علائم سرطان در کودک، چیست؟
اگر چه سرطان در کودکان نادر است، اما دومین علت شایع مرگ و میر کودکان در کشورهای پیشرفته است.
اگر چه سرطان در کودکان نادر است، اما دومین علت شایع مرگ و میر کودکان در کشورهای پیشرفته است. تشخیص، درمان و پیش آگهی سرطان‌های دوران کودکی با سرطان‌های بزرگسالان متفاوت است. تفاوت اصلی در میزان بقا و علت سرطان است. میزان بقای کلی ۵ ساله‌ی سرطان در کودکان، حدود ۸۳ درصد است، در حالی که در سرطان‌های بزرگسالان میزان بقای ۵ ساله، ۶۹ درصد است. تصور می‌شود این تفاوت به این دلیل است که سرطان در دوران کودکی بیشتر به درمان پاسخ می‌دهد و کودک می‌تواند درمان‌های تهاجمی‌تری را تحمل کند. میزان بقا بسته به سن، نوع سرطان و مرحله‌ی تشخیص، متفاوت است.
چه عواملی باعث سرطان می شود؟
هیچ دلیل واحدی برای سرطان وجود ندارد. دانشمندان بر این باورند که تعامل بسیاری از عوامل با یکدیگر باعث سرطان می‌شود. عوامل دخیل ممکن است عوامل ژنتیکی یا محیطی باشند. برخلاف بسیاری از سرطان‌های بزرگسالان، عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی، نقش زیادی در ابتلا به سرطان در کودکان ندارند.
تحقیقات نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض ویروس‌های خاصی مانند ویروس اپشتن بار و HIV، با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌های دوران کودکی مانند لنفوم ارتباط دارد.
سرطان‌های دوران کودکی غالبا در سلول‌های بنیادی اتفاق می‌افتند. این سلول‌ها قادر به تولید انواع دیگر سلول‌های تخصصی مورد نیاز بدن هستند. تغییر یا جهش سلولی، معمولا عامل ایجاد سرطان در کودکان است. سرطان در بزرگسالان، معمولا سلول‌های اپیتلیال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سلول‌های اپیتلیال حفره‌های بدن و سطح بدن را می‌پوشانند. سرطان در سلول‌های اپیتلیال بیشتر به علت قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی و به مرور زمان اتفاق می‌افتد. به همین دلیل سرطان‌های بزرگسالان بیشتر اکتسابی هستند.
شایع ترین سرطان ها در کودکان
سرطان مغز
۹ نوع اصلی سرطان مغز یا تومور مغزی، وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها مدولوبلاستوما است. مدولوبلاستوما معمولا در کودکان با سن بین سه تا هشت سال دیده می‌شود. این نوع تومور تمایل دارد در فضای پشت جمجمه گسترش پیدا کند و می‌تواند به سایر قسمت‌های مغز یا نخاع نیز توسعه یابد.
سردرد طولانی مدت، استفراغ و هماهنگی ضعیف بین قسمت‌های مختلف بدن، از علائم سرطان مغز هستند. سایر علائم تومور مغزی شامل این موارد است: استفراغ مداوم، حالت تهوع (طی یک دوره‌ی دو هفته‌ای)، سردرد مکرر (طی یک دوره‌ی چهار هفته‌ای، به ویژه در هنگام بیدار شدن از خواب)، حرکات غیر طبیعی چشم، تشنج، تغییرات رفتاری، اختلال در تعادل و راه رفتن، تاری دید یا دوبینی، موقعیت غیر عادی سر و تاخیر در بلوغ.
سرطان خون
سرطان خون یک سوم کل سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد. سرطان مغز و سرطان خون باهم، بیش از نیمی از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهند. بیماران سرطان خون در مقایسه با مبتلایان به سرطان مغز شانس بیش‌تری برای بهبودی دارند. به طوری که سرطان خون ۲۱ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان در کودکان را تشکیل می‌دهد.
شایع‌ترین انواع سرطان خون در کودکان، لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) و لوسمی میلوئیدی حاد (AML) است. لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) می‌تواند کودکان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر در سنین بین یک تا چهار سال دیده می‌شود. علت دقیق ابتلا به آن ناشناخته است اما کودکان مبتلا به اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون و همچنین خواهر و برادر بچه‌های مبتلا به ALL، بیشتر در معرض خطر هستند.
