رنگ پوست بچه، شبیه کی میشه؟

رنگ پوست انسان چگونه تعیین می شود؟ آیا رنگ پوست بچه باید با والدینش یکسان باشد؟ آیا رنگ پوست از پدر به بچه ارث می رسد؟ آیا مادر رنگ پوست بچه را تعیین می کند؟ آیا می توان بچه ای با رنگ پوست خاص داشت؟ عوامل موثر در تعیین رنگ پوست نوزاد چیست؟ اینها سئوالاتی است که به ذهن والدین منتظر تولد نوزاد می رسد. در این مقاله ژنتیک رنگ پوست و عوامل موثر بر تعیین رنگ پوست نوزاد بحث می شود و به سئوالات فوق پاسخ داده می شود.

رنگ پوست انسان چگونه تعیین می شود
رنگ پوست انسان در دامنه ای از طیف رنگ ها از سیاه و قهوه ای سوخته تا کم رنگ و حتی بی رنگ متغیر است. رنگ پوست یا همان رنگدانه های پوست حاصل ژنتیک شخص که همان چیدمان ژنتیکی که از والدین بیولوژیک خود به ارث می برد و مواجهه با نور خورشید است.
با گذر سن پوست انسان دچار تحول می شود و رنگدانه های پوست انسان توسط فرآیندی به نام انتخاب طبیعی شروع به تغییر می کند که عمدتا برای تنظیم میزان اشعه ماوراء بنفش وارده به پوست و کنترل اثرات بیوشیمیایی آن است.
رنگ پوست حقیقی افراد مختلف تحت تاثیر مواد متعددی است، اما مهمترین آنها ملانین است. ملانین در داخل پوست و توسط سلول هایی بنام ملانوسیت تولید می شود و تعیین کننده اصلی رنگ پوست انسان است. وجود ملانین زیاد در پوست موجب تیره شدن رنگ پوست می شود. افرادی که دارای رنگ پوست روشن هستند، رنگ پوستشان عمدتا به خاطر بافت همبند سفید مایل به آبی کمرنگ است که در زیر پوست قرار دارد و همچنین مقداری از رنگ پوست آنها بخاطر هموگلوبین در گردش در وریدهای لاپوست آنها است.
منطقه جغرافیایی محل زندگی نیز روی رنگ پوست تاثیر دارد زیرا میزان تابش اشعه ماوراء بنفش و توزیع آن در نقاط مختلف جهان متفاوت است. هرچه شخص به استوا و نواحی گرمسیری نزدیک تر باشد، رنگ پوست تیره تر داشته و هرچه به سمت قطب می رویم رنگ پوست روشن تر است.
هرچند قرن ها بود که رنگ پوست یک مشخصه اجتماعی بوده و به عنوان عامل تعیین نژاد استفاده می شد. اگر از کسی سئوال کنید تفاوت بین نژادها چیست، سریعا جواب می دهد رنگ پوست آنها. اما دانشمندان خلاف این را ثابت کرده اند. دانشمندان مشخص کرده اند که هشت گونه ژن خاص در چهار ناحیه مشخص از ژنوم انسانی مسئول تعیین رنگ پوست می باشد و قویا روی میزان رنگدانه پوست تاثیر دارند و موجب تیره یا روشن شدن رنگ پوست می شوند. همانطور که تعدادی ژن مسئول رنگ چشم و تعدادی ژن مسئول رنگ موی انسان می باشند.

ژنتیک رنگ پوست
رنگ پوست انسان یک خصیصه چند ژنی است، بدین معنی که چندین کانون ژنی در تعیین رنگ پوست درگیر می باشد. در آخرین شمارش ها در فدراسیون بین المللی انجمن سلول های رنگدانه ای اعلان شده است که در مجموع ۳۷۸ کانون ژنتیک در تعیین رنگ پوست انسان و موش درگیر است. از بین آنها ۱۷۱ مورد نسخه برداری شده و ۲۰۷ کانون دیگر مشخص شده اما هنوز ژن های واقعی تعیین رنگ پوست انسان مشخص نیست.

