درمان بیش فعالی نوزادان، چیست؟

بیش فعالی در نوزادان نسبت به سایر گروه ‌های سنی مسئله ‌ای کمتر شناخته شده است. با این حال برخی متخصصان بر اساس یافته‌های پژوهشی معتقدند که برخی علائم نوزادی نظیر بی‌قراری، گریه‌های شدید و ناتوانی در بی‌خوابی می‌توانند با بیش فعالی مرتبط باشند. آگاهی از این موارد به والدین کمک می‌کنند تا در صورت مشاهده مشکلات احتمالی زودتر برای درمان اقدام کنند و از پیشروی اختلال در کودک خود جلوگیری نمایند. همچنین والدین لازم است تا با یک مشاور در زمینه کودک در ارتباط باشند تا راهکارهای لازم را دریافت نمایند و با اقدامات عجولانه باعث ایجاد مشکلاتی برای فرزند خود نشوند.

سن تشخیص بیش فعالی
تا قبل از سال ۲۰۱۱ آکادمی اطفال آمریکا تشخیص بیش فعالی را تنها برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال در نظر می‌گرفت؛ اما پس از سال ۲۰۱۱ راهنماهای تشخیصی گسترش پیدا کردند و به ۴ تا ۱۸ سال تغییر یافتند. با این حال مطالعات نشان می‌دهند که بسیاری از کودکان قبل از ۴ سالگی و در سنین نوزادی و نوباوگی نیز ممکن است تشخیص بیش فعالی بگیرند. این تشخیص‌ها باید با احتیاط بیشتری مطرح شوند و درمان آن‌ها نیز با دقت بیشتری صورت بگیرد چراکه برای کودکان زیر ۴ سال راهنمای تشخیصی اختصاصی دقیقی وجود ندارد که متخصصین بر اساس آن‌ها عمل نمایند.

علائم بیش فعالی در نوزادان
تشخیص علائم بیش فعالی در کودکان زیر ۴ سال بسیار دشوار است چراکه مشخصه اصلی بیش فعالی کاهش فراخنای توجه و فعالیت بیش از حد کودک است که در نوزادان قابلیت مشاهده چندانی ندارد. با این حال ممکن است بعضی والدین متوجه این موضوع شوند که فرزندشان از همان ابتدای تولد بی‌قراری و بیش حرکتی زیادی را از خود نشان می‌دهند و به سختی به موضوع خاصی توجه می‌کند که می‌توانند حاکی از بیش فعالی باشند.
به طور کلی از جمله علائم بیش فعالی در نوزادان می‌توان به بی‌قراری، ناتوانی در به خواب رفتن، فعالیت حرکتی بیش از حد و نامتناسب با رده سنی، ناتوانی در توجه کردن یا گوش دادن به محرک‌های محیطی برای مدت طولانی، بی‌قراری در حین غذا خوردن یا نشاندن برای بازی اشاره کرد. اگر این علائم برای بیش از 6 ماه به طور مداوم مشاهده شوند معمولاً تشخیص بیش فعالی مطرح می‌شود. توجه داشته باشید که بیش فعالی نوعی اختلال عصبی رشدی است که رشد و تحول صحیح مغز را با مشکلاتی همراه می‌کند به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که برای نوزاد مداخله به هنگام صورت پذیرد.

تفاوت بیش فعالی در نوزادان با خلق و خوی دشوار
به خاطر داشته باشید که نباید بیش فعالی در نوزادی را با خلق‌وخوی دشوار که امری طبیعی است اشتباه بگیرید. کودکانی که با خلق‌وخوی دشوار به دنیا می‌آیند ممکن است از همان ابتدا بد قلق باشند و به سختی با شرایط پیرامونی کنار بیایند؛ اما این نوزادان در مواقع لزوم می‌توانند به موضوعات مختلف نظیر داستان‌ها، آهنگ‌های کودکانه و تصاویر جذاب توجه کنند. هم‌چنین آن‌ها قادرند برای مدت خاصی با اسباب بازی‌هایشان بازی کنند و در ادامه و در دوران خردسالی بنشینند و فعالیت‌هایی نظیر بازی با لگوها یا پازل‌ها را انجام دهند. درحالی‌که انجام این کارها برای کودک بیش فعال که دچار نقص توجه هستند دشوار است.

