اشعه ایکس در بارداری، چه تاثیری بر جنین دارد؟

اثر اشعه ایکس بر جنین می‌تواند منجر به صدمات جبران‌ ناپذیری در دوران بارداری شود. تحقیقات دانشمندان نشان‌دهنده این است که قرار گرفتن در معرض اشعه‌ها در دوران بارداری مخصوصا در ابتدای حاملگی، اثرات زیانباری روی جنین در حال رشد خواهد گذاشت و عوارض جبران‌ناپذیری را برای مادر باردار و جنین به وجود می‌آورد. در ادامه مقاله به بررسی کامل تاثیر اشعه ایکس بر جنین و اختلالاتی که ممکن است به همراه داشته باشد اشاره خواهیم کرد.

اشعه‌های خطرناک را بشناسید
شایع‌ترین اشعه‌ای که قرار گرفتن در معرض آن بسیار خطرناک خواهد بود، اشعه ایکس است. علاوه بر اشعه ایکس، زنان باردار باید از قرار گرفتن به شکل مستقیم در معرض اشعه‌های موبایل و تابش‌های هسته‌ای پرهیز کنند. با این‌که اشعه، بدون وزن و بو و نامرئی می‌باشد، اما حقیقت این است که یک انرژی در قالب امواج با ذرات کوچک است که می‌تواند روی جنین اثرات زیادی بگذارد و نقایص جنینی را به وجود بیاورد.
اشعه‌های قدرتمند مثل اشعه ایکس، گاما، آلفا و بتا توانایی تغییر در اتم‌ها را دارند. بنابراین می‌توانند بر سلول‌های جنینی اثر کنند و مشکلات ساختاری را برای جنین در حال رشد به وجود بیاورند.

خطرات اثر اشعه ایکس بر جنین
حساس‌ترین زمان برای ابتلای جنین به اختلالات، مشکلات و بیماری‌ها از ابتدای حاملگی تا حدود ۱۵ هفته بعد از بارداری است. اگر جنین در این مدت در معرض اشعه قرار داشته باشد، احتمال این‌که به نقایص هنگام تولد و عقب ماندگی ذهنی مبتلا شود زیاد است. کم شدن رشد و همچنین آسیب‌های شدید مغزی جنین از پیامدهای تماس مستقیم با اشعه ایکس در ۱۵ هفته اول بارداری است.
اگر جنین بعد از گذشت 26 هفته از بارداری، در معرض اشعه قرار بگیرد، احتمال کمتری وجود دارد که دچار عوارض شدید شود، اما همچنان در معرض خطر است و باید مراقب جنین بود. اگر در دوران حاملگی، بنا به توصیه پزشک مجبور به پرتو درمانی و یا استفاده از اشعه ایکس بودید، حتما محافظ محکمی روی ناحیه شکم و رحم خود قرار بدهید تا جنین دچار آسیب کمتری شود.

بروز نقایص ژنتیکی در اثر تابش اشعه ایکس بر جنین
نقایص ژنتیکی ناشی از تماس با اشعه در دوران بارداری کمتر از نقایص زمان تولد در نوزاد آشکار می‌شود، اما به همان اندازه مضر است. می‌دانید که DNA مسئول رشد جنین است و اگر اشعه روی DNA نوزاد اثر داشته باشد و آن را تغییر دهد، رشد طبیعی جنین با مشکلات زیادی روبه رو خواهد شد. همچنین DNA مسئول تعیین رنگ پوست، مو و هزاران ویژگی در جنین است که در صورت جهش DNA به دلیل تابش اشعه، احتمال سقط جنین افزایش می‌یابد و اگر هم منجر به سقط نشود، ناهنجاری‌های ژنتیکی زیادی برای نوزاد به وجود می‌آورد.

بروز سرطان در اثر تابش اشعه ایکس بر جنین
طبق پژوهش‌های متعدد متخصصان به این نتیجه رسیدند که قرارگیری جنین در معرض تابش اشعه، احتمال ابتلای او را به سرطان بالا می‌برد. در یک مطالعه معلوم شد، از بین ۵۰۰ جنینی که در معرض تابش اشعه در دوران جنینی خود بودند، حدود ۲ درصد بیشتر احتمال مبتلا شدن به سرطان در مراحل بعدی زندگی را نسبت به هم سن ‌و سال‌های خود نشان دادند. احتمالا تغییراتی که توسط اشعه در DNA شخص ایجاد می‌شود، در آینده او را به سرطان مبتلا می‌کند.

چند توصیه به مادران باردار
حتما خود را از تابش اشعه‌های مختلف دور نگه دارید.
باید از نزدیک شدن به نیروگاه‌های هسته‌ای خودداری کنید. تاثیر این نیروگاه‌ها همانند اثر اشعه ایکس بر جنین است.
تا جایی که می‌توانید از اشعه موبایل، ماکروویو و کامپیوتر پرهیز کنید و در مواقع لازم و ضروری از آن‌ها استفاده کنید.
این نکته را هم در نظر بگیرید که اگرچه دوری از وسایلی مثل موبایل خیلی بعید به نظر می‌آید، اما آن‌چه که مهم است سلامتی فرزند شماست. تاثیرات اشعه موبایل به اندازه اثر اشعه ایکس بر جنین هرگز نمی‌باشد اما تاثیرات خود را نیز دارد.
قبل از انجام عکس‌برداری با استفاده از اشعه ایکس، پزشک خود را در جریان باردار بودن خود قرار بدهید. بسته به شرایطی که دارید می‌توانید انجام رادیولوژی قبل از بارداری را تا بعد از زایمان عقب انداخت. در بعضی موارد هم می‌توانید به نحوی عمل کنید که از مقدار تابش اشعه ایکس مورد نیاز کم شود.
اگر قبل از اینکه از باردار شدن خود آگاهی داشته باشید، رادیولوژی را انجام داده اید، در این صورت پزشک متخصص زنان خود را حتما در جریان قرار دهید.