روزه گرفتن بچه ها، ضرری ندارد؟

آیا کودکم می تواند روزه بگیرد؟ آیا روزه گرفتن باعث بیماری کودکان نمی شود؟ آیا باید کودکم را مجبور کنم که روزه بگیرد؟ اگر کودکم دوست نداشته باشد روزه بگیرد چه کنم؟

این سوالات و بسیاری از سوالات دیگر در باره روزه داری کودکان وجود دارد که بسیاری از ما به عنوان مادر و پدر لازم است پاسخ آنها را بدانیم و به آن عمل کنیم.

روزه گرفتن مانند سایر فروع دینی قوانینی دارد که متخصصان فروع دین بدان می پردازند . آن چه که در این جا می خواهم به شما بگویم این است که از دیدگاه های روانشناختی روزه گرفتن چه مزایایی برای کودکان دارد .

فشار معجزه گر!
اگر انسان بتواند در هر سن و موقعیتی که باشد کاری را انجام بدهد که کمی ( نه زیاد ) بیشتر از حد تحمل عادی او باشد ، میزان توانمندی اش در آن کار افزایش پیدا می کند . برای مثال اگر میزان صبر و تحمل ما برای گرسنگی یا تشنگی مثلا ۷ ساعت باشد ، اگر کمی بیش از ۷ ساعت، مثلا هفت ساعت و نیم گرسنگی یا تشنگی را تحمل کنیم ( که البته در حدی نباشد که دچار بیماری یا فشار بیش از اندازه بشویم ) میزان توان مان در دفعات بعد که به گرسنگی یا تشنگی دچار شده باشیم ، هفت و نیم ساعت خواهد شد ، نه ۷ ساعت .

این موضوع در زمینه های دیگر مانند برداشتن بار سنگین ، در ورزش ها ، در مطالعه و درس خواندن و بسیاری از کارها همین اثر را درپی خواهد داشت . بنابراین اگر فرزندان ما بتوانند از کودکی بصورت معقول روزه داری کنند ( مانند روزه کله گنجشکی ، که البته با توجه به سن و طاقت کودک مدت زمان این روزه متفاوت است ) قدرت و طاقت آنها بر خوردن و آشامیدن افزایش می یابد . در عین حال همان طور که می دانیم گرسنگی کشیدن سلول های بدن آثار بسیار مثبتی دارد که از آن جمله می توان به درمان برخی بیماری ها ، و پیشگیری از بسیاری از بیماری ها اشاره کرد .

افزایش صبر و طاقت
یکی از ویژگی های کودکان، کم صبر بودن و کم طاقت بودن آنهاست . صبر کردن برای اکثر کودکان کار سختی است ، خصوصا اگر پای نیازهای اولیه در میان باشد . متاسفانه اگر افراد از کودکی آموزش نبینند ، این کم تحمل و کم طاقت بودن با آنها به بزرگسالی شان منتقل می شود . اگر بخواهیم بزرگسالانی تربیت کنیم که بالغ باشند و بالغانه زندگی کنند ، باید صبر و طاقت را در آنها پرورش دهیم . متاسفانه خیلی از ما بزرگسالان فقط ظاهرمان بزرگ شده و از بسیاری از ابعاد ، بالغانه رفتار نمی کنیم . برای بالغ شدن لازم است از قوه تعقل و فکرمان استفاده کنیم ، کودک درون را مهار کنیم و بتوانیم تاب سختی ها را بیاوریم .

یکی از راههای موثر برای پرورش صبر و تحمل ، روزه گرفتن است . در واقع باید به کودکمان ( خصوصا بعد از ۷ سالگی ) یاد بدهیم تا به جای توجه بیش از اندازه به لذت ها ( مانند لذت خوردن و آشامیدن ) و خصوصا برطرف کردن آنی لذت ها ، یاد بگیرد لذت بردن را کمی ( نه زیاد ) به تعویق بیاندازد . یاد بگیرد گاهی خود را مشغول و سرگرم کند ، کمی بازی کند ، کمی بخوابد و مدیریت گرسنگی و تشنگی را یاد بگیرد. کم نیستند بزرگسالانی که نمی توانند جلوی لذت خود را بگیرند یا آن را کمی به تعویق بیاندازند . روزه گرفتن در کودکی کمک می کند که این به تعویق انداختنِ آگاهانه از همان کودکی ، در فرد تثبیت شود و کودک یاد بگیرد که قرار نیست همیشه به فکر رفع آنی نیازها باشد و می تواند با صبر و تعقل ، خواسته هایش را مدیریت کند .