یک زیرگروه از ژن های نسخه برداری شده با ملانوزوم ها و پیش ماده آنها در ارتباط است. ملانوزوم ها گرانول هایی در داخل سلول های تولید کننده رنگدانه ملانین یا ملانوسیت است که کار ساخت ملانین را انجام می دهند.

در انسان عامل اصلی تعیین رنگ پوست ملانین است، گرچه ملانین عامل تعیین رنگ موی انسان و همچنین رنگدانه های عنبیه چشم انسان است که رنگ چشم را تعیین می کند. بیشترین شکل بیولوژیک ملانین در بدن انسان ائوملانین است که یک پلیمر سیاه-قهوه ای بوده و رنگ تیره به پوست می بخشد. بیشتر ائوملانین تولید شده در بدن از اسید آمینه تیروزین مشتق می شود. تصویر زیر مسیر طبیعی ساخت ملانین در ملانوسیت های انسان و انتقال آن به کراتینوسیت های مجاور را نشان می دهد. کراتینوسیت ها سلول های تولید کننده پوست می باشند. با نگاه به تصویر متوجه می شویم که ژن های زیادی در تعیین رنگ پوست درگیر هستند که به آنها ژن رنگ اطلاق می شود.

برای مثال، ژن MC۱R در غشای سلولی ملانوسیت واقع شده است. وقتی این ژن فعال باشد، یک سری وقایع را ماشه می کند که موجب تولید رنگدانه ملانین و قهوه ای یا سیاه شدن رنگ پوست می شود. اگر در این وقایع بجای ژن TYRP۱ با ژن Arg۱۵۱Sys همراه شود یا دچار جهش شود، موجب قرمز یا سفید شدن رنگ مو می شود.

ژن دیگر SLC۲۴A۵ است که کلسیم وارده به ملانوسیت ها را تنظیم میکند و نقش واقعی آن مشخص نیست. اما وجود یک آلل خاص بنام Thr۱۱۱Ala در این ژن موجب پوست روشن می شود که در اروپا دیده می شود. اما یک جفت قاعده ای آن در آسیا و آفریقا جایگزین شده و موجب رنگ تیره پوست مردم این نواحی شده است.

مشخص شده غالب بودن نوع جهش یافته آلل SLC۲۴A۵ در اروپا یک جهش انتخابی است تا رنگ پوست روشن و رنگ پریده باشد زیرا در این نواحی اشعه ماوراء بنفش درگیر در تنظیم ساخت ویتامین D کم است و حساسیت به سرمازدگی و تحمل سرما را تحت تنظیم دارد.

همانطور که ذکر شد رنگ پوست انسان یک خصیصه چند ژنی است و بستگی به بیان ژن های متعددی در انسان دارد. اساس ژنتیکی رنگ پوست به اندازه کاربردهای اجتماعی آن پیچیده است و هنوز مستلزم تحقیق بیشتر است. زیرا انواع ژنتیکی رنگ پوست با سلامتی شخص نیز همیاری دارند و رنگ پوست می تواند روی سلامتی افراد در نقاط مختلف جهان تاثیر داشته باشد.
نقش والدین در تعیین رنگ پوست نوزاد

آیا رنگ پوست نوزاد حتما همانند والدینش باید باشد؟ آیا ممکن است والدین سیاه پوست نوزادی با پوست روشن داشته باشند؟ جواب این سئوالات بله است. رنگ پوست نوزاد ممکن است با والدینش یکسان باشد و ممکن است رنگ پوست نوزاد با والدینش فرق داشته باشد.

همانطور که در بالا ذکر شد، بخشی از DNA بدن انسان حاوی بخش های کوچکی به نام ژن است که دستورالعمل انجام کارهای خاص را به بدن می دهد. این ژن ها مسئول رنگ چشم بچه، رنگ موی بچه، رنگ پوست و غیره می باشند.

بیشتر از یک ژن در تعیین رنگ پوست درگیر می باشد و رنگ پوست را یک خصیصه چندژنی یا پلی ژنیک می دانند. بیشتر از صدها رشته مختلف DNA با هم کار می کنند و در مورد رنگ پوست تصمیم می گیرند.

