اشعه ایکس در بارداری، خطر دارد؟

اگر در دوران بارداری دچار مشکلی شوید که نیاز به عکسبرداری اشعه ایکس داشته باشید، مساله برایتان کمی پیچیده می‌شود! آیا عکسبرداری در دوران بارداری ایمن است؟ خطر اشعه ایکس برای جنین چیست؟ چه پرتوهای الکترومغناطیس دیگری در اطراف ما وجود دارند که ممکن است برای جنین خطرناک باشند؟ اگر شما نیز به دنبال پاسخ این پرسش‌ها هستید، با ما همراه شوید.

1. آیا در دوران بارداری می‌توان عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام داد؟
خیر، با توجه به خطر اشعه ایکس برای جنین ، در دوران بارداری باید از انجام عکسبرداری با اشعه X خودداری کنید.

2. خطر اشعه ایکس برای جنین چیست؟
عکسبرداری با اشعه ایکس در دوران بارداری خطر سقط جنین یا بروز نقص‌های مادرزادی در جنین را افزایش نمی‌دهد. اما اگر زن بارداری عکسبرداری با پرتو ایکس انجام دهد، یا در معرض پرتو ایکس قرار بگیرد، احتمال ابتلای کودک او به سرطان در خردسالی افزایش می‌یابد. به همین دلیل شدت پرتو ایکس مورد استفاده در عکسبرداری بر روی کمترین میزان ممکن قرار می‌گیرد.
معمولا برای عکسبرداری از دندان، از پیش‌بند‌های سربی برای محافظت از بدن استفاده نمی‌شود، زیرا محدوده شکم و لگن تحت تاثیر اشعه X قرار نمی‌گیرد و شدت پرتو به قدری کم است که عملا خطری جنین را تهدید نمی‌کند.
اما در موارد نادر، زاویه پرتوی ایکس ممکن است به گونه‌ای باشد که بر روی شکم نیز تابش کند؛ بنابراین بهتر است عکس‌برداری از دندان‌ها را به زمانی پس از زایمان موکول کنید.
اگر عکسبرداری در دوران بارداری الزامی باشد، پزشک محدوده شکم و لگن را با پیش‌بندی سربی می‌پوشاند تا خطری جنین را تهدید نکند.
اگر احتمال بارداری می‌دهید و هنوز از بارداریتان مطمئن نشده اید، مساله را با پزشک درمیان بگذارید. پزشک با در نظر گرفتن شرایط، بهترین تصمیم را برایتان می‌گیرد.

3. در صورت نیاز به عکسبرداری در دوران بارداری، آیا باید درمان را به تاخیر انداخت؟
پزشک متخصص به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که می‌توانید درمان را به بعد از زایمان موکول کنید یا نه!
همچنین می‌توانید از روش‌های تصویربرداری دیگری مانند سونوگرافی نیز استفاده کنید.

۴. در صورت نیاز به عکس برداری از دندان در دوران بارداری، چه باید کرد؟
حتماً به دندانپزشک خود بگویید که باردار هستید. اگر نیاز به عکسبرداری از دندان داشته باشید، دندانپزشک معمولاً منتظر می‌ماند تا زایمان را انجام دهید. اگرچه در بیشتر موارد عکس برداری پرتو X دندانپزشکی روی شکم یا ناحیه لگن تأثیر نمی‌گذارد.

5. اقدامات ایمنی لازم برای عکسبرداری اشعه ایکس در بارداری کدامند؟
هرچند انجام عکسبرداری در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطرات احتمالی را کاهش داد.
اعلام بارداری به تکنسین عکسبرداری و انجام توصیه های او
پوشیدن پیش بند سربی سالم و بدون شکستگی
استفاده از حداقل شدت مورد نیاز برای عکسبرداری

۶. پرتو‌های ایکس چگونه کار می‌کند؟
پرتو‌های X پرتو‌های کوتاه برد هستند و می‌توانند از بافت‌های بدن عبور کنند. میزان یا دوز تابش مورد استفاده بسته به نوع پرتو ایکس و تجهیزات مورد استفاده متفاوت است. همچنین با توجه به بافت بدنی و استخوان بندی فرد نیز متفاوت است. در مبحث تاثیرگذاری پرتو‌های ایکس، میزان تابش در میلی گرم اندازه گیری می‌شود.
اگر پزشک متخصص، انجام عکس برداری پرتو ایکس را در دوران بارداری برای شما تجویز کند، از کمترین شدت ممکن است استفاده می‌شود.

