ترس از تاریکی کودکان، شناسایی دلایل و نحوه درمان

آیا از روش‌های درمان ترس از تاریکی در کودکان اطلاعی دارید؟ ترس از تاریکی یکی از رایج‌ترین ترس‌ها در کودکان است و می‌تواند به میزان کم در دوره‌ای از رشد رخ دهد و گذرا باشد. گاهی هم می‌تواند بیش از حد شده و دردسرهای زیادی را برای خانواده ایجاد کند. بهتر است والدین راه ‌حل‌های لازم برای درمان ترس از تاریکی کودکانشان را یاد بگیرند تا بتوانند به فرزندشان کمک کنند با سهولت بیشتری با این مسئله کنار بیاید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید. هم چنین مراجعه به مشاوره کودک نیز می‌تواند تأثیر بسیاری در درمان ترس از تاریکی کودکتان داشته باشد.

ترس از تاریکی در کودکان
برخی کودکان در دوره‌ای از رشد از تنها ماندن در محیط تاریک به خصوص در هنگام خواب دچار ترس و اضطراب زیادی می‌شوند و معمولاً مقاومت زیادی برای ماندن در این موقعیت نشان می‌دهند. در صورتی که ترس بسیار شدید و افراطی باشد به آن فوبیای تاریکی گفته می‌شود. ترس از تاریکی معمولاً در محدوده سنی ۲ تا ۶ سالگی به وجود می‌آید و پس از آن به تدریج کم شده و از بین می‌رود.

شناسایی دلایل ترس
ترس از تاریکی در کودکان به دلایل مختلف رخ می‌دهد. نوع تفکر کودک، جو هیجانی خانواده و نحوه رفتار و تعامل والدین با فرزند از عوامل تأثیرگذار در این مشکل هستند. شناسایی این عوامل به شما کمک می‌کنند تا با رفع آن‌ها در جهت بهبود ترس از تاریکی فرزندتان گام بردارید.
ترس از تاریکی به دلیل تخیل بالا در کودکان
ذهن کودکان به خصوص در سنین پیش دبستانی در مرحله‌ای است که هنوز چارچوب منطقی و عینی در آن به طور کامل شکل نگرفته و از تخیل بالایی برخوردار است. کودکان در این سنین تصوراتی دارند که لزوماً واقع بینانه نیست، مثل تصورات ذهنی از وجود هیولاها و غول‌ها. دیدن فیلم‌ها، کارتون‌ها و شنیدن داستان‌ها تأثیر زیادی بر ذهن کودکان دارد و در پیدایش این تصورات نقش مهمی ایفا می‌کنند. هنگام شب زمینه فکر کردن به این خیالات بیشتر فراهم می‌شود و به همین خاطر آن‌ها ممکن است در تاریکی و شب ترس زیادی را تجربه کنند. این ترس ها زمینه را برای بروز کابوس‌های مکرر شبانه نیز فراهم می‌کند.
ارتباط تنش در خانواده و ترس از تاریکی کودکان
کودکان ظرفیت بسیار کم‌تری برای تجربه فشار و استرس دارند. استرس زیاد آن‌ها را در برابر انواع بیماری‌های جسمانی آسیب‌پذیر کرده و احتمال بروز اختلالات روحی به خصوص اختلالات اضطرابی را افزایش می‌دهد. به همین خاطر وجود تنش در خانواده نظیر دعوای والدین یا بدرفتاری با کودک می‌تواند زمینه ساز شکل‌گیری انواع ترس‌های افراطی شود که ترس از تاریکی شایع‌ترین آن‌ها است.
وابستگی زیاد به والدین
کودکانی که در سنین پایین چسبندگی و وابستگی زیادی به والدین خود دارند، جدایی از آن‌ها می‌تواند برایشان مشکل بسیار بزرگی باشد. این کودکان چون همیشه بیش از حد تحت مراقبت و حمایت مادر یا پدر بوده‌اند در تنهایی بیشتر احساس اضطراب و درماندگی می کنند. والدین با پیش گرفتن روش‌های تربیتی مناسب و ایجاد دلبستگی ایمن می‌توانند از میزان وابستگی کودکشان بکاهند.