بعضی از ژن ها دارای تاثیر وسیع و مشخص و بعضی فقط تاثیر جزئی دارند. بیشتر از همه این عملکرد ما است که به تغییر طریقه اجرای دستورالعمل ژن توسط بدن تاثیر می گذارد. مثلا اگر زیاد بیرون و در معرض نور خورشید باشیم، رنگ پوست تیره تر می شود.
انواع مختلفی از ژن ها در تعیین رنگ پوست درگیر هستند

هر شخص دو نسخه از هر ژن دارد، یکی از پدر به ارث می برد و یک نسخه ژن از مادر. این نسخه ها تقریبا یکسان هستند. به کلمه تقریبا توجه داشته باشید. اگر همه ما DNA صد درصد یکسان داشتیم، پس همه مثل دوقلوهای تک تخمکی یکسان بودیم.

دانشمندان ثابت کرده اند که همه انسان ها موجوداتی منحصر به فرد هستند و گاهی نسخه ژن با هم تفاوت خیلی جزئی دارد. دانشمندان این ژن های کمی متفاوت را آلل های ژن می نامند.

این ژن ها و آلل ها تا حدودی شبیه به برگه های پاستور هستند. هر ژن شبیه به یک کارت است (مثل آس، دو، سه، سرباز، بی بی یا شاه). و همانطور که پاستور چهار دسته مختلف (خشت، دل، گیشنیز، دل) دارد، ژن ها هم نسخه های مختلفی دارند.

تصور کنید که پدر و مادر از هر دسته کارت یکی به بچه می دهند. بنابراین بچه دو کارت می گیرد اما ممکن است از یک دسته نباشند. مثلا دو تا کارت ۲ می دهند اما ممکن است یکی ۲ گیشنیز و یکی ۲ خشت باشد. در ژنتیک واژه دو زن مشابه را هموزیگوت می نامند و دو ژن متفاوت را هتروزیگوت می نامند.

حالا تصور کنید که کارت سیاه موجب رنگ پوست تیره و کارت قرمز موجب رنگ پوست روشن می شود. اگر شما پدری با رنگ موی تیره باشید (همه پیک و گیشنیز) و مادر شما پوست روشن داشته باشد (همه دل و خشت)، شما یک کارت قرمز و یک کارت سیاه به ارث می برید:

رنگ پوست بچه از پدر به ارث می رسد یا از مادربنابراین این دست کارت مختلط بوده و رنگ پوست بچه متوسط خواهد شد. اگر همسر شما دارای والدینی با رنگ پوست یکسان باشد، وی دارای ترکیب مختلطی خواهد بود. ممکن است چیزی شبیه به کارت های زیر:

رنگ پوست نوزاد مانند رنگ پوست مادر است؟وقتی زن و مرد بچه به دنیا می آورند، هر کدام به طور تصادفی نیمی از کارت های خود را به بچه می دهند.

حالت تصادفی این است که بچه هم کارت سیاه و هم کارت قرمز به ارث ببرد. اما این احتمال وجود دارد که بچه کارت های قرمز هر دو والدین را به ارث ببرد، مثل تصویر زیر:
آیا رنگ پوست بچه به پدر می روددر این حالت بچه رنگ پوستی خیلی روشن خواهد داشت و به هیچکدام از والدین شبیه نخواهد بود.
همین منطق در مورد کارت های سیاه رنگ نیز حاکم است. اگر بچه فقط کارت های سیاه والدین خود را به ارث ببرد، پس رنگ پوست بچه خیلی تیره تر از والدینش خواهد بود، مثل تصویر زیر:

پدر یا مادر رنگ پوست بچه را تعیین می کند؟همانطور که می بینیم، اگر دو فرزند داشته باشیم، ممکن است رنگ پوست آنها خیلی متفاوت باشد. این ارث بردن تصادفی در واقع رخ می دهد. والدینی از نژاد متفاوت (مثل سفید و سیاه) وجود دارد که دوقلوهایی با رنگ پوست متفاوت به دنیا آورده اند.
بنابراین والدین می توانند بچه هایی هم رنگ پوست خود به دنیا آورند یا رنگ پوست بچه کاملا با رنگ پوست والدین فرق داشته باشد.