کودکان مبتلا به سرطان خون به راحتی کبود می‌شوند و به خاطر عفونت‌های مکرر در بیمارستان بستری می‌شوند. علائم لوسمی لنفوبلاستیک حاد عبارتند از: خستگی و بی حالی، کبودی، خونریزی طولانی مدت که متوقف نمی‌شود، عفونت، درد و تورم غدد لنفاوی.
نوروبلاستوما
نوروبلاستوما یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان در دوران کودکی است. این سرطان در بافت عصبی ایجاد می‌شود. نوروبلاستوما معمولا از غدد فوق کلیه شروع می‌شود (غدد فوق کلیه روی کلیه‌ها قرار دارند)، اما می‌تواند در گردن، قفسه‌ی سینه، شکم یا ستون فقرات نیز ایجاد شود. از بین انواع اصلی سرطان در کودکان، نوروبلاستوما یکی از بدترین پیش آگهی‌ها را دارد، به طوری که فقط ۶۷ درصد از مبتلایان زنده می‌مانند.
درد استخوانی، توده در شکم یا گردن یا قفسه‌ی سینه، بی حسی، ضعف، از دست دادن اشتها و تب از علائم نوروبلاستوما هستند.
تومور ویلمز
این نوع سرطان در کلیه رخ می‌دهد و می‌تواند باعث کاهش وزن و بزرگی شکم شود. تصور می‌شود که تومور ویلمز از سلول‌های رویان که در رشد کلیه‌ها نقش دارند، در حالی که کودک هنوز در رحم است، ایجاد می‌شود. معمولا، سلول‌های رویانی در بدو تولد ناپدید می‌شوند اما در کودکان مبتلا به تومور ویلمز، دسته‌هایی از این سلول‌های اولیه هنوز وجود دارند. علت تومور ویلمز ناشناخته است.
به ندرت، کودکانی که به آن مبتلا هستند با شرایط خاصی مانند نداشتن عنبیه‌ی چشم، اندام تناسلی غیرطبیعی یا بزرگ‌تر شدن یک طرف بدن نسبت به طرف دیگر، متولد می‌شوند. علائم تومور ویلمز می‌تواند شامل این موارد باشد: بزرگی و تورم شکم، خون در ادرار، خستگی، تب، ناراحتی معده، کاهش وزن و از دست دادن اشتها.
لنفوم
گره‌های لنفاوی در کناره‌های گردن، زیر بغل، بالای استخوان ترقوه و در ناحیه‌ی کشاله ران قرار دارند. لنفوم نوعی سرطان است که می‌تواند در هر یک از این مناطق ایجاد شود. سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است و به مبارزه با عفونت کمک می‌کند.
لنفوم سومین سرطان شایع در دوران کودکی و شایع‌ترین سرطان در نوجوانان و جوانان بین ۱۵ تا ۲۴ ساله است. هر ساله، در حدود ۱۵۰ کودک و بیش از ۴۵۰ نوجوان به لنفوم مبتلا می‌شوند.
دو نوع لنفوم وجود دارد: هوچکین (در نوجوانان بیشتر دیده می‌شود) و غیر هوچکین (بیشتر در کودکان با سن پایین دیده می‌شود).
تعریق شبانه و کاهش وزن غیر قابل توضیح، هر دو از مشخصه‌های لنفوم هستند. علائم عمومی لنفوم عبارتند از: تب و لرز، عفونت مکرر، کبودی، ایجاد خونریزی به آسانی، خستگی و رنگ پریدگی پوست.
رابدومیوسارکوم
این نوعی تومور در بافت نرم دیده می‌شود. برای مثال در قسمت‌هایی مانند اطراف سر و گردن، مثانه، بیضه‌ها، رحم یا واژن ایجاد می‌شود. گاهی اوقات می‌توان آن‌ها را در یک اندام یا قفسه‌ی سینه نیز یافت.
علامت اصلی رابدومیوسارکوم، لمس یک توده یا تورم است. اما پی بردن به وجود این توده، به محل آن بستگی دارد. علائم به ناحیه‌ای که توسط سرطان درگیر شده است، بستگی دارد و می‌تواند شامل شکم درد، ترشح از بینی یا مشکلات پوستی باشد. علائم خاص رابدومیوسارکوم با توجه به محل آن عبارتند از:
سر یا گردن: انسداد و ترشحات از بینی و گلو. گاهی اوقات ممکن است چشم متورم و بیرون زده به نظر برسد.
شکم: درد شکم و یبوست
مثانه: توده‌های سرطانی می‌توانند باعث وجود خون در ادرار و مشکل در دفع ادرار شوند.
