معلولیت ذهنی نوزادان، دلیلش ازدواج فامیلی است؟

شاید امروزه تمایل به ازدواج فامیلی به شدت گذشته نباشد اما هنوز هم در برخی جوامع ازدواج فامیلی صورت می‌گیرد. براساس بررسی‌های انجام شده از سوی وزارت بهداشت، ۳ تا ۴ درصد نوزادانی که در کشورمان به دنیا می‌آیند، به یک بیماری ژنتیکی یا نقص مادرزادی مبتلا هستند. این در حالی است که احتمال تولد نوزاد مبتلا به بیماری ژنتیکی در ازدواج‌های فامیلی ۲ برابر جمعیت کل می‌باشد. ‏در جوامع مدرن و پیشرفته از طریق آموزش، قشر جوان را از ازدواج‌های فامیلی منع می‌کنند. در کشورهای آسیایی هنوز ازدواج فامیلی مطلوب و رایج بوده و درصد زیادی از این نوع ازدواج به وقوع می‌پیوندد. جالب است بدانید ازدواج‌های فامیلی‌ در کشورهای‌ اروپایی‌ و شمال‌ آمریکا از نظر قانونی ممنوع‌ شده‌ و در سایر نقاط دنیا به‌ سرعت‌ رو به‌ کاهش‌ است‌.

چرا خانواده‌ها ازدواج فامیلی را می‌پسندند؟

از مهمترین نگرانی‌های والدین ازدواج فرزندان با فرد مناسب است. یک دلیل مهم گرایش خانواده‌ها به ازدواج با بستگان، شناخت بیشتر و هم کفو بودن اقوام با یکدیگر است. اما آیا واقعاً این موضوع می‌تواند از آسیب‌‌های احتمالی پیشگیری کند؟ آیا در ازدواج‌‌های فامیلی میزان جدایی کمتر است؟ آیا ازدواج فامیلی موفق‌تر است؟ این نکته مهم است که اگر مهارتهای مهم زندگی را بلد نباشیم، چه با فردی که در خانواده و فامیل است و چه با غریبه ازدواج کنیم ولی نتوانیم با همسرمان و خانواده او درست رفتار کنیم، در هر صورت بازنده‌ایم.

در کشور ما هنوز هم برخی افراد و قومیت‌ها عقیده دارند که به هیچ عنوان با غریبه نباید وصلت کنند. جمله معروف عقد پسر عمو و دختر عمو را در آسمان‌ها بسته‌اند را همه شنیده‌اند. اما واقعاً چه چیزی کمک می‌کند شخصی ازدواج خوبی داشته باشد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت مهم‌ترین مسئله شناخت درست طرفین از یکدیگر قبل ازدواج است. شاید به همین دلیل خانواده‌ها فکر می‌کنند ازدواج فرزندشان با فامیل، که تصور می‌کنند شناخت خوبی نسبت به او و خانواده‌اش دارند مطمئن‌تر است و احتمال خوشبختی فرزندشان را بیشتر می‌کند.

انواع ازدواج‌های خویشاوندی

ازدواج با دختر عمو، دختر دایی، دختر خاله، دختر عمه و یا پسر عمو، پسر خاله، پسر دایی، پسر عمه انواعی از ازدواج فامیلی را پدید می‌آورد. در صورتی که فرزندان دو دختر خاله، دختر عمه، دختر عمو و یا دختر دایی با هم ازدواج کنند، نوعی از ازدواج خویشاوندی شکل می‌گیرد که به آن ازدواج موازی گفته می‌شود. نوع دیگری از ازدواج خویشاوندی، ازدواج متقابل است که در آن فرزند یک دختر خاله، دختر عمه، دختر عمو، دختر دایی با فرزند پسر خاله، پسر عمه، پسر عمو و یا پسر دایی ازدواج می‌کند.

در برخی فرهنگ‌های گذشتگان ازدواج‌های موازی ناپسند به حساب می‌آمدند و ازدواج‌های موازی مورد تشویق قرار می‌گرفتند. در گذشته روابط درون خانوادگی، بسیار گسترده بوده و انواع روابط فامیلی پیچیده شکل می‌گرفته‌است.

مزایای ازدواج فامیلی

بهترین مزیت ازدواج فامیلی، آشنایی و تناسب خانوادگی طرفین است.

هماهنگی فرهنگ و رسوم خانوادگی، تناسب ارزش‌ها و عقاید می‌تواند موجب پیشگیری از برخی اختلافات احتمالی در آینده شود.

بعضی مطالعات حاکی از آن است که طلاق و جدایی در ازدواج خویشاوندی کمتر است، چرا که در ازدواج‌های فامیلی به دلیل تحت شعاع قرار گرفتن روابط فامیلی و از هم پاشیدگی یک قوم طلاق سخت‌تر اتفاق می‌افتد.

شناخت بیشتر از دیگر مزایای ازدواج فامیلی است. همچنین حمایت‌های خانوادگی در ازدواج فامیلی بیشتر است.

معایب ازدواج فامیلی

_یکی از مشکلات ازدواج‌های فامیلی عدم تحقیق درباره طرف مقابل می‌باشد. متاسفانه خیلی از مواقع خانواده‌ها تصور می‌کنند که چون سال‌ها همدیگر را می‌شناسند؛ خانواده خوبی هستند و نیازی به تحقیق ندارند.

