ریزش مو در خانم ها، بررسی علل آن

ریزش مو مشکل شایعی است که تقریبا زن و مرد نمی‌شناسد و به دلایل مختلفی ممکن است هم در خانم‌ها و هم آقایان مشاهده شود؛
دلایلی، چون بارداری و تغییرات هورمونی در خانم‌ها از عمده دلایلی است که می‌تواند ریزش مو را در آن‌ها رقم بزند. برای آشنایی بیشتر با انواع عوامل موثر ریزش مو در خانم‌ها و درمان‌های آن، دکتر منصور نصیری‌کاشانی به نکاتی در این مورد اشاره‌می‌کند.ریزش مو در خانم‌ها دارای اشتراکاتی با ریزش مو در آقایان است و تفاوت‌هایی نیز نسبت به آن‌ها دارد.
یکی از ریزش مو‌های مشترک با آقایان، «ریزش موی ناحیه‌ای» است که بیشتر به شکل سکه ایجاد می‌شود و در مواردی که فرد مبتلا به حساسیت‌های سرشتی بوده، این موارد تشدید می‌شود. این نوع ریزش مو، گاهی با مشکلات تیروئیدی مانند تیروئیدیت یا کم‌کاری‌ها و پرکاری‌های تیروئید همراه است. فرد در فرم‌هایی از ریزش موی سکه‌ای ممکن است تنها در نقطه‌ای دچار ریزش کامل مو نشود بلکه مو‌ها به‌طور پراکنده ریزش می‌کند. این نوع ریزش مو گاه با ریزش موی ارثی اشتباه گرفته می‌شود.
فرم‌های دیگری از این نوع ریزش مو هستند که با تظاهرات شدیدتری خود را نشان می‌دهد؛ مانند نوعی ریزش مو که اطراف موی سر را درگیر می‌کند و بسیار مقاوم به درمان است. نوع دیگر ریزش مو به شکلی است که تمام مو‌های سر را می‌گیرد و در نوع شدیدتر، تمام مو‌ها را دربر می‌گیرد. به‌طوری که ممکن است تمام مو‌های مژه، ابرو و مو‌های بدن را هم شامل شود. این نوع ریزش مو معمولا به انواع درمان‌ها مقاوم است و عود‌های مکرر دارد؛ به نوعی که بعضی از آن‌ها باعث ریزش موی دائمی می‌شود.
ریزش مو یا طاسی ارثی در خانم‌ها با آنچه بیشتر در آقایان مشاهده می‌کنیم، متفاوت است؛ به طوری که هم در بالا و هم پشت سر، مو‌ها شروع به ریزش می‌کند و فرد دچار کم‌مویی می‌شود. نوع دیگری از ریزش مو، به دنبال استرس‌ها، بیماری‌های تب‌دار، اعمال جراحی و معمولا بین دو تا چهار ماه بعد از این حالات اتفاق می‌افتد و مو‌ها وارد مرحله ریزش سریع و وسیع‌تر می‌شود؛ به طوری که گاهی تا بیش از ۵۰ درصد مو‌ها می‌ریزد.

بارداری، شیردهی و ریزش مو
شیردهی ارتباطی با ریزش مو در خانم‌ها ندارد و نمی‌توان آن را عاملی برای از دست دادن مو‌ها دانست؛ بلکه باید دلایل دیگری را جست‌وجو کرد. از آنجا که ریزش موی ناشی از تغییرات هورمونی باید تا یک سال از بین رود، اگر خانمی بعد از یک سال هنوز ریزش مو دارد، باید به دنبال علل دیگری برای ریزش مو باشد.
در این قبیل خانم‌ها ممکن است مشکلات هورمونی هنوز هم وجود داشته باشد. برای مثال، در کسانی که در دوران زایمان مبتلا به سندرم «شیهان» شده‌اند، ریزش مو ممکن است حتی بعد از یک سال هم ادامه پیدا کند، اما همچنان علتش شیردهی نیست. در این بیماری، ایسکمی (فشار روی شریان فوقانی) در هیپوفیز به وجود آمده و غده هیپوفیز آن‌ها به طور کامل دچار کم‌کاری می‌شود.

