بهداشت فردی کودکان، چگونه به کودک آموزش دهیم؟

آموزش بهداشت به کودکان در حال رشد کاری بسیار جذاب و چالش برانگیز است. کودکان هر چیزی را که می بینند با دستان کوچک خود می گیرند و برمیدارند. اینکار ممکن است بخشی از رشد و تکامل آنها در زمان کودکی باشد اما تماس آنها با تمام وسایل اطرافشان کاری ایمن و بهداشتی نیست.
دست زدن به زمین، دستگیره درها، وسایل بزرگترها و حتی اسباب بازی ها می تواند غیر بهداشتی باشد و به صورت بیماری های قابل انتقال و مسری، خود را نشان دهد. بنابراین آموزش عادت های سالم از سنین پایین، برای اطمینان از سالم ماندن و بهداشت فرزندان بسیار مهم است.

چرا رعایت بهداشت فردی برای کودکان مهم است؟
رعایت بهداشت کامل برای کودکان بسیار حیاتی است و به شما کمک می کند تا میکروب ها و بیماری ها را از بین ببرید. با لمس مناطق آلوده توسط کودکان، میکروارگانیسم های کشنده می توانند روی دست آنها قرار گیرند، و سپس وارد غذای کودک شوند و در نهایت به معده آنها منتقل شوند و باعث بیماری گردند.
برخی از عادات بهداشتی را می توان برای اطمینان از سلامتی و بهداشت کودکان، به عنوان اصول پر اهمیت به آنها آموزش داد. بهترین راه برای فهماندن این موضوع به کودک، این است که اصول بهداشتی از سنین پایین به او آموزش داده شود. در اینجا چند روش معمول وجود دارد که می تواند در ایجاد بهترین عادات بهداشت فردی به کودکان کمک کند.
عادات بهداشت فردی برای کودکان عبارتنداز:
بهداشت مواد غذایی
عادات ناسالم غذایی می توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند و منجر به بیماری هایی مانند اسهال، استفراغ یا دردهای معده شوند. شما به عنوان یک والد باید هنگام تهیه، سرو یا غذا دادن به کودک خود، از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید.
هنگام آموزش بهداشت غذا به کودک خود، بهتر است با اصول اولیه شروع کنید و در مورد میکروب ها و باکتری های ایجاد کننده بیماری با او صحبت نمایید. به کودک خود اجازه دهید درک کند که چگونه این میکروب ها می توانند بدن او را آلوده کنند و طریق دست ها به غذایش منتقل شوند. همچنین به او یاد دهید که انجام چه کارهایی می تواند از بیماری ها پیشگیری کند. در اینجا نکاتی وجود دارد که باید در مورد بهداشت مواد غذایی به فرزندتان بیاموزید.
پخت و پز غذا: به فرزندتان یاد دهید هنگام پخت غذا، اصول بهداشتی زیر را رعایت کند:
همیشه از پیش بند استفاده کنید و موهای خود را ببندید.
برای جلوگیری از ایجاد چربی یا لکه روی لباس، آستین های تان را بالا بزنید.
در غذا سرفه یا عطسه نکنید و هر وقت مجبور به اینکار شدید، صورت خود را برگردانید تا از ورود آلودگی میکروبی به غذا جلوگیری شود. قبل از اینکه مواد غذایی را لمس کنید، دست های خود را کاملاً تمیز کرده و بشویید.
نگهداری مواد غذایی: عادات غذایی سالم شامل نگهداری مناسب نیز می باشد. نحوه تفکیک و نگهداری غذاها در یخچال و فریزر را به کودک خود بیاموزید. همچنین به او یاد دهید که کدام غذاها را می توان بیرون نگه داشت و کدام غذاها را باید در یخچال گذاشت. هیچ غذایی را بدون پوشش در یخچال نگذارید و همچنین درب ظرف را تمیز نگه دارید تا از تجمع باکتری ها جلوگیری شود.
شستن دست ها: حتما دستان خود را کاملاً بشویید و به کودک خود یاد دهید که چگونه دستانش را به طور صحیح با آب و صابون بشوید. در نکته بعدی کمی بیشتر در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد. اطمینان حاصل کنید که این فعالیت را قبل و بعد از هر وعده غذایی انجام می دهید. علاوه بر این، یک پارچه یا دستمال تمیز برای پاک کردن دستان او تهیه کنید. پارچه باید مرتباً شسته و تعویض گردد.