عوامل خطرساز برای بروز بیش فعالی در نوزادان
عوامل گوناگونی وجود دارند که می‌توانند نوزادان را در برابر اختلال بیش فعالی آسیب‌پذیر کرده و باعث شوند که متخصصین تشخیص زودهنگام این اختلال را بیش‌تر مد نظر قرار دارند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
نوزادانی که مادرانشان در طول بارداری مواد یا الکل مصرف می‌کردند.
نوزادانی که مادرانشان در طول بارداری سیگار می‌کشیدند.
نوزادانی که مادرانشان در طول بارداری با سم یا سموم خاصی مواجه شده‌اند.
نوازدانی که تحت شرایط زایمان زودرس و یا با وزن بسیار کم به دنیا آمده‌اند.
بروز مشکلاتی در سیستم عصبی مرکزی در دوره‌های حساس رشدی
وجود سابقه خانوادگی در مورد اختلال بیش فعالی
توجه داشته باشید که نوزادان بیش فعال، نوزادان ویژه‌ای هستند و نیاز به دریافت آموزش‌های استثنایی دارند. اگر نوزادی مبتلا به ADHD دارید، حتما با مراکز تخصصی در ارتباط باشید تا از جدیدترین درمان‌ها بهره مند شوید.

تشخیص نادرست بیش فعالی
عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند باعث بروز علائم مشابه با بیش فعالی شوند و والدین و متخصصین را به اشتباه بیاندازند. از جمله این عوامل می‌توان به سابقه ضربه به سر در کودک، وجود اختلالات مرتبط با صرع و تشنج، مشکلات تیروئید و ناتوانی‌های بینایی و شنوایی اشاره کرد. از همین رو بسیار اهمیت دارد که در صورت احساس وجود مشکل در فرزند خود حتماً با یک متخصص اطفال در تماس باشید و ابتدا معاینات پزشکی را به‌طور کامل انجام دهید.

درمان بیش فعالی در نوزادان
برای کودکان زیر ۴ سال راهنمای دقیقی در زمینه درمان بیش فعالی وجود ندارد. هم‌چنین تجویز داروها نیز باید با دقت و احتیاط بسیار زیاد صورت بگیرد. در این زمان بیش از هر چیز، متخصصان آموزش به والدین را در دستور کار قرار می‌دهند تا آن‌ها بتوانند تعامل بهتری با فرزندشان داشته باشند و مشکلات فرزند خود را بهتر درک کنند؛ اما پس از ۴ سالگی درمانگران از روش‌هایی نظیر رفتار درمانی و درمان‌های دارویی برای بهبود کودک کمک می‌گیرند. درمان دارویی معمولاً زمانی در دستور کار قرار می‌گیرد که کودک به روش‌های غیر دارویی یا همان رفتار درمانی پاسخ مناسبی ندهد.
در نتیجه در وهله اول بهتر است که از یک روانشناس متخصص در حیطه کودک برای حل مشکل فرزند خود کمک بگیرید. در صورت پایدار ماندن علائم بیش فعالی روانشناس شما را به یک روانپزشک ارجاع می‌دهد تا بتوانید درمان‌های دارویی لازم را نیز از سر بگیرید. مطالعات نشان می‌دهند که مؤثرترین نتایج درمانی زمانی حاصل می‌شوند که درمان دارویی و رفتاری در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. در واقع این دو می‌توانند به عنوان مکمل یکدیگر عمل کرده و باعث شوند که روند درمان سرعت پیدا کند.

سؤالات متداول
بیش فعالی برای کودک چه خطراتی دارد؟
بیش فعالی نوعی اختلال رشدی است که در صورت درمان نشدن می‌تواند کودک را با مشکلات مختلفی از جمله اختلالات یادگیری، مشکلات تحصیلی و ارتباطی مواجه کند. هم‌چنین ادامه یافتن بیش فعالی تا نوجوانی می‌تواند فرد را به سمت رفتارهای ضد اجتماعی کشانده و سازگاری او را با محیط کاهش دهد. از همین رو بسیار اهمیت دارد که والدین به موقع برای درمان بیش فعالی فرزند خود اقدام کنند و از نادیده گرفتن این مشکل بپرهیزند.