قدرت باروری زنان، تاقیر روش های پیشگیری از بارداری

ممکن است که ماه ها و حتی سال ها بنابر دلایلی مانند اشتغال به تحصیل، نداشتن شغل و یا شرایط مالی نامناسب، عدم آمادگی روحی و ... از باردار شدنتان جلوگیری کرده باشید و حال که موانع برطرف شده و اوضاع و شرایط مساعدی پیدا کرده اید، تصمیم دارید خانواده ی خود را گسترش دهید. در این مرحله یکی از نگرانی های اغلب افراد این است که آیا ممکن است روش جلوگیری از بارداری سبب کاهش قدرت باروری زنان شود؟
خصوصاً زمانی که به رغم چندین ماه تلاش موفق به بارداری نشدید، این نگرانی ها شدت خواهد یافت. احتمالاً در این باره اطلاعات متناقض فراوانی در ذهن دارید که سبب سردرگمی شما شده است. برای دستیابی به پاسخ صحیح درمورد سوالات خود در این زمینه با ما همراه باشید.
در این مطلب قصد داریم که تاثیر هر یک از روش های پیشگیری از بارداری که بیشتر استفاده می شوند بر میزان قدرت باروری زنان را به تفکیک بررسی کنیم.

تاثیر روش های مانعی بر قدرت باروری زنان
منظور از روش های مانعی آن دسته از متدها هستند که در واقع مانع از رسیدن اسپرم به تخمک و یا کلا مانع از ورود اسپرم به درون دستگاه تناسلی بانوان می شوند مانند کاندوم و دیافراگم و ... .
قطع استفاده از این ابزار و یا خارج کردن آنها از بدن برابر با بازگشت سریعِ قدرت باروری زنان است، به همین سبب این گونه روش ها از جمله مناسب ترین روش های پیشگیری از بارداری محسوب می شوند زیرا باعث کاهش قدرت باروری زنان نمی دهند.
بعلاوه استفاده از کاندوم علاوه بر پیشگیری از بارداری از ابتلا به انواع بیماری های منتقله از راه جنسی مانند کلامیدیا و گنوره جلوگیری می کند این نکته از این جهت حائز اهمیت است که ابتلا به این گونه بیماری ها خود سبب کاش توان باروری افراد و حتی ابتلا به ناباروری کامل می شوند.

تاثیر روش تقویمی بر قدرت باروری زنان
در این روش انجام نزدیکی می تواند در تمامی روز های ماه به جز روزهای حوالی تخمک گذاری صورت بگیرد. آشکار است که این متد با دخالت عوامل شمیایی و فیزیکی خاصی ارتباط ندارد و به هیچ وجه بر قدرت باروری اثری نخواهد داشت.
باتوجه به امکان اختلال در سیکل های ماهانه، درنتیجه جابجا شدن زمان تخمک گذاری، و نیز امکان زنده ماندن طولانی مدت برخی اسپرم ها در رحم بانوان، احتمال ایجاد بارداری ناخواسته در این روش بسیار زیاد است.

تاثیر قرص های ضد بارداری بر قدرت باروری زنان
متد عملکرد قرص های ضد بارداری بر وارد کردن هورمون ها به بدن بانوان استوار است. این هورمون ها در سیکل های ماهانه دخالت کرده و مانع از انجام تخمک گذاری می شوند اما قاعدگی را قطع نمی کنند.
مطالعات انجام شده در این زمینه نتایج متناقضی را نشان می دهد. برخی از آنها نشان می دهد که این هورمون ها سبب منظم شدن سیکل های ماهانه می شود، درحالی که برخی دیگر نشان می دهند که هورمون های موجود در این قرص ها سبب اختلال در عملکرد تخمدان ها می شوند.
مساله مهم این است که تعداد زیادی از بانوان در حین مصرف این قرص ها نیز باردار شده اند. این مسئله دلیل روشنی بر این ادعا است که این قرص ها سبب ناباروری نمی شود.
باید درنظر داشته باشیم که قدرت باروری افراد مختلف و نیز میزان تحت تاثیر قرار گرفتن بدن افراد مختلف در اثر انواع قرص ها متفاوت است. به این ترتیب ممکن است که برخی در حین مصرف قرص نیز باردار شوند، برخی بلافاصله بعد از قطع آن و برخی دیگر با گذشت چند ماه توان باروری خود را بازیابند.
بر اساس آخرین و معتبر ترین مطالعات، بانوان بعد از گذشت حدود سه ماه از قطع قرص دارای تخمک گذاری های منظم بوده و توان باروری خود را بازمی یابند. ۸۰ درصد بانوان پس از یک سال از قطع مصرف قرص های ضد بارداری، باردار می شوند.
اما در این میان افرادی نیز وجود دارند که محور هیپوتالاموس هیپوفیز تخمدانِ آنها، خصوصاً پس از استفاده طولانی مدت از این روش به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و مدت زمان زیادی طول می کشد که به حالت پیش از مصرف قرص بازگشته و تخمک گذاری های منظمی را داشته باشند.
این قرص ها سبب کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان ها و اندومتروز می شوند و به طور معمول یک سال پس از قطع مصرف آنها توان باروری اولیه خود را باز خواهید یافت.
لازم به ذکر است که اگر محدودیت سنی دارید و به سن 35 سال نزدیک می شوید، این زمان یک ساله را برای تاخیر در بارداری حتماً مد نظر قرار دهید و مصرف قرص را زمانی قطع کنید تا قبل از ورود به گروه سنی پرخطر، زمان کافی برای تلاش کردن جهت باردار شدن داشته باشید.

