تورم زیر بغل در بارداری، علت چیست؟

تورم زیر بغل در بارداری معمولا جای نگرانی ندارد. این توده ها در واقع بخشی از بافت سینه هستند. با این حال ممکن است شیر مادر درون توده جمع شده و باعث بروز درد یا حتی عفونت شود. در هر صورت باید به پزشک مراجعه کنید. بدن زن در دوران بارداری دچار تغییرات زیادی می‌شود. یکی از این تغییرات، بروز توده و تورم در زیر بغل است. در حالی که بروز توده زیر بغل می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد، اما اگر این توده در هر دو طرف بدن ایجاد شود، به خصوص در دوران بارداری یا شیردهی، احتمالا نشانه سرطان نیست. در این مقاله، با علت بروز تورم زیر بغل در دوران بارداری بیشتر آشنا خواهیم شد.

علت بروز تورم زیر بغل در بارداری

بافت پستان در حقیقت می‌تواند فراتر از آنچه که به آن پستان می‌گوییم، گسترش یابد. در برخی موارد، توده‌ای غیرعادی از بافت سینه در زیر بغل یا «دُم اسپنس» ایجاد می‌شود. به این بافت، هایپرآدنیا یا «وجود بافت اضافه پستان، بدون نوک پستان» گفته می‌شود. در اواخر دوران بارداری، در حالی که سینه‌ها برای شیردهی آماده می‌شوند، این بافت، غدد شیری را تشکیل داده و بزرگ شده که در نتیجه منجر به تورم در زیر بغل می‌شود.

۱. تغییرات هورمونی

در دوران بارداری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به شدت افزایش می‌یابد. این تغییرات می‌توانند منجر به تورم غدد لنفاوی یا افزایش حجم بافت‌های بدن، از جمله ناحیه زیر بغل، شوند.

۲. تورم غدد لنفاوی

سیستم لنفاوی نقش مهمی در ایمنی بدن دارد. در برخی موارد، به دلیل افزایش فعالیت سیستم ایمنی در دوران بارداری، غدد لنفاوی ممکن است بزرگ‌تر شوند که می‌تواند باعث احساس توده یا تورم در زیر بغل شود.

۳. بافت اضافی پستان

برخی از زنان دارای بافت پستان اضافی (Accessory Breast Tissue) در نواحی اطراف سینه، از جمله زیر بغل، هستند. در دوران بارداری، به دلیل افزایش جریان خون و تغییرات هورمونی، این بافت می‌تواند متورم و حتی حساس شود.

۴. احتباس مایعات

در دوران بارداری، بدن مایعات بیشتری ذخیره می‌کند که ممکن است باعث پف‌کردگی یا تورم در نقاط مختلف بدن، از جمله زیر بغل، شود. این موضوع به‌ویژه در سه‌ماهه سوم بارداری شایع‌تر است.

۵. عفونت یا التهاب

گاهی اوقات، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی می‌توانند باعث التهاب غدد لنفاوی شوند. اگر همراه با تورم، علائمی مانند درد، قرمزی یا تب مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

پس از زایمان، چه اتفاقی برای توده‌های زیر بغل می‌افتد؟

دوران بارداری تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند که برخی از آن‌ها پس از زایمان به‌مرور زمان از بین می‌روند. یکی از این تغییرات، ایجاد یا تشدید توده‌های زیر بغل است که بسیاری از زنان در دوران بارداری آن را تجربه می‌کنند. اما پس از زایمان، چه اتفاقی برای این توده‌ها می‌افتد؟ آیا از بین می‌روند یا باقی می‌مانند؟ در این بخش، به بررسی وضعیت توده‌های زیر بغل در بارداری پس از زایمان می‌پردازیم.

کاهش اندازه یا ناپدید شدن توده‌ها

در بیشتر موارد، توده‌های ایجادشده در دوران بارداری پس از زایمان به‌تدریج کوچک شده یا کاملاً از بین می‌روند. این روند ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد، زیرا سطح هورمون‌ها به حالت طبیعی برمی‌گردد و احتباس مایعات کاهش می‌یابد.

افزایش یا حساس شدن در دوران شیردهی

اگر توده زیر بغل ناشی از بافت اضافی پستان باشد، ممکن است در دوران شیردهی بزرگ‌تر یا حساس‌تر شود. در برخی زنان، این بافت‌ها ممکن است شیر تولید کنند، اما معمولاً پس از پایان شیردهی کوچک می‌شوند.

در برخی موارد، باقی ماندن توده‌ها

در شرایطی که بافت پستان اضافی یا تغییرات لنفاوی پایدار باشند، توده‌ها ممکن است حتی پس از زایمان باقی بمانند. اگر بعد از چند ماه همچنان احساس توده کردید، بررسی توسط پزشک توصیه می‌شود.

