بارداری با تعیین جنسیت، نقش جنین‌شناس

یک جنین شناس، ضمن اشاره به اهمیت این علم در کمک به درمان ناباروری،گفت: جنین شناس علاوه بر رفع مشکلات و ناهنجاری‌های جنین می‌تواند به زوجینی که تمایل به فرزند با جنسیت خاص دارند کمک کند.

دکتر سمیه کاظم‌نژاد_ عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: علم جنین شناسی به بررسی تکامل و رشد جنین به ویژه در دوران بارداری می‌پردازد تا اگر ناهنجاری در دوران بارداری در جنین وجود داشت بررسی‌های لازم را انجام دهد. جنین شناس مراحل لقاح انسان را می‌آموزد و یاد می‌گیرد چه عواملی بر کیفیت و تعداد تخمک تاثیر دارد و نهایتا بررسی جنین حاصل از لقاح دو سلول صورت می‌گیرد.

وی افزود: به لحاظ کاربردی نیز می‌توان اینگونه نگاه کرد که چطور به زوجین نابارور کمک کنیم تا شانس بارداری خود را افزایش دهند. جنین شناس یکی از عاملین اصلی مراکز درمان ناباروری است و به تعبیری از جنین شناس به عنوان قلب تپنده مراکز درمان ناباروری یاد می‌شود؛ زیرا قسمت اصلی فرایندهای مرتبط با تکنیک‌های کمک باروری تحت عنوان ART در جنین شناسی انجام می‌شود. فعالیت‌های مربوط به بخش جنین‌شناسی را می‌توان به سه بخش تقسیم‌بندی کرد؛ دسته اول خدمات درمان ناباروری است؛ عنوان می‌شود حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد زوجین به طور کل در دنیا نابارور هستند که این موضوع در ایران نیز وجود دارد. از میان زوجین نابارور در ایران حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد نیاز به استفاده از خدمات ART پیدا می‌کنند که این خدمات شامل IVF ، IUI یا تلقیح داخل رحم و... است. بخش این خدمات مرتبط با جنین شناسی است.

این متخصص جنین شناسی ادامه داد: جدا از تکنیک، بحث کنترل کیفی آزمایشگاه جنین شناسی هم مطرح است؛ یعنی حتی فضایی که در داخل آن پروتکل‌های مربوط به جنین شناسی پیاده می‌شود نیز در کیفیت جنین و نتیجه بارداری اثرگذار است. از این رو جنین شناسی بخش بسیار مهمی است. علاوه بر رفع مشکلات ناباروری افراد، برای سایر مشکلات هم به آزمایشگاه جنین‌شناسی مراجعه می‌کنند. برخی از زوجین نیز ممکن است لزوما مشکل ناباروری نداشته باشند، اما شاید به عنوان مثال سابقه مشکل ژنتیکی داشته باشند و اکنون فرزند سالم بخواهند یا اینکه مراجعه کنند تا فرزندی با جنسیت خاص بخواهند که معمولا هم مراجعه برای داشتن فرزند پسر زیاد است، برای همه‌ این مسائل نیاز است میکرواینجکشن انجام شود.

وی افزود: در این مسیر باید لقاح اسپرم و تخمک در شرایط آزمایشگاه صورت گیرد تا نهایتا جنین‌هایی که تشکیل می‌شود مورد سلول برداری شود تا بررسی‌های بیشتر انجام شود که کدام یک از این جنین‌ها سالم است و یا کدام جنین چه جنسیتی دارد. پس از آن جنین منتخب وارد رحم خانم می‌شود.

وی درباره امکان یا عدم امکان کمک جنین شناسی برای چندقلو زایی، اظهار کرد: ما برای چند قلوزایی خانم‌ها را تشویق نمی‌کنیم زیرا چند قلوزایی جزو حاملگی‌های پر خطر است و تصمیم می‌گیریم حداقل تعداد جنین را به رحم انتقال دهیم که این موضوع نیز وابسته به شرایط خانم باردار، متفاوت است. اگر زوجین اصرار بر دو قلو زایی داشته باشند سعی می‌کنیم تعداد مورد نظر را انتقال دهیم؛ هرچند که در انجام IVF تضمینی وجود ندارد و در بهترین حالت حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد شانس موفقیت وجود دارد.

کاظم نژاد ادامه داد: علاوه بر خدمات به زوجین نابارور، خدماتی هم داریم برای افرادی که فرزند خاص می‌خواهند یا تمایل به فرزندی خاص دارند. برخی خدمات مرتبط با جنین شناسی در رابطه با حفظ باروری است؛ گاهی خانم‌های جوان و دختران نوجوان ممکن است دچار سرطان شوند و نیاز داشته باشند از درمان‌های رادیوتراپی استفاده کنند که این موضوع می‌تواند شانس باروری آنها را در آینده به خطر بیندازد؛ زیرا عملکرد تخمدان‌هایشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بسته به شرایط و پیش از شروع درمان‌های ذکر شده، با ارجاع بیمار از سوی آنکولوژیست به مراکز درمان ناباروری، بافت تخمدان و تخمک را می‌گیریم تا فریز کرده برای آینده نگه‌داری کنیم. با این شیوه پس از بهبودی اگر تمایل به باردار شدن داشتند، می‌توانند از پیوند بافت تخمدان یا تخمک‌ها استفاده کنند. گاهی نیز به دلیل افزایش سن ازدواج که قدرت باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ذخیره تخمدانی و کیفیت تخمک‌ها را کاهش می‌دهد، سعی می‌کنیم در سنین جوان‌تر با فریز کردن تخمک‌ها برای آینده از تخمک‌های جوان خودشان برای باروری استفاده کنیم.

وی افزود: در مورد آقایان نیز اگر دچار مشکلی شوند که برای اسپرم‌ها اختلالاتی ایجاد کند و بافت بیضه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد، می‌توانند در سنین پایین‌تر نمونه اسپرم را برای فریز شدن به مراکز درمان ناباروری دهند.

این جنین شناس با تاکید بر اینکه خدمات درمان ناباروری در ایران نسبت به سایر نقاط جهان ارزان‌تر است، تصریح کرد: این موضوع سبب شده از کشورهای مختلف و ایرانیان مقیم خارج از کشور به مراکز IVF مراجعه داشته باشیم. هزینه‌های انجام خدمات ناباروری بسته به خدمت ارائه شده متفاوت است، اما معمولا بین ۶ تا ۱۲ میلیون می‌تواند هزینه به دنبال داشته باشد، اما شاید با برخی آزمایش‌ها هزینه‌ها بیش از ارقامی باشد که ذکر کردم. پوشش بیمه‌ای بیشتر شامل بخش دارویی و سونوگرافی‌های حین درمان ناباروری است.