سرطان استخوان
دو نوع متداول سرطان استخوان، استئو سارکوم و سارکوم یوئینگ هستند. بین این دو نوع، استئوسارکوم شایع‌تر است و معمولا در استخوان‌های اطراف زانو اتفاق می‌افتد. در حالی که سارکوم یوئینگ تمایل دارد تا استخوان‌های لگن، ران، بازو یا دنده‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. هر دو در نوجوانان شیوع بیش‌تری دارند، اما سارکوم یوئینگ در پسران کمی بیشتر از دختران دیده می‌شود. هر دو بیماری حدود ۶۸ درصد بقا دارند.
کودکان مبتلا به سرطان استخوان ممکن است به راحتی دچار شکستگی استخوان شوند. علائم سرطان استخوان شامل درد در استخوان، سفتی یا تورم یا حساسیت به لمس در اطراف استخوان یا مفصل، مشکل در حرکت، ضعف استخوان‌ها که منجر به شکستگی می‌شود، خستگی، تب، کاهش وزن و کم خونی (کمبود آهن).
سرطان کبد
اگرچه سرطان کبد در کودکان و نوجوانان نادر است اما ممکن است اتفاق بیفتد. دو نوع اصلی سرطان کبد در دوران کودکی وجود دارد: هپاتوبلاستوما (که معمولا در کودکان تا سن ۳ سال دیده می‌شود) و کارسینوم هپاتوسلولار (در کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان رخ می‌دهد).
پسران بیشتر از دختران در معرض خطر سرطان کبد هستند. از دیگر خطرات احتمالی می‌توان به تولد با وزن بسیار کم، ابتلا به هپاتیت B یا C و آسیب کبدی اشاره کرد.
موضوع دشوار در مورد سرطان کبد این است که اکثر بچه‌ها هیچ علائمی از بیماری را نشان نمی‌دهند. سرطان کبد می‌تواند باعث ایجاد توده‌هایی در شکم، درد شکم و بلوغ زودرس در پسران شود. سایر علائم سرطان کبد عبارتند از: تورم و بزرگی شکم، کاهش وزن، از دست دادن اشتها، بلوغ زودرس در پسران، تهوع و استفراغ.
رتینوبلاستوما
رتینوبلاستوما نوعی سرطان نادر چشم است که معمولا کودکان زیر پنج سال را مبتلا می‌کند. این سرطان یکی از بهترین پیش آگهی‌ها را دارد. اگر زود تشخیص داده و درمان شود، بیش از ۹۵ درصد بقا در کودکان وجود دارد. اما همچنان احتمال از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم وجود دارد.
علت رتینوبلاستوما در حدود ۴۰ درصد موارد، اختلالات ژنتیکی است. که یا از والدین به ارث رسیده است یا به علت جهش در مراحل اولیه‌ی رشد در رحم رخ داده است. اما علت ۶۰ درصد دیگر، نامشخص است.
قرمزی چشم که بدون درد است، یک علامت شایع رتینوبلاستوما است. انعکاس سفید غیرمعمول در مردمک چشم (بیشتر در عکس‌هایی که فلش گرفته شده‌اند یا در اتاق‌های تاریک قابل توجه است)، اخم کردن برای بهبود دید، تغییر در رنگ عنبیه (معمولا فقط در یک چشم) و دید ضعیف، علائم دیگر رتینوبلاستوما هستند.
انواع روش های درمان سرطان کودکان
نوع درمانی که کودک سرطانی دریافت می‌کند به نوع سرطان و پیشرفت آن بستگی دارد. درمان‌های معمول شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمنی درمانی و پیوند سلول‌های بنیادی است.
جراحی: برداشتن مستقیم تومور.
شیمی درمانی: استفاده از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی.
پرتودرمانی: استفاده از اشعه‌ی ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی.
پیوند مغز استخوان (سلول بنیادی): قرار دادن سلول‌های بنیادی سالم در جریان خون. بنابراین آن‌ها می‌توانند سلول‌های مغز استخوان و سیستم ایمنی سالم و جدید را ایجاد کنند.
کودکانی که سرطان دارند اغلب در مرکز سرطان کودکان ، تحت معالجه قرار می‌گیرند.
یافتن راه‌هایی برای حفظ روحیه و قوی ماندن افراد خانواده‌ی بیماران مبتلا به سرطان، یک موضوع چالش برانگیز است. بنابراین صحبت با کودکان در مورد سرطان و آماده سازی آن‌ها برای تغییراتی که ممکن است تجربه کنند و حمایت روانی، باید در مراحل درمانی مورد توجه قرار گیرد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