دلایل سو تغذیه کودکان، چیست و چه اثراتی دارد؟

طبق گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، سو تغذیه بزرگترین عامل مرگ و میر کودکان در سطح جهان است. در این مقاله به بررسی سوء تغذیه، دلایل ایجاد و عوارض آن خواهیم پرداخت.

سو تغذیه چیست؟
بدن ما برای عملکرد مناسب به مواد غذایی مختلفی نیاز دارد. در بیماری سوء تغذیه یک یا چند ماده‌ی غذایی مورد نیاز، به بدن نمی‌رسد. در واقع در رژیم غذایی مصرفی ما، باید بین مواد غذایی مختلف یک تعادلی وجود داشته باشد. در سوء تغذیه این تعادل در رژیم غذایی از بین رفته و مشکلاتی ایجاد می‌شود.

آیا افرادی که سو تغذیه دارند، حتما لاغر هستند؟
کسانی که دچار سوء تغذیه هستند، الزاما افرادی نیستند که لاغر هستند و یا به مقدار کافی غذا نمیخورند؛ بلکه ممکن است یک نفر مقدار غذای زیادی مصرف کند و یا حتی چاق باشد، ولی دچار سو تغذیه باشد.
این افراد دچار بدخوری هستند که در آن، برخلاف مصرف مقدار غذای مناسب، همه‌ی مواد غذایی مورد نیاز به بدن نمی‌رسد. مثلا فرض کنید که یک نفر فقط از چند نوع محدود از سبزیجات تغذیه کند. در این صورت برخی از مواد مورد نیاز مثل ویتامین B12 به بدن نمی‌رسد و احتمال ایجاد یک نوع کم‌خونی (که به نام کم‌خونی کشنده شناخته می‌شود) وجود دارد.

دلایل سو تغذیه
مهم‌ترین دلایل سوء تغذیه در جهان عبارت از موارد زیر است:
کمبود مواد غذایی: شایع‌ترین علت سوء تغذیه در سطح جهان، مصرف غذای اندک به دلایل اقتصادی و یا اجتماعی است.
بدخوری‌ها: همان طور که بالاتر توضیح داده شد، در بدخوری با وجود این که حجم غذای افراد مناسب است، کمبود برخی از مواد غذایی در رژیم آن‌ها وجود دارد.
رژیم‌های سخت و سنگین لاغری: در این رژیم‌ها ممکن است مصرف برخی از مواد مورد نیاز بدن کافی نباشد.
بیماری‌های دستگاه گوارش: در این بیماری‌ها جذب برخی از مواد غذایی مختل شده، بنابراین سوء تغذیه ایجاد می‌شود.
ناتوانی‌های حرکتی: افرادی که توانایی حرکت برای فراهم کردن مواد غذایی مورد نیاز خود را ندارند (مثل افراد مسنی که به تنهایی زندگی می‌کنند)، در معرض سوء تغذیه هستند.

اثرات سو تغذیه
بسته به این که کدام ماده‌ی غذایی در بدن کم باشد، علائم مختلفی در بدن ایجاد می‌شود. برخی از مشکلات سوء تغذیه عبارت‌اند از:
کاهش ایمنی بدن: در سوء تغذیه، سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود. بنابراین افراد مستعد بیماری‌های مختلف می‌شوند.
خستگی: یکی از شایع‌ترین علائم سوء تغذیه است که در اثر کمبود مواد غذایی مختلفی (از جمله آهن) ایجاد می‌شود.
افزایش ریزش مو
رشد ناکافی در کودکان: همان طور که می‌دانید، قد و وزن کودکان به طور منظم بررسی شده و در نمودارهایی علامت زده می‌شود. اختلال رشد می‌تواند یکی از علائم سو تغذیه در کودکان باشد.
کم‌خونی: کم‌خونی در اثر کمبود مواد غذایی مختلفی ایجاد می‌شود. کمبود ویتامین‌های B9 (فولات)، B12 و کمبود آهن می‌توانند موجب کم‌خونی شوند.
عقب ماندگی ذهنی: کمبود ید می‌تواند باعث عقب ماندگی ذهنی شود.
کوری: کمبود ویتامین A ممکن است باعث کوری شود.

درمان سو تغذیه
در درمان سوء تغذیه، باید علت ایجاد مشکل مشخص شود. همان طور که گفته شد، برخی بیماری‌ها (از جمله بیماری‌های دستگاه گوارش) موجب ایجاد این مشکل می‌شوند. درمان این موارد، درمان بیماری زمینه‌ای است. تا زمانی که بیماری زمینه‌ای درمان نشود، سو تغذیه باقی خواهد ماند.
بر اساس علائم بالینی، پزشکان آزمایش‌هایی درخواست می‌دهند تا کمبودهای بدن بیماران مشخص شود. بر اساس جواب آزمایشات، برنامه‌ی درمانی مشخص خواهد شد.
در مواردی که سوء تغذیه شدید نباشد، پزشکان رژیم غذایی مناسب و مکمل‌های غذایی را تجویز می‌کنند. در مواردی که سوء تغذیه شدید باشد، ممکن است کمبود مواد غذایی با تزریق آن‌ها به بدن جبران شود.
در طی درمان، بیمار به طور مرتب مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت. گاهی درمان‌ها ممکن است تا ماه‌ها پس از رفع علائم بیماری نیز ادامه یابند تا کمبود ذخایر مواد غذایی در بدن به طور کامل جبران شود.