بارداری به روش آی وی اف، مراحل

بارداری به روش لقاح مصنوعی یا IVF یکی از تکنیک‌های موجود برای کمک به افرادی است که با مشکلات باروری روبه رو هستند. در تکنیک باروری به روش IVF یک تخمک از تخمدان زن برداشته می‌شود و سپس این تخمک در محیط آزمایشگاهی با یک اسپرم بارور می‌شود که در نتیجه تخمک به رویان تبدیل می‌شود و این رویان در رحم مادر قرارداده می‌شود تا رشد کند. شما می‌توانید این عمل را با تخم‌های خودتان و اسپرم‌های گرفته شده از شوهرتان انجام دهید و یا از تخمک یا اسپرم اهدایی استفاده کنید انجام یک دوره کامل IVF بین ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
اگر برای باردار شدن مشکل دارید، لازم است که در ابتدا با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید. متخصص زنان می‌تواند به شما نشان دهد که چگونه می‌توانید شانس بردار شدن خود را افزایش دهید. در صورتی که دستورات اولیه در باردار شدن شما موثر نباشند ممکن است با توجه به شرایط شما، متخصص زنان و زایمان انجام عمل IVF را برای شما تجویز کند. میزان موفقیت عمل IVF به سن مادر و دلیل اصلی ناباروری (در صورتی که مشخص باشد) بستگی دارد. داشتن وزن سالم و پرهیز از کشیدن سیگار و مصرف کافئین در دوره‌ی درمان می‌تواند احتمال موفقیت درمان و بارداری شما را افزایش دهد.

کاربردIVF
عمل IVF برای کمک به بارداری زنانی است که مشکل تخمک گذاری دارند ، یا تخمک‌های تولید شده توسط تخمدان آنها کیفیت کافی را ندارد، لوله‌های فالوپ آنها مسدود شده (لینک به مقاله انسداد لوله رحم)، به اندومتریوز (لینک به مقاله اندومتریوز) مبتلا هستند، اسپرم زوج آنها کیفیت یا تعداد کافی را ندارد یا از تخمک اهدایی برای بارداری استفاده می‌کنند. همچنین در صورتی که پزشکانن نتوانند دلیل ناباروری زوج را متوحه شوند و یا روش‌های باروری دیگر موثر نبوده باشد، نیز ممکن است از روش IVF استفاده شود.

اقدامات قبل از عمل ivf
قبل از شروع IVF، کلینیک مربوطه به دقت سوابق پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و سپس هم هر دو زوج رضایت نامه میگیرد. علاوه بر این ممکن است آزمایشات خون مختلفی برای بررسی عفونت‌های مختلف خصوصا عفونت‌های خونی و بیماری‌های مقاربتی انجام شوند.

چگونگی انجام عمل IVF
دوره‌ی درمان به روش IVF تقریبا مراحل زیر را دارد:
تحریک تخمدان‌ها
۸ تا ۱۴ روز مانده به دوره‌ی قاعدگی زن به او داروی گنادوتروپین (gonadotropin) داده می‌شود. این دارو نوعی داروی باروری است که موجب تحریک تخمدان‌ها برای رشد دادن چندین تخمک (به جای یک تخمک) و همچینن بالغ شدن این تخمک‌ها می‌شود. همچینن لازم است که یک هورمون مصنوعی مانند لئوپرولاید (leuprolide) یا سترورلیکس (cetrorelix) به بیمار داده شود تا از آزادسازی زودهنگام تخمک‌ها جلوگیری شود.
رشد فولیکول‌ها
زمانی که زن این داروها را مصرف می‌کند لازم است که زوج هر دو یا سه روز یکبار به کلینیک مراجعه کنند تا سطح هورمون‌های خون او از طریق آزمایش خون اندازه گیری شده و با انجام سونوگرافی وضعیت تخمدان‌ها بررسی شوند. پزشک با این کار می‌تواند روند رشد فولیکول‌ها را تحت نظر داشته باشد. فولیکول یک کیسه‌ی حاوی مایع است که تخمک‌ها در ان قرار دارند و در آن رشد می‌کنند تا بالغ شوند.
تزریق تحریکی
زمانی که تمامی فولیکول‌ها آماده شدند، یک امپول تحریکی به زن تزریق می‌شود. این تزریق موجب می‌شود که تخمک‌ها کاملا بالغ شده و آماده‌ی باروری شوند. در حدود ۳۶ ساعت بعد از تزریق این آمپول، تخمک‌ها برای برداشت آماده هستند.
جمع آوری تخمک‌ها
پزشک به بیمار داروی بیحسی می‌زند و یک پروب سونوگرافی را از طریق واژن وارد رحم می‌کند تا بتواند تخمدان‌ها و فولیکول‌ها را ببیند. سپس یک سوزن باریک وارد واژن می‌شود تا با کمک آن، تهمک‌ها از فولیکول‌ها جدا شوند. معمولا در این مرحله بین ۸ تا ۱۵ تخمک برداشته می‌شود. بعد از انجام این عمل ممکن است زن تا چند روز کمی دل درد، انقباضات شکمی و لکه بینی داشته باشد اما اغلی زنان ظرف یک یا دو روز بهبود پیدا می‌کنند.
بارورسازی
متخصص رویان قبل از ترکیب کردن تخمک‌های زن با اسپرم‌های شوهر، تخمک‌ها را بررسی می‌کند و طول شب، تخمک‌ها و اسپرم‌ها را در محیط مناسب نگه می‌دارد. معمولا باروری در این مرحله رخ می‌دهد اما تخمک‌هایی که حالت عادی ندارند ممکن است بارور نشوند. در صورتی که اسپرم‌ها کیفیت کافی نداشته باشند و یا این زوج سابقه انجام IVF ناموفق را داشته باشند، پزشک از روش اینترا سیتوپلاسمی (intracytoplasmic) یا ICSI استفاده می‌کند. در این روش، یک اسپرم مستقیما در تخمک تزریق می‌شوند.
رشد رویان‌ها
سه روز بعد از استخراج تخمک‌ها و بارورسازی، تخمک‌هایی که به طور موفقیت آمیز بارور شده اند شروع به تکثیر می‌کنند و به ۶ تا ۱۰ سلول می‌رسند. در روز پنجم برخی از این رویان‌ها به شکل بلاستوسیت‌هایی حاوی مایع و بافت در می‌آیند که این بافت در حال جدا شدن برای تبدیل به جنین و جفت است.
انتخاب رویان
متخصص رویان، یک یا چند رویان که سالم تر و قویتر هستند را انتخاب می‌کند تا ۳ الی ۵ روز بعد از عمل گرفتن تخمک‌ها، عمل کاشت رویان را انجام دهد. تخمک‌های دیگر که انتخاب نشده اند (اگر تخمک اضافی موجود باشد) فیریز شده و برای عمل‌های IV احتمالی در آینده استفاده می‌شوند.
کاشت رویان‌ها در رحم
بسته به سن زن و علت ناباروری او، بین ۱ تا ۵ رویان در رحم او قرار داده می‌شود. این کار از طریق سوزن باریکی انجام می‌شود که از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شود. ممکن است در حین کاشت رویان‌ها، بینار کمی احساس دلپیچه داشته باشد اما نیازی به بیحسی ندارد.
اگر درمان موفقیا آمیز باشد، رویان در رحم رشد می‌کند و تبدیل به کودک می‌شود.

