در اوقات فراغت چیکار کنیم؟

جامعه کنونی ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند دگرگونی در روش‌های تبلیغی و تربیتی به منظور پرورش نسلی سازنده، خلاق، مهربان، خدا‌جو و ... است، بنابراین بهتر است با تغییر نگاه در روش‌های تربیتی این نیاز را برآورده کند.

ولز می‌گوید: «هدف از آموزش و پرورش بیرون آوردن فکر از بن بست‌ها است». در حقیقت تربیت موضوعی بسیار گسترده و مهم است و نمی‌توان برای آن حد و مرز قرار داد و از گذشته تاکنون مورد اندیشه و تفکر بوده است.

در این مسیر اوقات فراغت کودکان می‌تواند تاثیرات و تغییرات مهمی را در تربیت آنها ایجاد نماید. اوقات فراغت از سویی می‌تواند مناسب‌ترین بستر برای رشد و شکوفایی استعدادهای گوناگون کودکان و نوجوانان و از سوی دیگر می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از بزهکاری‌ها و مشکلات اجتماعی آنها باشد، بنابراین لازم است بیشتر به اوقات فراغت کودکان اهمیت داد. در حقیقت این موضوع باید به یکی از دغدغه‌های مهم والدین و مسئولین برنامه‌ریزی در این زمینه تبدیل شود. اگر اوقات فراغت با برنامه‌ریزی پیش رود، می‌تواند به توسعه آگاهی‌های فرد و گسترش توانایی‌های او کمک کند.

نکات مهم جهت برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت کودکان

برای این کار وقت بگذارید و با علاقه کودکتان را همراهی کنید، چرا که اگر والدین با بی‌میلی و از سر اجبار وقتشان را در اختیار کودک قرار دهند، او متوجه خواهد شد و این وقت صرف کردن هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.

دقت کنید اوقات فراغت زمانی است که کودک باید آزادانه به انجام فعالیت‌های مورد علاقه خود بپردازد، لذا هنگام برنامه‌ریزی و پر کردن اوقات فراغت بچه‌ها باید از آنها سوال کرد که: چه چیزی باعث برطرف شدن خستگی‌هایشان می‌شود و این گونه آنها را به سمت علایقشان هدایت کرد.

فراموش نکنید اوقات فراغت زمانی است که متعلق به فرزند شما است، ولی بدون نظارت و همراهی شما امکان‌پذیر نیست.

زمانی را برای با هم بودن به کودکان اختصاص دهید. در نتیجه اختصاص دادن وقت بیشتر به فرزندانتان، ارتباط و شناخت متقابل شما از یکدیگر وسعت پیدا خواهد کرد. از سویی به راحتی می‌توانید در دوران اوقات فراغت به اصلاح عادات و رفتارهای نامطلوب کودکتان بپردازید و از سوی دیگر با ملاحظه کردن کارهای آنها به خصوص کارهایی که با علاقه انجام می‌دهند و آنها را تکرار می‌کنند، می‌توانید پی به استعدادها و علایق کودک برده و زمینه و امکانات لازم را برای رشد و بالندگی او فراهم آورید.

هرگاه آدمی به فعالیتی بپردازد که هم استعدادش را دارد و هم به آن علاقه‌مند است، قطعاً به شکوفایی در بعد فردی خواهد رسید

روزانه ساعتی بدون رسانه داشته باشید. تمام رسانه‌ها و امواج از جمله مودم، تلویزیون، رادیو، تلفن ثابت و همراه را قطع کنید.

در کنار فرزند و خانواده بنشینید و از گفتگو با آنها لذت ببرید و به موضوعات سرگرم‌کننده بپردازید. این کار نه تنها باعث خواهد شد که روابط عاطفی به هم گره بخورد،‌ بلکه باعث تقویت محبت بیشتر میان اعضای خانواده می‌شود و حتی به کاهش خطرات و صدمات فضای مجازی نیز کمک می‌کند.