راهکارهایی برای درمان ترس از تاریکی کودکان
در اینجا به برخی از راهکارهایی که والدین می‌توانند برای درمان ترس از تاریکی کودکان اتخاذ نمایند، اشاره می‌کنیم:
صحبت کردن در مورد ترس از تاریکی کودکان
لازم است والدین در مورد ترس کودک با او صحبت کنند، از او بخواهند تعریف کند چه چیزی در ذهنش می‌گذرد و دقیقا از چه چیزهایی می‌ترسد. صحبت در مورد ترس و اضطراب تا حدی زیادی کودک را آرام می‌کند. همچنین شناخت علت ترس برای کمک به حل مشکل ضروری است.
همدلی با احساس ترس از تاریکی کودکان
والدین بهتر است احساس ترس کودک را درک کنند وآن را بپذیرند. در مورد احساس کودک با او صحبت کنید و به او نشان دهید که این حس را درک می‌کنید. سرزنش کردن فرزندتان به خاطر داشتن ترس یا بی‌ارزش کردن حس او با گفتن جملاتی مثل " ترس نداره" " بزرگ شدی نباید بترسی" نه تنها تأثیر مثبتی ندارد بلکه کودک را در مدیریت استرس و احساسش دچار مشکلات بیشتری می‌کند.
رهایی از ترس از تاریکی با اطمینان دادن به کودکان
والد می‌تواند مدتی کنار کودک باشد، او را آرام کرده و به او اطمینان دهد که هر وقت نیاز باشد حضور دارد و از او حمایت می‌کند. همچنین مادر یا پدر می‌توانند چراغ را برای مدتی روشن کرده، جاهای مختلف اتاق را به کودک نشان دهند و اطمینان بخشند که دلیلی برای ترسیدن نیست. برای فرزندتان توضیح دهید که نور تأثیری بر حضور اشیا نمی‌گذارد.
ترس از تاریکی کودکان و استفاده از یک وسیله ایمنی بخش
می‌توان از یک وسیله که برای کودک آرام بخش است و کودک به آن علاقه خاص دارد مثل پتوی خاص، عروسک خاص یا غیره استفاده کرد که کودک موقع خواب با آن آرام‌تر شود و احساس ایمنی بیشتری کند.
مقابله با اجتناب کودک از تاریکی
معمولاً هرگونه ترسی با تلاش برای دوری کردن از موقعیت ترسناک همراه است. این دوری کردن همان لحظه اضطراب را کم می‌کند اما در طولانی مدت، ترس را تقویت می‌کند. بنابراین لازم است به کودک کمک شود به‌تدریج با ترسش مقابله کند. بهتر است والد پس از آرام کردن و اطمینان دادن از کودک بخواهد در اتاقش بماند تا به تدریج ترسش کم شود. شاید کودک بخواهد هر شب از اتاق بیرون بیاید، تمام مدت پیش مادر باشد و پافشاری کند که در اتاقش نماند. اما اگر والدین این اجازه را بدهند، ترس او با شدت بیشتری ادامه پیدا می‌کند. بنابراین لازم است پس از آرام کردن و اطمینان دادن از کودک بخواهند در اتاقش بماند و با موقعیت روبرو شود. این کار باید با آرامش و ملایمت انجام شود تا کودک لطمه نبیند.
مشاوره با متخصص
ترس از تاریکی کودک تا حدی طبیعی بوده، می‌تواند گذرا باشد و با راهکارهای ساده حل شود. اما گاهی این ترس بیش از حد معمول می‌شود، بیشتر ادامه می‌یابد و برای کودک و خانواده مسئله ساز می‌شود. در این موارد بهتر است حتماً با یک متخصص در این زمینه مثل روانشناس بالینی کودک مشورت کرده تا او برای مداخله و درمان حرفه‌ای اقدام کند.

انواع روش‌های درمانی در درمان ترس از تاریکی کودکان
درمان ترس از تاریکی کودکان با استفاده از درمان‌های روانشناختی عمدتاً متمرکز بر مداخلات رفتاری است. علاوه بر آن بسته به مورد، مداخلات دیگری نظیر مداخلات شناختی، روان تحلیلی و بازی درمانی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به توضیحات بیشتری در مورد هریک از این روش ها پرداخته ایم.
درمان رفتاری
رفتار درمانی برای درمان ترس از تاریکی کودکان معمولاً بر اساس مواجهه با ترس است. یعنی در این درمان‌ها به کودک تمرین‌های رفتاری داده می‌شود تا بتواند به تدریج با ترسش روبرو شده و از رفتارهای اجتنابی که ترس را تقویت می‌کند دوری کند.
درمان شناختی رفتاری
طبق درمان شناختی رفتاری روانشناس علاوه بر تمرین‌های رفتاری به کودک کمک می‌کند روی فکر و احساس به وجود آورنده مشکل کار کرده و تلاش کند تا افکاری جایگزین برای افکار اضطرابی خودش پیدا کند.
درمان روان تحلیلی
در روان تحلیلی که معمولاً مادر و کودک با هم در جلسه درمان شرکت می‌کنند، ریشه‌های به وجود آورنده ترس کودک که به طور ناخودآگاه بر مسئله تأثیر گذاشته به طور عمیق‌تر بررسی می‌شوند. مسائلی مثل روابط اولیه کودک با مادر و تعارض‌های کودک در طول رشد به تدریج مورد کاوش و حل و فصل قرار می‌گیرند.
بازی درمانی
از آنجایی که کودکان هنوز به رشد کافی برای بیان منطقی کلامی در مورد مسائل نرسیده‌اند، بازی روش بسیار خوبی برای ارتباط و بیان و حل و فصل مشکلاتشان است. بنابراین بازی درمانی نقش مهمی در مداخلات کودک دارد. در این مداخلات درمانگر با استفاده از بازی، نقاشی و روش‌های دیگر به کودک کمک می‌کند هیجان اضطراب و ترس خود را بیان کند. هم‌چنین از این طریق راحت‌تر به او می‌آموزد که چگونه ترس‌های خود را مدیریت کند.