آموزش بهداشت دست به کودکان
شستن مرتب دست ها می تواند احتمال ابتلا به بیماری هایی مانند اسهال را کاهش دهد. ساده ترین راه برای رعایت بهداشت دست، آموزش شستن صحیح دست ها به کودک است. شستن صحیح دستها را به فرزندتان به صورت گام به گام یاد دهید و اطمینان حاصل کنید که همه مراحل را به درستی انجام می دهد. مراحل کلی شستن دستها بصورت زیر است:
ابتدا دستان خود را با آب خیس کنید.
صابون یا مایع دستشویی را به دست خود بمالید و مالش دهید تا کف کند.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما حتی بین انگشتان و زیر ناخن هایش را هم تمیز می کند.
اگر از صابون استفاده می کنید، در نهایت آن را کاملاً با آب تمیز بشویید.
رعایت بهداشت برای کودکان شامل تمیز نگه داشتن دایمی دستها است. به کودک خود یاد دهید در موارد زیر دستهای خود را کامل بشوید:
در زمان بیرون آمدن از دستشویی
پس از بازی کردن در بیرون از خانه
پس از تمیز کردن خانه
بعد از دست زدن به حیوانات
بعد از ملاقات با فرد بیمار
پس از سرفه یا عطسه
قبل از خوردن غذا یا خوراکی
پس از اتمام غذا
بهداشت خواب برای کودکان
خواب برای کودکان و بزرگسالان بسیار مهم است زیرا بدن در این زمان برای بازسازی سلولهای خود و ثبت خاطرات استفاده می کند. بهداشت خواب شامل همه مواردی است که به کودک شما کمک می کند خواب خوبی داشته باشد. بهداشت خواب به شما کمک می کند الگویی برای "بیدار شدن در روز و استراحت در شب" برای کودک خود ایجاد کنید تا در شب خواب کافی داشته باشد و بتواند در طول روز فعال بماند. برای علاقمند شدن کودک به داشتن عادات خواب سالم، می توانید اهمیت داشتن خواب با کیفیت و تاثیر آن بر سلامتی و بطور کلی زندگی را به او بیاموزید.
کودک شما هر روز حداقل باید ۱۰ ساعت بخوابد. در زیر چند روش وجود دارد که به کمک آن می توانید عادت های خواب سالم را در فرزندتان ایجاد کنید:
به فرزندتان اجازه ندهید در ساعات غیرمعمول (مثلا عصر یا اوایل شب) بخوابد. به این ترتیب در طول شب خواب راحتتری خواهد داشت.
به او یاد دهید که از تخت فقط برای خوابیدن باید استفاده شود و نه برای تماشای تلویزیون یا انجام تکالیف.
برای خوابیدن فرزندتان یک محیط آرام ایجاد کنید. می توانید از شب خواب یا چراغهای کم نور استفاده کنید تا نور زیاد موجب بی خوابی کودک نشود. همچنین می توانید برای او لالایی بخوانید.
موبایل و ساعت زنگدار را از کودکان دور نگه دارید تا از خواب بیدار نشوند.
کودک خود را هر روز در یک ساعت مشخص بخوابانید.
بهداشت صدا
روشهایی وجود دارد که شما و فرزندتان به کمک آن، می توانید صدای فرزندتان را تعدیل و آرام نمایید. بسیاری از کودکان اکثر اوقات فریاد می زنند یا با صدای بلند صحبت می کنند. اگر در این موارد به کودک توجه نشود و نادیده گرفته شود؛ تارهای صوتی ممکن است با فشار بیش از حدی مواجه شوند و آسیب ببیند. در اینجا روش هایی وجود دارد که به کمک آن می توانید به فرزندتان کمک کنید:
به فرزندتان هر روز آب کافی بدهید تا بدن او هیدراته بماند.
از دادن مکرر نوشیدنی یا بستنی به کودک تان خودداری کنید.
در حین مکالمه کودک خود را تشویق کنید که یک لحن آرام و یکنواخت داشته باشد.
کودکان گاهی اوقات گلوی خود را صاف می کنند و این بر میزان صدای آنها تأثیر میگذارد. همیشه آنها را از این کار منصرف کنید.
فرزندتان را از داد زدن یا فریاد کشیدن منصرف کنید چون اینکار باعث فشار آمدن به تارهای صوتی او می شود.
