چگونه پرخاشگری کودک را کنترل کنیم؟

امکان دارد شما نیز جزء آن دسته از والدین باشید که رفتارهای پرخاشگرانه کودکشان برایشان آزار دهنده باشد اما لازم است بدانید کنترل خشم و پرخاشگری عموما مهارتی اکتسابی است و نه ذاتی ، مهارتی که حتی بسیاری از بزرگسالان نیز از آن بی بهره هستند. کودکان به مرور خواهند آموخت که خشم و پرخاشگری تنها وسیله رسیدن به خواسته هایشان نیست ومی توانند بسیاری از مسائل خود را به وسیله بحث و گفتگو حل و فصل کنند ، اما اگر پرخاشگری کودک شما به اندازه ای است که بیم آن میرود به سایر کودکان و همسالان خود آسیب وارد کند لازم است که شما به طور موثری به دنبال درمان پرخاشگری در کودک خود باشید.
داشتن کودکی که بیش از اندازه پرخاشگر است می تواند روابط اجتماعی شما را دچار اختلال کند و حتی خود شما را نیز دچار صدمات روحی و روانی مختلفی نماید. بعلاوه نحوه برخورد شما با پرخاشگری کودکتان می تواند تاثیر مستقیمی در درمان و یا بالعکس در گسترش آن داشته باشد . اگر شما نیز در مقابل خشم و پرخاشگری کودک اقدام به انجام عمل متقابل کنید کودک ناخودآگاه خواهد آموخت که پرخاشگری یکی از روش های رسیدن به مقصود است روشی که پدر و مادرش نیز به هنگام ناتوانی از آن بهره می برند.
بنا بر آنچه که گفته شد میتوان نتیجه گرفت که لازم است والدین با روشهای موثر درمان پرخاشگری در کودکان آشنا شوند و برای مقابله با آن راه کار های صحیحی را به کار بندند . در ادامه به برسی عمده دلایلی که موجب پرخاشگری در کودکان می شود می پردازیم و سپس روش هایی جهت درمان آن ارائه خواهیم کرد.

عوامل بروز پرخاشگری در کودکان
الگو پذیری از والدین
کودکان موجود ات بسیار تاثیر پذیری هستند آنها به سرعت تحت تاثیر رفتارهای والدین و اطرافیان خود قرار می گیرند اگر شما روابط متشنج و پر تنشی با همسر خود دارید و به جای گفتگو برای حل مشکلات مابین خود به مشاجره و پرخاشگری با یکدیگر می پردازید طبیعی است که کودک شما نیز همین الگوی رفتاری را از شما بیاموزد.
دست نیافتن به خواسته ها
کودکان برای رسیدن به خواسته های خود به طور معمول به پرخاشگری متوسل می شوند دلیل این امر این است که آنها فاقد مهارت های کلامی لازم برای بیان خواسته هایشان هستند.
حالات روحی
یاس ، اضطراب ، افسردگی و حالات روحی دیگر نظیر این ها ، می توانند موجب بروز پرخاشگری در کودکان شوند.
دلایل جسمانی
کم خوابی ، گرسنگی ، گرما و یا سرما و عوامل نظیر این ها نیز می توانند باعث بروز پرخاشگری در کودکان شوند.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی نیز در بروز خشونت و پرخاشگری در کودکان موثر هستند و بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودکانی که والدین خشن و یا تند مزاج دارند معمول تر است.
عوامل بیولوژیک
احتمال بروز رفتار های پرخاشگرانه در کودکانی که مادران آنها در دوران بارداری دچار فشار های روحی و یا تنش هایی جسمی شده اند وجود دارد.
عوامل محیطی
زندگی در مناطقی از شهر که در آنها جرم و خشونت رواج دارد میتواند به بروز خشونت در کودکان بیانجامد.

روش های نادرست تربیتی
گروهی از والدین باورهای نادرست تربیتی دارند و نه تنها خشونت و پرخاشگری کودک را مذموم نمی دانند بلکه آن را نقطه قوت می پندارند . این دسته از والدین با تشویق خشونت موجب افزایش و رشد رفتارهای خشن و پرخاشگرانه در کودک میشوند.