آسیب‌های ناشی از فضای مجازی

متأسفانه در سال‌های اخیر با ورود شبکه‌های مجازی به زندگی مردم و اعتیاد اکثریت جامعه به این شبکه‌ها، کودکان زیادی از حداقل ارتباط با والدین به خصوص مادر محروم مانده‌اند و این مسئله در طولانی مدت می‌تواند سبب بروز آسیب و ناهنجاری‌های اجتماعی شود.
مادرانی که بیشتر ساعات روز را به استفاده از فضای مجازی اختصاص می‌دهند، علاوه بر اینکه فرزند خود را از ارتباط عاطفی و سالم محروم می‌سازند، تبدیل به الگویی نامناسب برای آنها می‌شوند و کودک، با الگو برداری غلط از رفتار مادر، فضای مجازی را به عنوان اصلی‌ترین بخش زندگی خود می‌پذیرد و این امر در طولانی‌مدت باعث افزایش افراد منزوی و گوشه‌گیر با شخصیتی تکامل نیافته در جامعه خواهد شد، بنابراین آنچه غیر قابل انکار است، خطیر بودن مسئولیت مادر در مسائل تربیتی و پرورشی می‌باشد و مادر از نقش حساس‌تری در این رابطه برخوردار است. شاید دلیل این باشد که کودک از ابتدای تولد بیشترین کنش و واکنش‌های عاطفی خود را با مادر برقرار می‌کند و اگر در این روابط خللی به وجود آید، احساس ناامنی بر زندگی کودک سایه می‌افکند. از طرفی مطالعات محققان دانشگاه آکسفورد روی بیش از ۶۰۰۰ کودک نشان داد: در خانواده‌هایی که پدران برای نقش خود به عنوان یک والد ارزش قائل هستند، احتمال کمتری وجود دارد که فرزندان خانواده دچار مشکلات رفتاری شوند.

اوقات فراغت؛ بستری برای بروز خلاقیت‌ها

مطالعات دیگری نشان می‌دهند که اوقات فراغت همواره بستری مناسب برای بروز خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها است، چون ذهن انسان به فعالیت موظفی مشغول نیست و می‌تواند فارغ از قالب‌های از پیش طراحی شده به مسائل مورد علاقه خود بپردازد و آزادانه بیندیشد و همین باعث نوآوری‌ها و اختراعات بشری است. لذا لازم است مربیان و والدین ضمن توجیه کودکان و نوجوانان نسبت به اهمیت و نقش حیاتی اوقات فراغت، آنها را در چگونه گذراندن این فرصت آزاد یاری دهند، اما بدون اجبار و تحمیل عقاید خود! آنها باید تنها نقش راهنما را داشته باشند و با توجه به علایق کودکان، آنها را یاری گری کنند. برای برنامه‌ریزی این اوقات حتماً باید با مشورت و نظر فرزندان اقدام نمایند.

بهتر است تا می‌توانید انرژی کودکان را در مسیر مثبت هدایت کنید، چرا که این گونه باعث سعادتمندی و شادی آنها خواهید شد. متناسب با استعدادی که دارند، نیروهایشان را به کار بگیرید تا در جهت مثبت حرکت کنند، البته کارهایی را به آنها محول کنید که به راحتی از عهده‌اش بر آیند و قادر به انجامش باشند و مانع از تحصیل و تفریحشان نشود.

حتما زمانی از اوقات فراغت را به شرکت در امور خیرخواهانه اختصاص دهید. این کار علاوه بر احساس مفید بودن، لذتی به همراه می‌آورد که برای کودک با هیچ لذت دیگری قابل مقایسه نیست و حتی گاه بیشتر از کارهایی که برای راضی کردن خود انجام می‌دهد، او را خوشحال می‌کند.

فرزندان امروز پدران و مادران فردا و در سطح کلان، شهروندان جامعه به شمار می‌روند، بنابراین برای داشتن جامعه‌ای پویا و رو به رشد، باید بیشتر به آنها و اوقات فراغتشان اهمیت داد و آنها را تشنه علم نموده و به پیگیری آن تشویق کرد.