علت زگیل تناسلی، تشخیص و درمان

زگیل تناسلی یا ویروسHPV که مخفف نام ویروس پاپیلومای می‌‌باشد، می‌ تواند باعث ایجاد عفونت در پوست، بخصوص در نواحی اندام تناسلی تا مقعد و همچنین مخاط واژن و رکتوم و نیز دهان و حنجره انسان (اگر آمیزش دهانی با فرد مبتلا به ویروس برقرار گردد) را عفونی می‌‌نمائد.
باید توجه داشت که آلودگی به ویروس اچ-پی-وی هنگامی‌ مهم می‌شود که در صورت عدم درمان زگیل تناسلی در زنان، می تواند عواقب جدى داشته در بر داشته باشد. به عنوان مثال یکی از شایعترین علت سرطان رحم در بانوان، زگیل تناسلی درمان نشده (بخصوص با انواع خطرناکتر ۱۶و ۱۸) می باشد.
ویروس پاپیلومای نوعی ویروس رایج بین انسان‌ها به شمار می‌‌رود. در مواردی مشاهده شده که افراد بدون اینکه خودشان اطلاعی داشته باشند یا بدون اینکه علامت یا نشانه خاصی را حس کنند، به این ویروس مبتلا شده یا می شوند. خوشبختانه در موارد بسیاری عفونت ویروس HPV ( ورود ویروس به بدن و لانه گزینی آن در پوست ) بدون مداخله پزشکی و توسط سیستم ایمنی بدن انسان شناسایی و محدود می‌شود ،اما زمانیکه عوارض ناشی از ویروس پاپیلومای مثل زگیل یا ضایعات پیش سرطانی مشاهده شود، باید اقدامات درمانی مورد نیاز بلافاصله تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. در این موارد زگیل تناسلی باید با یک روش مطمئن و قطعی، برداشته شده و لازم به ذکر است که تأخیر در برداشتن زگیل ها و همینطور استفاده از روش هایی که قطعی نبوده مانند کرایو تراپی (فریز کردن) زگیل تناسلی در مردان، داروهای موضعی و … ممکن است موجب افزایش در تعداد و همچنین اندازه زگیل ها و وخیم تر شدن وضع بیماری گردد.

انواع ویروس HPV
تاکنون بیش از ۱۰۰ گونه از ویروس HPV شناسایی شده که حدود ۶۰ نوع آن، پوستی (Cutaneous) و سبب رشد زگیل معمولی (Common Warts) روی پوست نواحی مختلف بدن، بخصوص انگشتان دست و پا، صورت، تنه و… (هرجا به جز پوست ناحیه تناسلی) می گردد. حدود ۴۰ گونه دیگر ویروس HPV از نوع پوستی-مخاطی (Muco-cutaneous) نیز وجود دارند که فقط در نواحی تناسلی بدن و دهانی ( آلت تناسلی، واژن، گردن رحم، مقعد، مجرای ادرار، کشاله ران، حفره دهان و حنجره ) بوجود می آیند. ویروس زگیل تناسلی بر اساس قدرت ایجاد بدخیمی‌ در سلول های پوست، به سه دسته پرخطر(high risk) مثل ۱۶ و ۱۸، کم خطر (low risk) مثل ۶ و ۱۱ و با خطر متوسط (medium risk) مثل ۳۳ و ۳۹ دسته بندی می‌شوند. علت اینکه در بانوان همراه با آزمایش پاپ، نوع ویروس (HPV Typing) نیز معین می‌گردد، اینست که پروتکل های درمانی و پیگیری های ثانویه (follow up) بسته به نوع عامل ایجاد زگیل تناسلی و اینکه کدام گونه از ویروس بوده است، نیز متفاوت خواهد بود.
باید بدین موضوع واقف بود که رابطه نزدیکی بین بعضی از گونه‌های ویروس HPV و بیماری سرطان دهانه رحم وجود داشته است. اما باید در نظر داشته باشیم که ویروس زگیل تناسلی به طور کلی از نظر احتمال سرطان زایی به گونه‌های پرخطر (High Risk) و کم خطر (Low Risk) تقسیم می‌گردد. شاید تصور کنید که تمامی۴۰ گونه از این ویروس ، در گروه پرخطر جای می‌‌گیرند، اما در واقع چنین نیست. تمامی این گونه‌ها که تنها از طریق تماس و رابطه جنسی منتقل می‌‌گردند، پرخطر نبوده.
من جمله انواع پرخطر این ویروس می‌‌توان به دو گونه HPV ۱۶ و HPV ۱۸ اشاره نمود که باعث بیش از ۷۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم می باشند. گونه‌های پرخطر ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲، ۵۸ و چند نوع دیگر و گونه‌های کم‌خطر ویروس زگیل تناسلی مانند HPV ۶ و HPV ۱۱، عامل بروز بیش از ۹۰ درصد از زگیل‌های تناسلی هستند که به ندرت به سرطان تبدیل می‌‌گردند. زگیل تناسلی مانند بسیاری از عوامل بیماری‌زای دیگر، بسیار موذی و در مواردی بسیاری مهاجم است. این ویروس می‌‌تواند مدت‌های طولانی (حتی چندین سال پس از ورود به بدن)، به حالت نهفته (latent) باقی مانده و میان سلول‌های اپیتلیوم مخفی گردد؛ در این حالت ویروس زگیل تناسلی برای زمان زیادی بدون ایجاد هر گونه علائم قابل مشهاده ای در بدن باقی مانده و در فرصت مناسب، به عنوان مثال به هنگام نقص سیستم ایمنی بدن، رشد یافته و تکثیر گردد و ضایعات زگیل تناسلی را در نقاط مختلف بدن ایجاد می نماید.

