چگونه کودکی منظم داشته باشیم؟

برخلاف تصور برخی از والدین، نظم و انضباط، امری اکتسابی است که کودک در طول زمان آن را یاد می گیرد. کشف علت بی نظمی کمک شایانی به این فرآیند می نماید.

چرا بچه ها بی نظمند
علت های گوناگونی سبب می شود تا کودک بی نظم باشد که عبارتند از :
علت های جسمی
گرسنگی و تشنگی می تواند بر روان کودک و بی حوصله شدن وی و در نتیجه بی نظمی او تاثیرگذار باشد
علت های عاطفی
خشم و عصبانیت نسبت به والدین، افراد یا اشیا، احساس اضطراب و ناامنی، احساس حسادت و تبعیض، افراط در اظهار محبت و شادی کردن در مقابل هرکاری که کودک انجام می دهد، سبب توقع بیش از حد او می شود و این از خود راضی بودن، زمینه بی نظمی و بی توجهی او را فراهم می نماید .
علت های تربیتی و اجتماعی
رفتار همسالان و دوستان بی نظم، در کودک تاثیر گذاشته و او را بی نظم می کند. سهل انگاری والدین در اجرای قوانین خانواده، بی نظمی را به کودک القا می کند. وقتی کسی درک درستی از نظم به کودک منتقل نمی کند، کارهای او بی نظم می شود. رها کردن کودک به حال خود، یکی از علت های تربیتی بی نظمی کودک به شمار می آید.

راه های درمان بی نظمی کودکان
بی نظمی در کودکان چاره دارد. باید از راهش وارد شد.
تسلیم نشدن در مقابل بی نظمی
هرگز در مقابل بی نظمی های فرزندتان تسلیم نشوید. بسیاری از والدین بعد از ابراز ناخشنودی و نارضایتی خود از بی نظمی کودک، به سرعت خودشان شروع به مرتب وجمع کردن اسباب بازی ها و نظم بخشیدن به شرایط می کنند و در حال انجام کار جملاتی را درباره نظم و انضباط تکرار می کنند . اما این کار آنان نشان می دهد که از تغییر کودک ناامید شده اند و خود تصمیم به انجام کار و نظم بخشیدن گرفته اند. زمانی که کودک این پیام پدر و مادر را دریافت می کند، هرگز در صدد بهبود وضعیت و اصلاح خود برنمی آید.
ایجاد محرومیت
کودک باید متوجه شود در مقابل رفتارهای خود مسئول است. بنابراین در مقابل بی نظمی او از شیوه محروم ساختن بهره ببرید. البته این محرومیت ها باید هوشمندانه و با دقت و تناسب انتخاب شوند .
برخورد با آرامش
هرگز در مقابل بی نظمی کودک خود ، از کوره درنروید و از فریاد زدن خودداری کنید و رفتار منطقی داشته باشید . اگر او از رفتار شما سوء استفاده می کند، با قاطعیت و بدون بداخلاقی، با محرومیت و با قهر نارضایتی خود را نشان دهید .
یک برنامه ریزی مناسب داشته باشید
قوانین خانه را روشن و صریح مشخص کنید و پس از آن آموزش های لازم را به کودک تان بدهید و برای او مشخص کنید چه خواسته ها و توقعاتی دارید.
بسیار واضح و روشن صحبت کنید
برای اینکه کودک بداند چه خواسته ای از او دارید، روشن وصریح با او حرف بزنید. مثلا بگویید بعد از بازی باید اسباب بازی هایش را جمع کند و در سبد یا محلی که مشخص کرده اید و یا حتی بر روی آن برچسب زده اید:" محل قرار گرفتن اسباب باز"، قرار دهد .
استقبال از تغییرات
از تغییرات مثبت کودک ، حتی اگر اندک بود، استقبال و تعریف کنید . زمانی که کمی منظم می شود و اسباب بازی هایش را جمع می کند، از بار جمله های منفی بکاهید و بار جملات مثبت را زیاد کنید .
داشتن توانایی انجام کار
مطمئن شوید که کودک به اندازه کافی توانایی انجام آن کار را دارد و آموزش دیده است. مثلا اگر قرار است اسباب بازی هایش را بعد از بازی کردن مرتب کند باید به او قبلا یاد داده باشید و از او بخواهید با همراهی شما این کار را انجام دهد تا بدانید یاد گرفته است .
پرهیز از سرزنش و تکرار
تکرار فراوان و سرزنش های پی در پی، اثر کار شما را از بین می برد و کودک را به لجبازی بیشتر وادار می کند. بنابراین تکرار بیش ازحد و سرزنش های زیاد، اثر معکوس دارد و او را در بی نظمی محکم تر می نماید.
به کودکان مسئولیت بدهید
از همان کودکی متناسب با سن به بچه ها مسئولیت دهید. مثلا یک کودک دو ساله با کمک شما می تواند اسباب بازی هایش را در سبد بریزد. اگر کودک قرار است بازی کند، اسباب بازی هایش را سهمیه بندی کنید. یعنی یک اسباب بازی به او بدهید و زمانی که اسباب بازی دیگری خواست، از او بخواهید اول اسباب بازی قبلی را در سبد قرار دهد و بعد اسباب بازی بعدی را به او بدهید .
رشوه ندهید
کودک قانونمند است. در مقابل انجام وظایف روزانه و مسلم او عکس العمل معمولی داشته باشید و آن را بیش از حد پررنگ نکنید. چون با این کار او را متوقع می سازید .
از سوی دیگر، میان رشوه و پاداش تفاوت است. به فرزندتان در مقابل منظم بودن یا جمع کردن اسباب بازی هایش رشوه ندهید؛ زیرا او با این کار شرطی می شود و در نتیجه خودکار به سوی نظم پیش نخواهد رفت. کلا از پاداش های غیرمنطقی و بی حساب و کتاب بپرهیزید . پاداش بزرگ در مقابل کار کوچک ، اثر پاداش را از بین می برد .
همراهی و تعیین وقت
گاهی اوقات سعی کنید به صورت اشتراکی و با همراهی با کودک، اسباب بازی ها یا وسایلش را جمع کنید و این خواسته را با مهربانی، ولی قاطعانه به او بگویید و با تعیین زمان ، در کنار هم این کار را انجام دهید و در صورت همکاری، او را تشویق نمایید .