چگونه کودک را به روزه داری تشویق کنیم
بهترین شیوه برای تشویق کردن کودکان به هر کاری و از جمله روزه داری ، این است که خودِ والدین ، همان کاری را انجام بدهند که مایلند فرزندشان انجام دهد . به همین دلیل ، روانشناس ها می گویند حتی اگر هزاران بار به فرزندانتان بگویید دروغ بد است یا دروغ نگو ، اما خودتان دروغ بگویید و فرزندتان متوجه شود که دروغ گفته اید ، عمل دروغ گفتن شما ، برای او الگو خواهد شد نه تکرار جملات در باره ی منع دروغ! کودکان اغلب با والد ( یعنی مادر یا پدر) همجنس خود همانندسازی می کنند(که البته استثناهایی دارد ) و همان کاری را انجام می دهند که والد انجام می دهد .بنابراین اگر می خواهید کودکتان به روزه داری یا هر کار خوب یا حتی بد ِ دیگر ، علاقمند شود کافی است که آن کار را انجام بدهید . کودک بلافاصله از شما الگو خواهد گرفت و به اجرا و انجام آن عمل خواهد پرداخت . از این دیدگاه فرزندپروری صحیح ، میتواند باعث رشد خود والدین هم بشود .چون هر روز ناچار می شوند خود را مراقبه کنند و ببینند در عمل چه کارهایی انجام می دهند و اگر بخواهند مادر یا پدر خوبی باشند ، اعمال خود را هر روز بهینه سازی خواهند کرد .

اجبار برای روزه داری!
هرگز ، بله هرگز کودکان تان را وادار به روزه داری اجباری نکنید ، مگر آن که بخواهید از روزه گرفتن متنفر شوند ! متاسفانه اصرار و اجبار به روزه گرفتن یا هر کار دیگری ، حتی اگر آن کار بهترین کار دنیا باشد ، کودک را از آن کار، دور و متنفر می کند. جدا از وجه دینی و مذهبی این ایجاد تنفر ( که قطعا برای والدین ، عواقب دنیوی و اخروی خوبی نخواهد داشت ) از نظر روانشناختی هم چنین اجبارهایی ، کودکان را لجباز ، نافرمان و عصیانگر ، خشمگین و گاه افسرده بار می آورد و باعث میشود که تا کودک به سن بلوغ رسید ، آن کار را کنار گذاشته و حتی موضع گیری برعکس داشته باشد یا حتی اگر در ظاهر آن کار را بکند ، اما در خفا خلاف آن را انجام نخواهد داد .

خانواده ای را می شناسم که پدر خانواده نسبت به نماز خواندن و روزه گرفتن فرزندانش سختگیری می کرد تا جایی که شرط دادن پول و هزینه های تحصیل و ... به فرزندان این بود که نماز بخوانند و روزه بگیرند . متاسفانه وقتی فرزندان این خانواده بزرگ شدند ، جلوی پدر فقط تظاهر می کردند که نماز می خوانند و روزه می گیرند ، اما در خفا روزه خود را می خوردند و وقتی پدر نبود نماز خواندنی هم در کار نبود . در حالی که هم نماز و هم روزه ، شیرینی خود را دارند و اگر به درستی برای کودکان توضیح داده شوند ، اجبار در کار نباشد و خود والدین بدان عمل کنند ، از جمله ی کارهایی خواهند بود که خود کودکان به سمت آن گرایش پیدا می کنند و نیازی به اجبار و اصرار لجوجانه نیست .

گفتن داستان هایی در باره روزه داری ، گفتن مزایای آن ، انجام مراسم و آداب شیرین و دوست داشتنی برای آن ، می تواند کودکان را به روزه گرفتن علاقمند کند .

برای مثال دعا کردن دسته جمعی ، شکرگزاری های دسته جمعی ، نماز خواندن با لباس های تمیز و زیبا ، تهیه چادر و مهر و جانماز تمیز و زیبا برای هر کودک ، سفره های افطاری و سحری که هر یک مورد علاقه کودکان باشد و صحبت کردن در باره مزایای روزه داری ، از راههای تشویق محسوب می شوند .

برای تشویق کودکان می توانید از مادربزرگ ها و پدربزرگ ها هم کمک بگیرید . آنها فراغت بیشتری دارند می توانند کودکان را تشویق کنند ، برایشان داستان تعریف کنند ، آنها را سرگرم کنند و کمک کنند که روزه بگیرند و هر روز چند دقیقه بر زمان روزه کله گنجشکی کودک بیافزایند .

در زمان روزه داری ، سعی کنید خانه بی تنش باشد ، دعوا و مشاجره نباشد و کودک بتواند خاطرات شیرین و شاد از زمان روزه داری خود در حافظه ثبت و ضبط کند . این خاطرات هر سال با فرارسیدن ماه روزه داری زنده می شوند و کودک که اینک بزرگ شده دلش می خواهد هر سال همان خاطرات خوب را تجدید کند . روزه داری تان قبول درگاه حق.