دهانه رحم در بارداری، تشخیص و درمان کوتاهی آن

دهانه رحم در انتهای رحم قرار دارد و رحم و مهبل را به هم وصل می کند. زمانی که شما باردار نیستید طول دهانه رحم به طور متوسط حدود ۲۵ میلی متر و بسته است. در دوران بارداری طول دهانه رحم بیشتر می شود تا حاشیه امن بیشتری برای کودک در فضای خارجی بدن ایجاد گردد. طبق یک تحقیق میانگین طول دهانه رحم در هفته ۸ بارداری حدود ۴۱ میلی متر بوده است. با پیشرفت بارداری دهانه رحم برای آماده سازی شرایط زایمان دوباره کوتاه می شود. در واقع این کوتاه شدن، باز و نازک شدن دهانه رحم می باشد تا به نوزاد اجازه عبور از کانال زایمان داده شود. در ادامه پیرامون این موضوعات مطالعه خواهید کرد: عوارض احتمالی کوتاه شدن طول سرویکس در بارداری، علل کوتاهی دهانه رحم، علائم کوتاه شدن دهانه رحم، تشخیص کوتاهی دهانه رحم، درمان کوتاهی دهانه رحم.

عوارض احتمالی کوتاه شدن طول سرویکس در بارداری
اگر در اوایل بارداری طول دهانه رحم (سرویکس) کوتاه تر از حد طبیعی باشد با پیشرفت بارداری به مرور کوتاه تر نیز می گردد و احتمال زایمان زودرس را افزایش می دهد، حتی ممکن است منجر به سقط جنین شود. محققان یافته اند زنانی که طول دهانه رحم آن ها در هفته ۲۳ بارداری ۱۵ میلی متر یا کمتر باشد، به احتمال زیاد در هفته ۳۲ بارداری یا حتی زودتر زایمان می کنند. در نتیجه طول دهانه رحم می تواند یک روش برای پیش بینی زایمان زودرس باشد. از آنجا که هدف این است که تا جای ممکن جنین در شکم مادر بماند پس تشخیص کوتاهی دهانه رحم و درمان به موقع آن اهمیت فراوانی دارد.

علل کوتاهی دهانه رحم
علت اصلی کوتاه شدن دهانه رحم، نارسایی دهانه رحم می باشد که به آن بی کفایتی دهانه رحم نیز گفته می شود. این موضوع می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- تروما در ناحیه دهانه رحم (مانند یک عمل جراحی از جمله کورتاژ که البته موضوع نادری است)
- آسیب به دهانه رحم حین یک زایمان سخت
- پارگی دهانه رحم
نارسایی دهانه رحم علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است یک مشکل مادرزادی باشد. برخی عوامل هستند که می توانند احتمال کوتاه شدن دهانه رحم را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری (کوتاهی دهانه رحم می تواند یکی از علل اصلی این امر باشد)
- سابقه زایمان زودرس قبل از ۳۷ هفته
- اگر این علائم را داشتید پزشک اندازه گیری طول دهانه رحم شما را بخشی از نظارت دائمی قرار می دهد.

علائم کوتاه شدن دهانه رحم
نارسایی دهانه رحم ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- کوفتگی غیرطبیعی
- احساس درد یا فشار در لگن
- خونریزی خفیف
- کمر درد
- تغییر در ترشحات واژن

تشخیص کوتاهی دهانه رحم
اگر شما در معرض خطر کوتاهی دهانه رحم قرار داشته باشید پزشک برای اندازه گیری دقیق تر طول دهانه رحم سونوگرافی واژینال انجام می دهد. اگر در گذشته دچار کوتاهی دهانه رحم شده اید و یا سابقه زایمان زودرس داشته اید پزشک در شروع سه ماهه دوم یا حدود هفته ۱۲ تا ۱۴ بارداری طول دهانه رحم را اندازه گیری می کند. اگر طول دهانه رحم شما در این زمان کمتر از ۲۵ میلی متر باشد پزشک تشخیص کوتاهی دهانه رحم می دهد.

درمان کوتاهی دهانه رحم
به محض اطلاع پزشک از نارسایی دهانه رحم باید درمان آغاز شود که تا حد امکان بتوان به تاخیر انداختن زایمان کمک کرد. برای این موضوع روش های مختلفی وجود دارد:
سرکلاژ سرویکس
اگر سابقه کوتاهی دهانه رحم داشته اید و یا طول دهانه رحم شما کمتر از ۲۵ میلی متر است برای جلوگیری از سقط جنین و حفظ کودک در رحم در ابتدای سه ماهه دوم بارداری سرکلاژ سرویکس توصیه می شود. سرکلاژ سرویکس به صورت دائمی نیست و در بازه ۳۶ الی ۳۸ هفته بارداری پزشک بخیه ها را باز می کند.
پروژسترون
اگر احتمال کوتاهی دهانه رحم در شما وجود داشته باشد پزشک پروژسترون (به صورت تزریقی و یا شیاف واژینال) تجویز می کند. پروژسترون احتمال زایمان زودرس را کاهش می دهد و جنین می تواند مدت طولانی تری در رحم بماند.
پساری
پساری یک روش جدید و جایگزین سرکلاژ و پروژسترون در نظر گرفته می شود. در این روش یک حلقه کوچک متناسب با دهانه رحم و برای بسته شدن آن در واژن قرار داده می شود و نیاز به هیچ گونه جراحی ندارد.
استراحت
در صورتی که دچار کوتاهی دهانه رحم هستید پزشک به شما استراحت را توصیه می کند. استراحت به معنی عدم انجام هر گونه فعالیتی از جمله رابطه جنسی و فعالیت شدید می باشد. شما تنها برای دستشویی رفتن و غذا خوردن باید از جای خود بلند شوید. تحمل این شرایط می تواند سخت باشد اما این روش می تواند باعث تاخیر در زایمان شود.