گاهی اوقات یک ژن از دیگری قوی تر است
گاهی اوقات یک ژن خاص در بچه تاثیر خیلی قوی تری از ژن دیگر دارد. دانشمندان این مسئله را متفاوت بودن سایر اثر می نامند.
مثال کارت بالا را در نظر بگیرید. در نظر بگیرید که هر کارت دارای مقدار عددی مساوی است. داشتن بی بی قرمز دل با ۲ خشت قرمز یک اثر داشته باشد.
حالت صحیح تر این است که هر کارت دارای مقدار متفاوتی باشد. بی بی قرمز دارای نمره بالاتری از کارت ۲ است. اگر ما دو بی بی قرمز دل داشته باشیم، امتیاز بالاتر می گیریم. بنابراین ژن ها هم چنین بوده و امتیاز بالاتری در تعیین رنگ پوست دارند.
تصور کنید که ترکیب دریافتی از پدر و مادر به صورت زیر باشد. در این حالت یک بی بی دل از مادر و یکی از پدر به ارث می رسد. مثل تصویر زیر:
مطابق تصویر بالا، هر دوی والدین دارای امتیاز یکسانی هستند، اما این شانس وجود دارد که بچه از این ترکیب دو بی بی قرمز را به ارث ببرد. مثل تصویر زیر:
هرچند در اینجا نیز بچه دارای ترکیب یکسانی از چهار کارت متشکل از دو کارت سیاه و دو کارت قرمز است، اما دو بی بی دل به این کارت قدرت بیشتری می دهد.
ممکن است این مثال احمقانه بنظر بیاید، اما در علم ژنتیک ژن ها واقعا اینچنین عمل می کنند. این همان اتفاقی است که در افراد دارای رنگ پوست روشن یا قرمز رخ می دهد.
ژنی از والدین به بچه به ارث می رسد که MC1R نام دارد و سوئیچ روشن کردن رنگ پوست تیره است. معمولا خورشید می تواند این سوئیچ را زده و موجب تن شدن رنگ پوست شخص شود.
هرچند یک نوع دیگر از همین ژن وجود دارد که تحت تاثیر نور خورشید قرار نمی گیرد. همانند مثال دو بی بی قرمز، اگر هر دو نسخه انتقالی به بچه فعال نشوند، بچه با رنگ پوست روشن به دنیا خواهد آمد.
اگر برای خصیصه ای به دو نسخه از یک آلل نیاز داشته باشیم، آن را خصیصه مغلوب می نامند. دو نسخه غیرفعال آلل های MC1R لازم است تا رنگ پوست روشن باشد (خصیصه مغلوب رنگ پوست روشن).
مشخص شده است که این سوئیچ تنها رنگ پوست را تغییر نمی دهد، بلکه روی رنگ مو نیز تاثیر می گذارد.
مابقی ژن های درگیر در رنگ پوست و مو می گویند رنگ پوست را کمی تیره تر کن. اما شخص نمی تواند سوئیج را طوری بزند که رنگ مویش قهوه ای شود، بنابراین ممکن است بلوند شود.

ژن ها مهم هستند، اما نمی توانند بطور کامل شما را کنترل کنند
DNA حاوی تمامی اطلاعاتی است که ما را می سازد. اما این بدین معنی نیست که آینده ما را نیز کنترل می کنند.
ژنهایی مثل MC1R حاوی اطلاعاتی در مورد طریقه واکنش شخص به نور خورشید می باشند. عده ای در مقابل نور خورشید می سوزند در حالی که عده ای رنگ پوستشان تیره یا تن می شود و عده ای نیز دچار کک مک می شوند. اما هر کسی می تواند با مواجهه کمتر یا بیشتر با نور خورشید این را کنترل کند.