تغییرات هورمونی در بارداری
در دوران بارداری برخلاف آنچه تصور می‌شود، مو‌ها وضعیت خوبی پیدا می‌کند و حتی کسانی که دچار کم‌مویی ارثی هستند، در زمان بارداری رشد مو‌های خوبی پیدا کرده و حتی پرمو می‌شوند. در این حالت، مو‌هایی که به طور معمول باید وارد مرحله ریزش شوند، در حالت طبیعی باقی مانده و تقریبا ریزش مو در آن‌ها قطع می‌شود.
در دوران بارداری هورمون‌ها شرایطی پیدا می‌کنند که وضعیت بدن فرد برای حفظ و رشد جنین مناسب شود، اما بعد از زایمان، کسانی که ریزش موی ارثی داشتند، ریزش موی شدیدتری را نسبت به دیگران تجربه می‌کنند تا مو‌ها به حالت قبل برگردد.
بنابراین، خانمی که پیش از بارداری برای کاهش ریزش مو از داروی «ماینوکسیدیل» استفاده می‌کرد، در دوران بارداری لزومی به مصرف دارو ندارد، اما بعد از زایمان، بار دیگر نیاز به مصرف این دارو پیدا می‌کند.
این دارو یکی از درمان‌های اصلی برای تحریک رشد مجدد مو‌ها و جلوگیری از ریزش مو است. حتی افرادی که مبتلا به سرطان بوده و تحت رادیوتراپی و شیمی‌درمانی قرار دارند و دچار ریزش مو می‌شوند، می‌توانند از این دارو استفاده کنند.
داروی ماینوکسیدیل یک داروی بدون نسخه (OTC) است. اما معنایش این نیست که هر فردی دچار ریزش مو می‌شود، این دارو را تهیه و مصرف کند. بلکه باید با مراجعه به پزشک ابتدا علت ریزش مو را معلوم کرد.

یائسگی و ریزش مو
به دلیل کاهش هورمون‌های زنانه بعد از دوران یائسگی، غلبه هورمون‌های مردانه در بدن به‌وجود می‌آید و این موجب ریزش و کاهش مو می‌شود. در این موارد ممکن است استفاده از دارو‌های آندروژن به بیمار کمک کند که ریزش مو کاهش یابد. برای درمان این وضعیت یا با داروهایی، مانع از ترشح هورمون‌های مردانه می‌شوند یا با دارو‌های پایین‌آورنده هورمون‌های مردانه آن‌ها را درمان می‌کنند. در این مورد هم داروی ماینوکسیدیل می‌تواند به تحریک رشد مو کمک کند.

اختلالات تیروئیدی
کم‌کاری و پرکاری تیروئید هم از عللی هستند که همیشه جزو بررسی‌های ریزش مو قرار می‌گیرند. در مواردی، ریزش مو ممکن است به دلیل التهاب غده تیروئید ایجاد شود که ممکن است کم‌کار یا پرکار هم نباشد، اما آنتی‌بادی‌هایی علیه تیروئید می‌سازد که تیروئید را دچار التهابی دائمی می‌کند و ممکن است منجر به ریزش شود.

درمان‌های تغذیه‌ای ریزش مو
درمان ریزش مو به طور اصولی باید تحت نظر پزشک صورت گیرد و پزشک طبق شرایط بیمار و بیماری زمینه‌ای احتمالی که دارد، برای فرد دارو تجویز می‌کند. در میان درمان‌ها، درمان‌های تغذیه‌ای و ریزمغذی‌ها با این که در کاهش ریزش مو ثأثیر دارند، اما اثر آن‌ها خیلی اساسی نیست. شاید کمبود‌های ویتامین D که این روز‌ها خیلی پر سروصدا شده، در ریزش مو تأثیرگذار باشد. عده‌ای تأثیر مصرف «روی» را در درمان ریزش مو مؤثر می‌دانند، در صورتی که مصرف آهن به‌ویژه در خانم‌ها تأثیر بیشتری روی کاهش ریزش مو دارد. از آنجا که می‌توان گفت حدود ۵۰ درصد خانم‌ها فقر آهن دارند، بنابراین اهمیت جبران این مشکل می‌تواند مشکل را برطرف کند. از این‌رو، به خانم‌ها توصیه می‌کنیم ماهانه ده تا ۱۵ روز از مکمل‌های آهن استفاده کنند. جز در مواردی که فرد مبتلا به بیماری تالاسمی است و با توجه به ذخیره بالای آهن که در بدن آن‌ها وجود دارد، تجمع آهن زیاد در طحال آن‌ها می‌تواند مشکل‌آفرین شود. در عین حال، بعضی موادغذایی مانند پروتئین‌ها که برای جلوگیری از ریزش مو مؤثرند، در حبوبات و غلات مانند عدس و لوبیا به وفور یافت می‌شود که به رشد مو کمک می‌کند.
ژلاتین و آلبومین مانند سفیده تخم‌مرغ یا ژله‌ای‌شدن آب گوشت وقتی که سرد می‌شود سرشار از پروتئین بوده و به رشد مو کمک می‌کند. جنس مو‌های ما تماما پروتئین است و این پروتئین از جنس کراتین است که خوردن این قبیل موادغذایی در کنار دارو‌ها می‌تواند به عنوان مکمل غذایی رشد مو‌ها را تقویت کنند.