خود قرار دهید. سعی کنید با افرادی در ارتباط باشید که شما را پشتیبانی کرده و به شما کمک میکنند، نه اینکه تلاشهای شما را خراب کنند. سعی کنید به اطرافیان خود بفهمانید که مسئله کاهش وزن و لاغری چه اندازه برایتان اهمیت دارد. همچنین میتوانید به یکی از گروههای پشتیبان کاهش وزن بپیوندید.
نگاه داشتن رکورد: سعی کنید بهترین رکورد خود در زمینه غذا خوردن و ورزش کردن را ثبت کنید. این رکورد به شما کمک میکند تا نسبت به میزان خوردن و ورزش کردن خود حساس شده و مسئولیت بیشتری را بر روی دوش خود احساس کنید. میتوانید رفتارهایی که شما را به عقب میکشند یا برایتان مفید هستند را شناسایی کنید. همچنین میتوانید رکورد پارامترهای دیگر سلامتی خود را نیز ثبت کنید، مثلاً فشار خون، سطح کلسترول و تناسب کلی بدن.
شناسایی و اجتناب از غذاهای وسوسهانگیز: در هنگام مواجهه با چنین غذاهایی باید حواس خود را پرت کرده و به خوردن یک غذای مفید فکر کنید. مثلاً میتوانید به یکی از دوستان خود زنگ بزنید. نه گفتن به غذاهای ناسالم و نه گفتن به پرخوری را تمرین کنید. زمانی غذا بخورید که واقعاً گرسنه هستید نه در یک زمان معین و از روی تکلیف.
داروهای خود را طبق دستورالعلها مصرف کنید: اگر از داروهای لاغری مصرف میکنید یا داروهایی را برای درمان بیماریهای ناشی از چاقی مانند فشار خون بالا یا دیابت مصرف میکنید، دقیقاً همان طور که تجویز شدهاند از آنها استفاده نمایید. اگر با پرهیزهای دارویی مشکل دارید یا نگران عوارض جانبی داروها هستید باید در این زمینه با دکتر خود مشورت کنید.
استفاده از مکملها
مکملهای غذایی و رژیمی زیادی هستند که وعده میدهند میتوانند در مدت زمان کوتاهی وزن شما را کاهش دهند. تاثیر و ایمنی این محصولات همواره مورد سوال است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروهای گیاهی، ویتامینها و مواد معدنی را جزء مکملهای رژیمی میداند، اما سختگیری که نسبت به داروهای تجویزی دیگر دارد را نسبت به این داروها ندارد.
هنوز هم برخی از این داروها خاصیت تدخیری دارند که میتواند خطرناک باشد. حتی مصرف ویتامینها و مواد معدنی به میزان زیاد میتواند مشکلاتی را ایجاد کند. ممکن است مواد تشکیل دهنده این نوع داروها استاندارد نباشند و عوارض جانبی غیر قابل پیشبینی و خطرناکی را به دنبال داشته باشند. در صورتی که مکملهای رژیمی و دیگر داروهای تجویزی شما با یکدیگر کنش و واکنش داشته باشند میتوانند خطرآفرین باشند، در نتیجه پیش از مصرف مکملهای رژیمی حتماً با دکتر خود مشورت کنید.
درمانهای ذهنی و بدنی مانند طب سوزنی، تمرکز ذهن، مدیتیشن و یوگا میتوانند مکمل دیگر درمانهای چاقی باشند. البته این درمانها برای کاهش وزن هنوز به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفتهاند. اگر قصد دارید که یکی از این درمانهای ذهنی و بدنی را دنبال کنید، با دکتر خود در این مورد مشورت نمایید.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