لزوم بررسی توده‌های غیر عادی

اگر توده پس از زایمان بزرگ‌تر شد، دردناک بود، تغییر شکل داد یا همراه با علائم دیگر مانند قرمزی یا تب بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. برخی از توده‌ها ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشند تا احتمال مشکلات جدی‌تر رد شود.

نحوه تشخیص سرطانی بودن بافت اضافه پستان

به طور کلی باید با مشاهده هر گونه توده و برآمدگی در سینه خود حتما به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم یک توده سرطانی عبارتند از:

• بروز توده‌ای سفت، سخت و بهم پیوسته
• عدم حرکت و جا‌به‌جایی توده

اگر توده نرم بوده و به راحتی دیده شود و روی هر دو سینه ایجاد شده باشد، به احتمال زیاد سرطانی نیست. با این وجود، باز هم به پزشک مراجعه کنید.

راه‌های مدیریت و کاهش تورم زیر بغل در بارداری

اگر در دوران بارداری متوجه تورم یا توده‌ای در زیر بغل خود شده‌اید، جای نگرانی نیست. این تغییر معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی، احتباس مایعات یا رشد بافت پستان اضافی است. با این حال، راهکارهایی وجود دارند که می‌توانند تورم و ناراحتی را کاهش دهند.

۱. استفاده از کمپرس سرد یا گرم

• کمپرس سرد: اگر تورم همراه با التهاب یا درد باشد، کمپرس سرد (مثلاً یخ پیچیده‌شده در یک پارچه نخی) می‌تواند به کاهش التهاب و بی‌حس شدن ناحیه کمک کند.
• کمپرس گرم: در مواردی که تورم به دلیل احتباس مایعات یا تغییرات هورمونی باشد، کمپرس گرم می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش تجمع مایعات کمک کند.

۲. نوشیدن آب کافی

هیدراته نگه‌داشتن بدن می‌تواند به کاهش احتباس مایعات و در نتیجه کاهش تورم کمک کند. برخلاف تصور رایج، مصرف کم آب می‌تواند باعث تجمع مایعات اضافی در بدن شود.

۳. ماساژ ملایم ناحیه زیر بغل

ماساژ آرام و دایره‌ای زیر بغل می‌تواند به بهبود جریان لنفاوی و کاهش تورم کمک کند. می‌توانید این کار را هنگام حمام کردن با آب گرم انجام دهید تا اثر بهتری داشته باشد.

۴. استفاده از لباس‌های راحت و گشاد

پوشیدن لباس‌های نخی، گشاد و راحت می‌تواند از تحریک پوست و فشار بر ناحیه زیر بغل جلوگیری کند و مانع تشدید تورم شود.

۵. رعایت بهداشت و جلوگیری از تحریک ناحیه

• اصلاح نکردن مکرر زیر بغل: اصلاح بیش از حد یا استفاده از تیغ کند ممکن است باعث التهاب یا عفونت غدد لنفاوی شود.
• استفاده از دئودورانت‌های ملایم و بدون الکل: برخی دئودورانت‌ها حاوی مواد شیمیایی تحریک‌کننده هستند که ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک و تورم غدد لنفاوی شوند.

۶. استراحت کافی و کاهش استرس

استرس می‌تواند باعث تغییرات هورمونی شده و تورم را تشدید کند. مدیتیشن، تنفس عمیق و خواب کافی می‌توانند به آرامش بدن و کاهش علائم کمک کنند.

۷. مشورت با پزشک در موارد خاص

اگر تورم شدید، دردناک، همراه با قرمزی، تغییر شکل، یا علائم دیگری مانند تب بود، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.

زمان مراجعه به پزشک

وجود این توده‌ها در زیر بغل هیچ مشکلی برای شیردهی ایجاد نمی‌کند. در موارد نادر، ممکن است روی توده، یک نوک پستان ایجاد شده و از آن شیر ترشح شود. در غیر این صورت، ممکن است شیر، درون توده جمع شده و از آنجایی که راهی برای خروج ندارد، باعث بروز درد یا حتی عفونت شود. در این شرایط حتما به پزشک مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

تورم زیر بغل در بارداری معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی، افزایش حجم مایعات بدن، یا رشد بافت پستانی اضافی رخ می‌دهد. در برخی موارد، این تورم می‌تواند ناشی از احتباس مایعات یا واکنش غدد لنفاوی به تغییرات بدن باشد. خوشبختانه، این عارضه اغلب بی‌خطر و موقتی است و پس از زایمان کاهش می‌یابد. با رعایت نکاتی مانند نوشیدن آب کافی، استفاده از کمپرس سرد یا گرم، پوشیدن لباس‌های راحت و حفظ بهداشت ناحیه می‌توان این تورم را مدیریت کرد. با این حال، در صورت درد شدید، قرمزی، یا تغییرات غیرعادی، مراجعه به پزشک ضروری است تا هرگونه مشکل احتمالی بررسی شود.