رسانه های تصویری
برنامه های تلویزیونی و بازی های نامناسب کامپیوتری می تواند موجب افزایش رفتارهای پرخاشگرانه به ویژه در میان پسران گردد.
پرخاشگری در اثر بیماری یا مصرف دارو
بروز بیماری در کودکان و یا مصرف برخی از داروها میتواند باعث پرخاشگری در کودکان گردد
نقش مدرسه در پرخاشگری کودکان
اگر کودک در محیط مدرسه از طرف سایر دانش آموزان و یا مربیان در معرض خشونت قرار بگیرد احتمال بسیار دارد که به باز تولید همان خشونت در محیط خانه بپردازد
کشمکش های درونی
ناتوانی در تصمیم گیری و کشمکش های درونی موجب بروز خشونت و پرخاشگری در کودک خواهد شد.
حال که با تعدادی از عوامل اصلی در بروز پرخاشگری در کودکان آشنا شدیم به ارائه راه کارهایی خواهیم پرداخت که میتواند در درمان پرخاشگری کودکان موثر باشد.

راهکارهای درمان پرخاشگری
یک سیستم تنبیه و تشویق ایجاد کنید
ایجاد یک سیستم تنبیه و تشویق می تواند یکی از روشهای موثر درمان پرخاشگری در کودکان باشد. هدف از ایجاد این سیستم در نهایت امر رسیدن به این هدف است که کودک بیاموزد پرخاشگری تنها وسیله رسیدن به مقصود نیست و میتوان از روش ها و مهارت های کلامی برای رسیدن به خواسته ها استفاده کرد تنبیهات می تواند شامل کاهش ساعات تماشای تلویزیون و یا شرکت نکردن در یک مهمانی باشد البته لازم است در کنار تنبیه از تشویق نیز استفاده شود.
قوانینی ثابت و تغییر ناپذیر وضع کنید
برای درمان پرخاشگری در کودکان لازم است که قوانین ثابت و تغییر ناپذیری را برای کودک وضع کنید. کودک باید بیاموزد که پرخاشگری تغییری در این قوانین ایجاد نخواهد کرد این قوانین می تواند شامل مواردی نظیر خرید یک اسباب بازی در ماه و یا خرید مقدار معینی خوراکی در طول هفته و موارد دیگری از این دست باشد.
باز خورد هایی سریع و قاطع داشته باشید
برای درمان پرخاشگری در کودکان لازم است که بازخورد هایی سریع و قاطع داشته باشید. بعنوان مثال اگر کودک شما در میان همسالان خود اقدام به خشونت و پرخاشگری نمود بلافاصله او را از میان همبازی هایش خارج کنید و به او بگویید که بخاطر رفتار پرخاشگرانه اش و تا زمانی که متنبّه نشده اجازه بازی کردن با کودکان دیگر را نخواهد داشت.
حالات روحی و روانی کودک خود را زیر نظر داشته باشید
لازم است که والدین حالات روحی کودک خود را زیر نظر داشته باشند کودکان معمولا وقتی در شرایط نامناسب روحی قرار می گیرند رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز می دهند اضطراب و یاس از عمده ترین حالاتی هستند که موجب بروز پرخاشگری در کودکان می شوند . مشاجرات میان والدین باعث بروز اضطراب در کودکان می شود ، پس شاید پرخاشگری امروز کودکتان در نتیجه بحث و مشاجره روز گذشته شما و همسرتان باشد . برای درمان پرخاشگری در کودکان لازم است که حتی الامکان شرایطی که باعث بروز ایجاد این شرایط روحی نا مناسب می شود از بین ببریم والدین هیچگاه نباید در حضور کودکان با یکدیگر مشاجره کنند و یا از مشکلات مالی با یکدیگر سخن بگویند.
