نه گفتن به کودکان، نه روش صحیح

آموزش نظم و دیسیپلین به کودکان کار بسیار سختی است و حتی ممکن سبب آزرده شدن فرزندتان شود. اما «نه» گفتن به کودکان در برخی موارد کار چندان آسانی نیست. حقیقت این است که «نه» گفتن به روشی اشتباه ممکن است لطمات روحی مخربی در دراز مدت به همراه داشته باشد و به کودک شما صدمه بزند. اگر بلد باشید به روشی صحیح به کودک‌تان «نه» بگویید نه تنها می‌توانید به روش صحیح فرزندتان را تربیت کنید که در دراز مدت تاثیر مثبت این روش تربیتی را در فرزندتان به وضوح مشاهده خواهید کرد.

۱- یک بار نه گفتن به کودک کافی است
منطقی‌ترین روش صحیح مهارت نه گفتن به کودک این است که فقط یک بار نه بگویید. همین یک بار کافی است و لازم نیست این کلمه را چند بار تکرار کنید. حالت چهره‌تان را جدی کنید و نه بگویید. اگر یک بار نه گفتن کفایت نکرد لازم نیست این کلمه را تکرار کنید. روش‌های دیگر را امتحان کنید تا مجبور به پس گرفتن حرف خودتان نشوید. یکی از بدترین اشتباهات در روند نه گفتن به کودک، کوتاه آمدن و عقب‌نشینی کردن است. اگر کودک متوجه شود می‌تواند شما را وادار به عقب‌نشینی کند و موضع شما را تغییر دهد بدترین اتفاق ممکن در پروسه تربیت کردن کودک است.

۲- توضیح دهید
نه گفتن خشک و خالی به کودک کافی نیست. یعنی شما نباید فقط یک کلمه بگویید: نه! در این صورت کودک متوجه منظور شما نمی‌شود و تا زمانی که شما یک توضیح قانع کننده به او ارائه ندهید قانع نمی‌شود و به خواسته خود اصرار می‌ورزد. روش صحیح مهارت نه گفتن به کودک ارائه توضیحات قانع کننده و در حد سن و سالش به اوست.

۳- گاهی «بله» هم معنای «نه» را می‌دهد
کودکان بارها کلمه «نه» را در طول زندگی خواهند شنید و در صورت تکرار این مسئله روند رشد کودک را دچار آسیب کرده و به صورت بالقوه به او صدمه می‌زند. یک روش صحیح نه گفتن به کودک این است که به او «بله» بگویید در حالی که واقعا منظورتان «نه» است. مثلا اگر از شما پرسید می‌تواند شیرینی بخورد یا نه و جواب شما در آن لحظه منفی بود به او بگویید: بله! می‌توانی شیرینی بخوری اما بعد از شام.
اگر از شما پرسید که اسباب بازی را که می‌خواهد برایش می‌خرید یا نه، بگویید: «بله! برای شب عید حتما می‌خرم». به این ترتیب فرزند شما هم چیزی را که می‌خواهد به عنوان عیدی دریافت می‌کند و هم روند مصالحه و توافق را یاد خواهد گرفت.

۴- روش صحیح نه گفتن به کودک یعنی داد و فریاد نکنید
داد و فریاد کردن نه تنها یک تنبیه بد و بی‌نتیجه محسوب می‌شود بلکه در آینده مشکلات رفتاری و عاطفی فراوانی را برای کودک شما به وجود می‌آورد. در حقیقت عواقب داد و فریاد کردن بر سر کودکان بیش از هر مسئله و پیامد مثبتی فقط به صورت موقتی آن‌ها را خفه و سرکوب می‌کند. داد و فریاد کردن بر سر کودکان بر سر دیگران سبب مشکلاتی مثل افسردگی و عدم اعتماد به نفس در آن‌ها هم خواهد شد. بنابراین بهتر است برای ارتباط برقرار کردن با کودک خود یک روش دوستانه و مسالمت‌آمیز در نظر بگیرید.
درخواست های مداوم اغلب باعث خستگی بی‌فایده شما و کودک‌تان می‌شود. توجه به فرزندتان با مشارکت در مکالمه یا بازی با کودک می‌تواند به سرعت حواس او را از مسئله مورد نظر پرت کرده و به سمت مسئله مثبتی که مد نظر شماست پرت کند.