علائم ابتلا به زگیل تناسلی
ویروس زگیل تناسلی معمولا" علامت خاصی مثل درد و سوزش و یا خارش که توجه فرد را جلب نماید، از خود بروز نمی دهد. به جز در موارد خاصی که سطح زگیل به علت تحریک و دستکاری توسط فرد بیمار زخم گشته و باعث درد و سوزش در نواحی عفونی شود. باید بدین موضوع توجه داشت که شروع ضایعات پوستی زگیل تناسلی بصورت یک جوش کوچک بوده که بتدریج بزرگ می شود. این جوش دارای سطحی ناصاف و گوشتی است، که گاهی همرنگ با پوست بدن و گاهی نیز تیره تر از رنگ پوست بدن (بسته به رنگ پوست فرد) نمایان می گردد.

درمان زگیل تناسلی
زگیل تناسلی از نظر اندازه، متفاوت هستند. درصورت عدم درمان به موقع، تراشیدن موضع با تیغ، خاراندن و دستکاری، استفاده از دارو‌های موضعی نامناسب، تعداد و اندازه ضایعات افزایش پیدا می کند.
بهترین درمان برای بیماری زگیل تناسلی، برداشتن ضایعات به محض تشخیص توسط پزشک متخصص می باشد که باید توجه داشته باشید، زگیل تناسلی با زگیل نواحی دیگر بدن کاملاً متفاوت بوده و ممکن است در مورد درمان زگیل در سایر نواحی دیگر بدن فوریت چندانی وجود نداشته باشد اما در مورد زگیل تناسلی موضوع زمان و اهمیت انتخاب یک روش درمانی مطمئن و قطعی (به دلیل احتمال عوارض خطرناکی مثل تغییرات بدخیمی‌ سلول ها وپیشروی به سمت سرطان)، به شدت ضروری است.
روش های برداشتن ضایعات زگیل تناسلی عبارتند از RF یا الکتروسرجری(جراحی بوسیلۀ امواج رادیوفرکوانسی)، سوزاندن زگیل تناسلی با کوتر. البته در موارد خاصی از داروهای موضعی مثل محلول پودوفیلین یا کرم ایمویکیمود (Aldara) نیز استفاده می‌ شود.
لازم به ذکر است که مطلقاً از استفادۀ داروهاى بدون نسخه (OTC) براى زگیل تناسلی خودداری نموده، چرا که ناحیۀ تناسلى چه بانوان چه آقایان بسیار حساس است و هر گونه اقدام بدون تجویز پزشک متخصص خطر آسیب رساندن به پوست این نواحی را افزایش می دهد. در بعضى موارد، مشاهده شده که استفاده نادرست و بدون تجویز پزشک متخصص ازاین داروها موجب افزایش تعداد و اندازه زگیل تناسلی گشته است. تنها راه و مطمئن ترین روش درمان زگیل تناسلی درحال حاضر، برداشتن کامل ضایعات با استفاده از RFیا الکتروسرجری است.
دقت داشته باشید که عفونت ویروس زگیل تناسلی به شدت واگیردار و مسری است و تقریباً در همۀ موارد از طریق رابطه جنسی و تماس با پوست و مخاط آلوده ( مخاط به سطح پوششی داخل حفرات بدن مثل داخل واژن، دهان و مقعد) منتقل می‌گردد. بنابراین بهترین روش پیشگیری، پرهیز از روابط جنسی پرخطر وده و از آمیزش با افرادی که از سلامت کامل و گذشته جنسى آنها مطمئن نیستید، پرهیز نمائید.
زگیل تناسلی یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتى می باشد که برخلاف سایر بیماریهاى مقاربتى استفاده از کاندوم نیز مانعی کامل و قطعی برای جلوگیری از انتقال این ویروس به بدن نمی تواند باشد، چون کاندوم نمی تواند مانع تماس پوست عفونی با سایر قسمتهای ناحیه تناسلى بهنگام آمیزش گردد.
در پایان باید بدین موضوع اشاره کرد که تا بدین لحظه هیچ دارویی برای درمان آلودگی با ویروس زگیل تناسلی، ارائه نشده است، به همین علت پیشگیری از ابتلا به ویروس زگیل تناسلی بهترین و تنها راه حل ممکن است.