مراقبت‌های بعد از عمل آی وی اف
قبل از مرخص شدن بیمار از بیمارستان، پزشک در مورد اقدامات و مراقبت‌های لازم که باید در خانه رعایت شوند به بیمار توضیح می‌دهد. این دستورالعمل‌ها به منظور افزایش احتمال موفقیت درمان و کمک به بهبودی سریعتر بیمار است. این دستورالعمل‌ها با توجه به شرایط خاص هر بیمار متفاوت است، با این حال برخی از مراقبت‌های استاندارد بعد از عمل IVF عبارتند از:
استراحت مطلق در تخت (لینک به مقاله استراحت مطلق) طی ۱۲ الی ۲۴ ساعت بعدی برای اطمینان از این که بدن مادر به اندازه کافی استراحت دارد و ریکاوری می‌شود.
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین تا ۴۸ ساعت بعد از استراحت مطلق. این کار نه تنها به بدن مادر فشار وارد می‌کند بلکه بر روند ریکا.ری نیز اثر می‌گذارد.
اجتناب از انجام فعالیت فیزیکی یا ورزشی پرفشار طی ۸ ساعت بعدی.
اجتناب از رفتن به استخر و رفتن به وان آب داغ چرا که آب داغ و مواد شیمیایی موجود رد آب مب توانند عملکرد بیولوژیکی بدن را تغییر دهند.
اجتناب از شستن فضای داخل واژن و همینطور عدم استفاده از تامپون.

نتایج
بعد از انتقال رویان به داخل رحم، از بیمار خواسته می‌شود که قبل از انجام تست بارداری به مدت دو هفته صبر کند. برخی از کلینیک‌ها به بیمار می‌گویند که می‌توانند از تست بارداری خانگی در خانه استفاده کنند تا نتایج درمان را متوجه شوند و برخی دیگر از بیمار می‌خواهند که برای دادن آزمایش خون به کلینیک بیاییند تا بتوانند به نتایج قطعی تری برسند. این مدت دو هفته ای می‌تواند زمان سختی برای بیمار باشد چرا که در تمام مدت او استرس و نگرانی این موضوع را دارد که درمان او موفقیت آمیز بوده است یا خیر. برخی از افراد اظهار می‌کنند که این زمان، سخت ترین زمان در کل دوره‌ی درمانی است. در صورتی که درمان موفقیت آمیز باشد و زن باردار شود طی هفته‌های بعدی، تست‌های اولتراسوند برای بررسی روند بارداری انجام می‌شوند. سپس پزشک تمامی توصیه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به بارداری که به تمامی زنان باردار دیگر نیز داده می‌شود، به بیمار خود می‌دهد.
متاسفانه در بسیاری از موارد عمل IVF در دفعات اولیه ناموفق است چرا که رحم زن باید خودش را با چنین روش بارداری تطبیق دهد. زوج‌ها می‌توانند رد صورتی که درمان انها ناموفق بوده است، درمان را تکرار کنند. البته انجام این کار با عجله و بلافاصله بعد از درمان قبلی، توصیه نمی شود.

خطرات
عمل IVf در تمامی موارد منجر به بارداری نمی شود که این موضوع هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ احساسی و روحی برای بیمار آزاردهنده است. این عمل همچنین با برخی عوارض و خطرات احتمالی همراه است:
عوارض ناشی از داروهای استفاده شده در طول دوره درمان مانند گرگفتگی و سردرد
چندقلوزایی که می‌تواند هم برای مادر و هم جنین خطرناک باشد.
حاملگی خارج از رحم (لینک به مقاله حاملگی پوچ) که در آن تخمک بارور شده به جای رحم در لوله‌های فالوپ کاشته می‌شود.
سندرم تحریک زیاد تخمدان (OHSS) که موجب می‌شود تعداد بسیار زیادی تخمک در تخمدان رشد کنند.