تاثیر دپوپروورا بر قدرت باروری زنان
دپوپروورا آمپولی است که با تزریق هورمون به بدن به مدت سه ماه مانع از تخمک گذاری می شود. این روش برای جلوگیری از بارداری موثر و کارآمد است و برای افرادی که به زودی قصد باردار شدن دارند به هیچ وجه توصیه نمی شود.
با وجود این که هر آمپولِ آن، فقط به مدت سه ماه از باردار شدن جلوگیری می کند، اما ذرات آن به مدت طولانی در عضله باقی مانده و به مرور آزاد می شود، به این ترتیب ممکن است که اثرات آن برای مدت طولانی باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
مطالعات نشان می دهد که حداقل ۱۰ ماه پس از آخرین تزریق طول می کشد تا فرد قدرت باروری خود را بازیابد گرچه گاهاً مشاهده شده که بلافاصله بعد از گذشت سه ماه فرد باردار می شود.
درمورد سایر روش های هورمونی مانند پچ ها و کپسول ها نیز می توان همین گونه نتیجه گیری کرد، هرقدر مقدار هورمون موجود در آنها بیشتر باشد و طول عمر آن در بدن طولانی تر باشد، قدرت باروری در زنان دیرتر باز خواهد گشت.

تاثیر آی یو دی (IUD) بر قدرت باروری زنان
آی یو دی یک وسیله کوچکی است که در درون رحم بانوان قرار داده می شود، این وسیله یک التهاب استریل درون رحم ایجاد می کند که حتی در صورت لقاح، از لانه گزینی تخمک بارور شده ممانعت می کند.
نکته بسیار مهم این است افرادی که از IUD استفاده می کنند به علت استعداد ابتلا به انواع عفونت ها، باید مراقبت ها و تمهیدات بهداشتی فراوانی را رعایت کنند زیرا ابتلا به عفونت های لگنی خود زمینه سازِ ناباروری است.
به این ترتیب درصورت رعایت موارد بهداشتی و نکات مربوطه، می توان گفت که خودِ IUD به هیچ عنوان سبب ناباروری نمی شود.
با خارج کردن IUD بازگشت قدرت باروری نسبتاً سریع بوده و نسبت به روش های هورمونی بهتر است.

تاثیر روش بستن لوله ها بر قدرت باروری زنان
۵ درصد از بانوانی که برای جلوگیری از بارداری لوله های خود را می بندند پس از مدتی پشیمان شده و درخواست انجام جراحی و بازگشت توان باروری خود را دارند.
بستن لوله ها به چند روش انجام می شود. بانوانی که لوله های رحمی آنها در طی این روش با کمک نخ جراحی گره زده شده است احتمال بازگشت توان باروری آنها بین 40 تا 70 درصد است که به عواملی همچون سن فرد، مدت زمانی که از جراحی بستن لوله ها گذشته و ... بستگی دارد. اما پزشکان می گویند که این فرد هرگز توان باروری اولیه خود را نخواهد داشت.
لازم به ذکر است که پس از جراحی اتصال لوله های رحمی، احتمال ابتلا به بارداری خارج رحمی افزایش می یابد.
احتمال بازگشت توان باروری پس از وازکتومی ( بستن لوله ها در مردان) و اتصال مجدد لوله های اسپرم بر، 85 تا 97 درصد است. و حدوداً نیمی از زوجین پس از این کار دوباره صاحب فرزند می شوند. مهم ترین عامل در موفقیت آمیز بودن این روش، فاصله ی زمانی بین قطع لوله ها و اتصال مجدد آنها است. و به طور میانگین 12 ماه طول می کشد تا بارداری اتفاق بیفتد.
درنظر داشته باشید وقتی که برای مدتی از یک روش جلوگیری از بارداری استفاده می کند، جدایِ از اثرات هورمونی و یا غیر هورمونی آن بر روی بدن شما، سنِ شما در حال افزایش است. باتوجه که یکی از مهم ترین فاکتورها در ارزیابی قدرت باروری زنان، سن است، می توان این گونه نتیجه گرفت که احتمالاً این افزایش سن خیلی بیشتر از روش جلوگیری که داشته اید توان باروری شما را تحت تاثیر قرار می دهد. برای مثال اگر به مدت ۵ سال به هر روشی مانع از بارداری شده اید، در حال حاظر بدن شما قطعاً قدرت باروری ۵ سال پیش را نخواهد داشت حتی اگر در تمام این مدت از هیچ روشی برای جلوگیری از بارداری استفاده نمی کردید.
باتوجه به وجود مشکلات مادری و جنینی در بارداری های بعد از 35 سال، سعی کنید که تمام برنامه ها و شرایط زندگی از جمله زمان قطع روش های جلوگیری از بارداری و درنظر گرفتن یک بازه ی زمانیِ حدوداً یک ساله برای بازگشت توان باروری خود را طوری تنظیم کنید که زمان طلایی خود را از دست ندهید.