وضعیت کودک خود در مدرسه را بطور منظم پیگیری کنید
به طور مداوم پیگیر وضعیت کودک خود در مدرسه باشید تعدادی از مواردی که می بایست نسبت به آنها حساسیت داشته باشید به شرح زیر است:
آیا کودک شما از طرف سایر دانش آموزان مورد آزار و اذیت قرار گرفته است؟
آیا معلمان و مربیان رفتار مناسبی با کودک شما دارند؟
آیا کودک شما در فعالیت های گروهی نظیر تیم فوتبال و غیره مشارکت داده می شود؟
آیا دوست و یا دوستانی صمیمی در محیط مدرسه دارد ؟
آیا از طرف سایر دانش آموزان مورد تمسخر قرار می گیرد؟
پاسخ به این سوالات و سوالات دیگری از این دست می تواند نقش موثری در درمان پرخاشگری کودکان داشته باشد.
در فرآیند های تصمیم گیری کودک خود را یاری کنید
هر گاه احساس کردید که کودک شما ناتوان از تصمیم گیری است او را در این امر یاری کنید این کار برای درمان پرخاشگری در کودک مفید است. بعنوان مثال اگر کودک نتواند تصمیم بگیرد که کدام اسباب بازی را بخرد و یا بین بیرون رفتن از منزل همراه پدر و یا ماندن در خانه نزد مادر کدامیک را انتخاب کند پرخاشگر خواهد شد ، پس در اینگونه موارد به او برای تصمیم گیری یاری کنید.
ارتباط چشمی برقرار کنید
در مقابل خشونت کودکتان دست به خشونت متقابل نزنید همانگونه که قبلا گفتیم در آن صورت کودک خواهد آموخت که پرخاشگری و خشونت یکی از راه های رسیدن به مقصود است برای درمان پرخاشگری در کودکان به اندازه قد او خم شوید با نگاهی نافذ به چشمهایش نگاه کنید و نادرست بودن رفتارش را به او گوشزد کنید.
به کودکان اجازه دهید انرژی خود را تخلیه کنند
اگر می خواهید پرخاشگری در کودکان را درمان کنید حتما به آنها اجازه دهید که انرژی خود را تخلیه کنند ممکن است تحمل شنیدن صدای بازی و دویدن کودکان سخت باشد اما لازم است که این کار را انجام دهید.
به کودکی که مورد خشم و پرخاشگری قرار گرفته توجه نشان دهید
برای درمان پرخاشگری در کودکان لازم است که آنها دریابند پرخاشگری می تواند نتیجه معکوس در راه رسیدن به خواسته هایشان داشته باشد ، شما می توانید از طریق توجه نشان دادن به کودکی که مورد خشونت و پرخاشگری قرار گرفته او را متوجه این امر کنید.
تلویزیون و بازی های کامپیوتری را تحت نظارت خود داشته باشید
کودکان می بایست به تماشای برنامه هایی بنشینند که مناسب سن و سال آنه باشد هم چنین آنها می بایست محدودیت هایی در ساعات تماشای برنامه های تلویزیونی داشته باشند این امر در خصوص بازی های کامپیوتری نیز مصداق دارد.
الگوی مناسبی برای فرزند خود باشید
برای درمان پرخاشگری در کودکان اولین گام این است که خود شما از پرخاشگری و خشونت در محیط خانه اجتناب کنید اگر در برابر آنچه که مطابق میل شما نیست پرخاشگری می کنید نباید زمانی که فرزندتان از همین الگوی رفتاری پیروی می کند متعجب شوید . تشویق کودکان هنگام اعمال خشونت نیز نتایج بسیار نامناسب تربیتی در آینده به بار خواهد آورد.
از مشاوران روانشناس و پزشکان مجرب نهراسید
از اینکه پس از مراجعه به مشاور روانشناس برچسب کودک معیوب به فرزندتان بچسبد نهراسید ، زیرا این دلیلی بر عیب نیست. مراجعه به مشاور روانشناس و یا پزشک در مواردی که پرخاشگری بیش از حد طبیعی ست یکی از روشهای موثر درمان پرخاشگری در کودک به حساب می آید.