۷. آیا کار کردن با دستگاه اشعه ایکس در دوران بارداری ایمن است؟
در صورت رعایت مسایل ایمنی، کار کردن با دستگاه اشعه ایکس خطری برای مادر و جنین در پی ندارد. دستگاه‌های اشعه ایکس رادیواکتیو نیستند، به این معنی که در صورت عدم استفاده (خاموش بودن دستگاه) تابش نمی‌کنند.
پرتو‌های ایکس در خط مستقیم حرکت می‌کنند. هنگامی که پرتو‌های x به یک شی برخورد می‌کنند، بیشتر امواج آن مستقیماً به داخل جسم می‌روند، اما برخی از آن‌ها پراکنده می‌شوند و در هر جهتی حرکت می‌کنند. اشعه ایکس هنگام عبور از یک جسم انرژی خود را از دست می‌دهد و ضعیف می‌شود.
رعایت نکات زیر در حفظ سلامت کاربران دستگاه اشعه ایکس موثر است:
زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس را به حداقل برسانید.
فاصله خود را از منبع به حداکثر برسانید.
ایمنی خود را به روش‌های زیر حفظ کنید:
استفاده از تجهیزات محافظتی (مانند دستکش و پیش‌بند)
داشتن فاصله مناسب از دستگاه، ترجیحا خارج از اتاق یا پشت دیوار‌های محافظ مناسب
قرار نداشتن در مسیر مستقیم از منبع تابش دستگاه
داشتن مونیتور اندازه گیری میزان تشعشعات (دوزیمتر)
بازرسی و عیب یابی منظم تجهیزات ایمنی
در شرایطی که امکان خروج از اتاق عکسبرداری را ندارید، از پیش‌بند سربی محافظ با ضخامت حداقل ۰.۵ میلی متر با پوشش مناسب در قسمت شکم و لگن به همراه عینک سربی، دستکش و سپر استفاده کنید.

۸. آیا عبور از دستگاه ایکس ری فرودگاه در دوران بارداری خطرناک است؟
برخی از زنان باردار هنگام عبور از دستگاه ایکس ری دچار نگرانی می‌شوند. دورا دیویس اپیدمولوژیست و سم شناس می‌گوید:" قرار گرفتن در معرض پرتو‌های یونیزه شده خطری برای زنان باردار در پی ندارد. ۵۰ بار عبور از دستگاه ایکس ری معادل انجام یک عکسبرداری از دندان است."

9. آیا امواج تلفن همراه در دوران بارداری برای جنین خطر دارند؟
یک منبع تابش الکترومغناطیس همیشه همراه شماست: تلفن همراه. گمانه زنی‌هایی وجود دارد که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض امواج تلفن همراه به DNA آسیب می‌رساند.
پژوهشگران ترکیه‌ای با انجام مطالعاتی بر روی حیوانات دریافته اند که قرار گرفتن در معرض امواج تلفن همراه در دوران بارداری؛ روی چشم، مغز، کبد و پوست جنین تأثیر می‌گذارد.
دیویس در این زمینه توصیه می‌کند:
زنان باردار تلفن‌های همراه خود را به دور از شکمشان نگه دارند و مادران اجازه ندهند نوزادان با موبایل بازی کنند.
اقدامات احتیاطی لازم را هنگام استفاده از تلفن همراه انجام دهید. تبلت و آیپد نیز برای استفاده در فاصله ۲۰ سانتی متری از بدن انسان طراحی شده اند.
تلفن همراه و مودم Wi-Fi خود را در شب خاموش کنید تا کمتر در معرض تابش امواج الکترومغناطیس در شب باشید، زیرا بدن بخش زیادی از ترمیم DNA خود را در شب انجام می‌دهد.
خوردن سبزیجات برگ سبز، مانند کلم بروکلی و خوابیدن در تاریکی مطلق کمک می‌کند تا بدن ملاتونین بیشتری تولید کند و به ترمیم DNA بپردازد.

سخن آخر
اگر پیش از تایید بارداری عکسبرداری اشعه ایکس انجام داده اید، وحشت نکنید! زیرا اگر نطفه جنین یا DNA او آسیب دیده بود، پیش از آنکه بفهمید باردارید، دچار سقط جنین می‌شدید.
بیشترین خطر اشعه ایکس برای جنین به احتمال ابتلا به سرطان در دوران خردسالی او بر می‌گردد بنابراین حتی الامکان از انجام عکسبرداری با اشعه ایکس در دوران بارداری خودداری کنید، اما زمانی که پزشک برای حفظ سلامتی شما، عکسبرداری را تجویز کرد، با رعایت مسایل ایمنی و اعلام بارداریتان به مسئول عکسبرداری، این کار را انجام دهید و هیچگونه نگرانی و استرس به خود راه ندهید؛ زیرا استرس مادر در دوران بارداری اثرات مخربی بر روی جنین دارد.