تستوسترون بالا در زنان، علائم و علل آن

تسوتسترون به عنوان یک هورمون مردانه شناخته می­شود اما مقادیر کم آن در تخمدان ها و غدد فوق کلیوی زنان تولید می­شود. امروزه پژوهش های بیشتری درمورد میزان تستسترون در زنان انجام می­شوند. در بسیاری از زنان شرایط تستوسترون بالا به نوعی است که نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد.

میزان طبیعی تستوسترون در زنان
در زنان معمولاً میزان کمتری تستوسترون نسبت به مردان ترشح می­شود. مقدار طبیعی در زنان از ۱۵ تا ۷۰ نانو گرم در هر دسی لیتر است در حالی که معمولاً در مردان ۲۸۰ الی ۱۱۰۰ نانو گرم است. میزان هورمون ها در بدن به صورت روزانه و در مواقع مختلف روز تغییر می­کند.
سن: 10 - 11
میزان طبیعی تستوسترون : کمتر از ۴۴ - ۷ نانوگرم در دسی لیتر
سن: 12 - 16
میزان طبیعی تستوسترون ع: کمتر از ۷۵ - ۷ نانوگرم در دسی لیتر
سن: 17 - 18
میزان طبیعی تستوسترون : ۲۰ - ۷۵ نانوگرم در دسی لیتر
سن: 19 سال به بالا
میزان طبیعی تستوسترون : ۶۰ - ۸ نانوگرم در دسی لیتر

تستوسترون در زنان چه نقشی دارد؟
مقادیر کم تستوسترون معمولاً از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی زنان در جریان خون آزاد می­شود .
تستوسترون به زنان کمک می­کند تراکم استخوان داشته باشند، سلول های خونی جدید تولید کنند، میل جنسی داشته و خلقیاتشان را تنظیم کنند. تاثیر ترکیبی تستوسترون و استروژن به رشد، ترمیم و نگه داری بافت های تولید مثل زنان کمک می­کند.

چرا میزان تستوسترون در زنان افزایش می یابد؟
در بسیاری موارد تستوسترون بالا در زنان ناشی از بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا هایپرپلازی مادرزادی فوق کلیه است.
در برخی موارد، ممکن است مشکلاتی مانند دو جنسه بودن علت آن باشد که در این شرایط فرد تفاوت های کروموزومی، هورمونی یا روانی دارد که با تعریف مرد یا زن فرق دارند. در موارد حاد میزان بالای تستوسترون در زنان میتواند نشانه مشکلات پزشکی جدی تر و وجود تومور در تخمدان ها یا غدد فوق کلیه باشد.

علائم تستوسترون بالا در زنان
علائم تستوسترون بالا در زنان ممکن است موارد زیر باشند:
- آکنه
- افزایش موی صورت، سینه، پشت یا دیگر نواحی بدن
- ضخیم شدن موها
- قاعدگی نامنظم
- نوسانات خلقی
- بزرگ شدن کلیتوریس
- بزرگ شدن ماهیچه ها
- کاهش سایز سینه
- کاهش میل جنسی
- کلفت شدن صدا
- در موارد حاد میزان بالای تستوسترون در زنان میتواند منجر به چاقی مفرط و نازایی شود.