۵- به حریم خصوصی کودک احترام بگذارید
کودک خود را در برابر دیگران خجالت‌زده نکنید. به یک جای خلوت بروید که فقط شما و کودک‌تان در آن‌جا باشید و دلایل نه گفتن خود را به او بگویید. «نه» گفتن به کودک در جمع ممکن باعث خشم و آزردگی او شود به خصوص اگر دیگران به خاطر این مسئله با او شوخی کنند. یادتان باشد اگر شما عادت کنید کودک‌تان را در جمع خجالت‌زده کنید او هم یاد می‌گیرد بعدها همین کار را با شما در جمع انجام دهد.

۶- وقتی «نه» می‌گویید یک جایگزین هم داشته باشید
یک روش صحیح مهارت نه گفتن به کودک این است که جایگزینی برای او داشته باشید. ارائه یک جایگزین به کودک در حقیقت او را متقاعد می‌کند که درخواست شما را رد نکند. برای مثال: «نه عزیزم، تو نمی‌توانی یک آبنبات برداری، به جای آن می‌توانی یک سیب داشته باشی». در همین حین کمی در مورد مزایای سیب برای سلامت بدن و مضرات آبنبات هم برای او توضیح دهید تا قانع شود.

۷- امید واهی ندهید، عمل کنید
برخی والدین عادت دارند به کودک بگویند: «عزیزم، الان نه!» خب سوال اینجاست که اگر الان نه، پس کی؟ اگر شما موفق به انجام وعده های ضمنی خود نشوید، فرزند شما کم کم نسبت به شما بی‌اعتماد می‌شود. یک دوره مشخص تعیین کنید و مثلا بگویید: «عزیزم الان نه، برای تولدت این اسباب بازی را می‌خریم» و حتما به وعده خود عمل کنید.

۸- به کودک حق انتخاب بدهید
دادن حق انتخاب به کودک سبب می‌شود تا او احساس ارزشمند بودن کند. زمانی که کودک تصمیمی می‌گیرد و حق انتخاب دارد احساس می‌کند که نادیده گرفته نمی‌شود. به این ترتیب یک روش صحیح نه گفتن به کودک این است که زمانی که درخواست آبنبات را از جانب او رد می‌کنید از او بپرسید که آیا میوه یا خوراکی دیگری هست که دوست داشته باشد و آن را الان بخواهد یا خیر. موقع انتخاب موارد سالم دیگر مثل غلات صبحانه و بیسکوییت‌های سالم را در لیست قرار دهید و حق انتخاب را بیشتر کنید. در این لیست چیزی را قرار ندهید که در صورت انتخاب آن از سوی فرزندتان دوباره مجبور به مخالفت شوید و به این ترتیب حق انتخاب او را پایمال کنید.

۹- با همسرتان مخالفت نکنید
اما مهم‌ترین روش صحیح مهارت نه گفتن به کودک این است که در این راه با همسرتان هماهنگ باشید. گاهی اوقات یکی از والدین می‌گوید نه و دیگری می‌گوید بله! این اختلاف نظر میان والدین منجر به سردرگمی کودک می‌شود و گاهی حتی باعث می‌شود کودک در این‌باره گمراه شود. همیشه بر سر مسئله نه گفتن به کودک به همسرتان هماهنگ باشید.
قطعا نه گفتن به کودک کار سختی است و نیاز به تمرین مداوم مهارت نه گفتن دارد. پدر و مادر همیشه دل‌شان می‌خواهد کودک‌شان را غرق در شادی کنند. اما اگر روش صحیح نه گفتن به کودک را بلد باشید و در برابر خواسته‌های غیر منطقی او به جای داد و فریاد روش‌های موثرتری در پیش بگیرید اثرات مثبت آن را در آینده مشاهده خواهید کرد.