_احتمال دخالت اطرافیان در زندگی بیشتر است.

_یکی دیگر از مهمترین معایب ازدواج فامیلی احتمال مشکلات ژنتیکی در فرزندان است.

_خطراتی برای زوجین به همراه دارد؛ مثل سقط جنین و مرده زایی.

خطر دوسویه ازدواج‌های فامیلی

بر اساس تحقیقات ژنتیکی‌ انجام شده آن دسته از افرادی که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند و به صورت دو جانبه با یکدیگر فامیل هستند، مثلا هم دختر خاله پسر خاله و هم دختر عمو پسر عمو هستند، ۱۲ تا ۱۵ درصد در معرض خطر قرار دارند و فرزندان آن‌ها به میزان بیشتری مبتلا به اختلالات می‌شود. این درصد تنها برای افرادی است که سابقه‌ی خانوادگی معلولیت و یا بیماری‌های ژنتیکی‌ نداشته‌باشند و در صورت وجود سابقه بیماری در خانواده این عدد بیشتر هم می‌شود.

اهمیت مشاوره ژنتیک

مهم‌ترین‌ عامل‌ معلولیت‌ و بیماری‌های‌ ژنتیکی‌ در ایران ازدواج‌های‌ فامیلی‌ است‌. بیماری‌های ناشی از ازدواج فامیلی اگر ادامه‌ یابد، در آینده‌ درصد بالایی‌ از جمعیت‌ کشور دچار معلولیت‌های‌ شدید یا خفیف جسمی و ‌ذهنی‌ خواهند شد. درنتیجه‌ به‌ طور متوسط روزانه‌ بیش‌ از ۱۰۰۰ کودک‌ و سالیانه‌ حدود ۳۵۰ هزار کودک‌ معلول‌ درکشور ما متولد می‌شوند، که‌ اکثر آنان را قربانیان ازدواج‌های‌ فامیلی‌ تشکیل می‌دهند. ‏

برخی از بیماری‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی

به دنبال ازدواج‌های خویشاوندی، شیوع بیماری‌های تالاسمی، احتمال مرگ و میر نوزادان به دلیل اختلالات ژنتیکی، معلولیت جسمی و عقب ماندگی ذهنی رو به افزایش است. برای اطلاع از کودکان عقب مانده ذهنی کلیک کنید. نقص ایمنی هم جزو بیماری‌های ناشی از پیوند فامیلی است. کودکان این خانواده‌ها بیشتر مستعدِ مبتلا شدن به بیماری‌های عفونی هستند. بیماری شب کوری ممکن است در اثر چنین ازدواجی رخ دهد. با گذشت زمان و بالا رفتن سن کودک به دلیل کمبود ویتامین آ در مشکلات ارثی، می‌تواند تبدیل به کوری دائم شود.

افرادی که لازم است قبل از ازدواج آزمایش ژنتیک انجام دهند

_خویشاوندانی که قصد ازدواج فامیلی با یکدیگر را دارند.

_مردان بالای ۴۰ سال که قصد ازدواج دارند.

_افرادی که به اختلالات زنتیکی مانند ضعیف بودن چشم مبتلا هستند.

_ خانم‌هایی که زیر هجده سال سن دارند و زنان بالای سی سال

_ افرادی که اقوام درجه یک آن‌ها به اختلالات ژنتیکی مبتلا هستند.

_ افرادی که مشاغل پرخطر دارند و یا در مناطق پر خطر زندگی می‌کنند. مانند افرادی که در رادیولوژی و یا آزمایشگاه‌های سونوگرافی کار می‌کنند.

کمک گرفتن از مشاور قبل از ازدواج فامیلی

قبل از هرکدام از انواع ازدواج طرفین باید یک ارزیابی سنجیده از یکدیگر داشته باشند. این مسئله در ازدواج‌های فامیلی هم باید رعایت شود. شناحت پیش از ازدواج حتی برای ازدواج‌های فامیلی ضرورت دارد. چرا که ساختن یک زندگی مشترک و روابط زناشویی نیاز به یک تفاهم و هم فکری دو جانبه دارد. بعد از ارزیابی از لحاظ ژنتیکی بهترین کار انجام یک مشاوره قبل از ازدواج است. تا زوجین از لحاظ تناسب شخصیتی، فکری و اخلاقی بررسی شوند.

سؤالات متداول

آیا سلامت فرزند اول در ازدواج فامیلی نشان‌دهنده‌ی عدم وجود مشکل در ژنتیک است و فرزندان بعدی هم سالم به دنیا می‌آیند؟

توجه داشته‌باشید که سالم بودن فرزند اول در ازدواج فامیلی به این معنا نیست که فرزندان بعدی نیز حتما سالم به دنیا می‌آیند. چرا که تولد هر فرزند و عوامل تأثیر گذار بر آن از فرزندان دیگر مستقل است. بنابراین لازم است قبل از اقدام برای بارداری آزمایشات مرتبط را انجام دهید.

پر خطرترین ازدواج خویشاوندی کدام است؟

بر خلاف باور عموم مردم ازدواج دختر خاله و پسر خاله با یکدیگر از نظر ژنتیکی بسیار خطرناک است و ممکن است مشکلات و اختلالات پیچیده‌ای را برای فرزندان ایجاد کند.