علل تستوسترون بالا در زنان
شرایط مختلفی وجود دارند که سبب به هم خوردن میزان هورمون بدن زنان می­شوند. برخی علل اصلی بالا رفتن میزان تستوسترون در زنان سندرم تخمدان پلی کیستیک، هیپرپلازی مادرزادی غدد فوق کلیه، مشکلات تیروئیدی و مقاومت در برابر انسولین است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم، وضعیتی است که از هر ۱۰ زن یک نفر را تحت تاثیر قرار می­دهد. این سندروم با چرخه قاعدگی تداخل پیدا کرده و بارداری را دشوار میکند.
در ادامه برخی از علائم رایج تنبلی تخمدان یا همان سندروم تخمدان پلی کیستیک آورده شده اند:
- افزایش یا ضخیم شدن موی بدن
- بزرگ شدن تخمدان ها (که فولیکول ها را بزرگ می­کند اما مرتباً تخمک­ها را آزاد نمی­کند)
- نامنظم شدن قاعدگی، کاهش دفعات آن و طولانی شدن آن
- چاقی مفرط
- آکنه
- بدن سیب مانند
سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز می­تواند منجر به چالش های زیادی در بارداری شود، خطر بیماری های قلبی، بی خوابی و دیابت نوع ۲ را نیز افزایش دهد.
علت اصلی سندرم تخمدان پلی کیستیک دقیقا مشخص نیست اما بیشتر زنان علائمی مشابه دیگر علائم میزان بالای تستوسترون را دارند. ژنتیک و انسولین اضافی نیز عوامل دخیلی در تنبلی تخمدان هستند. به علاوه تنبلی تخمدان نیز با میزان پایین HDL، مقاومت در برابر انسولین و تری گلیسیرید اضافی، LDL بالا (کلسترول "بد")، چاقی مفرط و فشار خون بالا همراه است. خوشبختانه درمان­های متنوعی برای درمان کیست­ تخمدان وجود دارند.
هیرسوتیسم
هیرسوتیسم در زنان با رشد موهای زائد تعریف می­شود. علائم هیرسوتیسم شامل رشد موهای مردانه، تیره و زبر روی سینه، پشت یا صورت می­شوند. در موارد افزایش تستوسترون در زنان، این علائم عبارتند از:
- کاهش سایز سینه
- ریزش مو
- بزرگ شدن کلیتوریس
- آکنه
- بزرگ شدن عضلات
- کلفت شدن صدا
هایپرپلازی مادرزادی غدد فوق کلیه (CAH)
CAH یک گروه جامع از اختلالات موروثی در غدد فوق کلیوی است که هورمون­های کورتیسول و آلدوسترون را تولید می­کند. این هورمون­ها به تنظیم متابولیسم و فشار خون بدن کمک می­کنند. غدد فوق کلیوی نیز هورمون­های جنسی مردانه DHEA و تستوسترون را ترشح می­کنند.
زنان مبتلا به CAH آنزیم موردنیاز برای کمک به تنظیم ترشح این هورمون­ها را کم دارند، بنابراین کورتیسل بسیار کم و تستوسترون بسیار زیادی ترشح می­کنند. CAH می­تواند خفیف (CAH غیر کلاسیک) یا شدید (CAH کلاسیک) باشد.
علائم CAH، مشابه دیگر بیماری­های همراه با تستوسترون بالا در زنان هستند:
- ضخیم شدن صدا
- بزرگ شدن کلیتوریس
- آکنه
- رشد زودهنگام موهای زائد
- موی زائد صورت وبدن
- قاعدگی کم و نامنظم
- رشد سریع در کودکی و توقف رشد در بزرگسالی
مشکلات تیروئیدی
غده تیروئید در طیف گسترده­ ای از عملکردهای بدن نقش دارد، مانند متابولیسم و تولید و جمع شدن هورمون­ها در بدن. پژوهش­ها نشان داده ­اند که رابطه غیرمستقیمی بین هایپوتیروئیدیسم (تیروئید کم کار) و میزان تستوسترون وجود دارد.
هایپوتیروئیدیسم می­تواند منجر به کاهش تولید گلوبین متصل به هورمون­های جنسی (SHBG) شود که هورمون­های جنسی را در خون فرد متعادل می­کند. اگر میزان SHBG بسیار کاهش یابد، میزان تستوسترون نیز ممکن است افزایش یابد و علائم همراه با آن ظاهر شوند.
مقاومت در برابر انسولین
مقاومت در برابر انسولین زمانی رخ می­دهد که بدن نمی­تواند هورمون انسولین را شناسایی کند و در نتیجه میزان قند خون را افزایش می­دهد. سپس انسولین به صورت مصرف نشده در جریان خون باقی می­ماند و تولید تستوسترون در تخمدان زنان را بیشتر می­کند.