بهداشت دهان و دندان
همچنین مهم است که از دهان و دندان فرزند خود مراقبت کنید. بی توجهی به بهداشت دهان و دندان کودک، می تواند آنها را به پوسیدگی دندان، بوی بد دهان و سایر بیماری های دهان مبتلا کند. اگرچه دندان های شیری در نهایت می ریزند، اما به کودک شما کمک می کند غذا را بجود و همچنین به رشد گفتار او کمک می کند. در اینجا چند روش وجود دارد که به کمک آن می توانید دندان های کودک خود را سالم نگه دارید:
مطمئن شوید که کودک شما حداقل دو بار در روز مسواک می زند.
همیشه از مسواک مخصوص کودکان برای فرزندتان استفاده کنید زیرا کوچکتر است و برای لثه های در حال رشد او نیز نرم است.
در ۱۲ ماه اول فقط لثه های کودک را با یک پارچه تمیز پاک کنید. هنگامی که اولین دندان کودک بیرون آمد، سطح آن را با مسواک و مقداری آب به آرامی پاک کنید.
اجازه دهید کودک شما از حدود دو سالگی شروع به استفاده از خمیر دندان کند.
نباید غذای شیرین را برای مدت طولانی در تماس با دندان ها نگه داشت، زیرا باعث ایجاد حفره می شود.
اگر کودک تا سن ۶ سالگی دندان های شیری دارد، اجازه دهید دندانش را تکان دهد تا بدون درد و خونریزی زیاد بیفتد.
شاید از خود بپرسید که چگونه می توان به کودک یاد داد که دندان هایش را مسواک بزند. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند روش صحیح مسواک زدن را به فرزند خود بیاموزید. در ابتدا خودتان دندان های کودک را مسواک بزنید و به آرامی روش صحیح انجام اینکار را به او بیاموزید.
مسواک را در زاویه ۴۵ درجه لثه کودک نگه دارید.
مسواک را به آرامی به عقب و جلو و پایین و بالا حرکت دهید.
تمام سطوح دندان های کودک را مسواک بزنید (قسمتهای خارجی، داخلی و دندان های عقبی).
برای تمیز کردن سطح داخلی دندان ها بطور کامل، می توانید مسواک را به صورت عمودی نگه دارید و آن را بالا و پایین ببرید.
زبان را مسواک بزنید تا باکتری های موجود در دهان از بین برود.
برای اطمینان از پیشگیری از پوسیدگی دندان، می توانید از نخ دندان نیز استفاده کنید.
یک نخ دندان با اندازه ی مورد نیاز ببرید و هر دو انتهای آن را در اطراف انگشتان میانی بپیچید.
نخ را بین انگشت شست و سبابه خود نگه دارید و آن را بین دندان های کودک قرار دهید.
در حالی که نخ دندان را بین انگشتان نگه داشته اید، نخ دندان را به آرامی بین دندان ها فرو کنید تا کاملا تمیز شوند.
اطمینان حاصل کنید که همه دندان ها را نخ دندان کشیده اید و دندان های عقب را نیز کاملا تمیز کرده اید.
توضیح کامل روش آموزش مسواک زدن به کودک
بهداشت مراقبت از مو
بهداشت نامناسب مو در کودکان می تواند منجر به مشکلاتی مانند شوره سر، شپش و عفونت های پوست سر شود. کودک در هنگام بازی با دوستان یا سایر بچه های اطراف، می تواند به بیماری های مو و پوست سر مبتلا شود. برای جلوگیری از این مسئله باید به فرزندتان آموزش دهید که از مو و پوست سر خود مراقبت کند.
در طول هفته حداقل دو بار موهای کودک خود را بشویید تا چربی و کثیفی موها از بین برود.
اگر فرزندتان به اندازه ای بزرگ شده که خودش بتواند موهایش را بشوید، در استفاده از شامپو و شستشوی موها با آب، نظارت کنید یا به او کمک کنید.
اگر کودک شما شپش دارد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید و درمان را ادامه دهید.
اگر کودک شما موهای بلندی دارد، او را تشویق کنید که موهایش را بیشتر بسته نگه دارد تا از کثیف شدن آنها جلوگیری شود.
به کودک خود بیاموزید که از به اشتراک گذاشتن شانه، بالش، کلاه یا دیگر وسایل شخصی اش با کودکان دیگر خودداری کند.
بهداشت ناخن
به دلیل بازی کودکان در بیرون خانه و تماس با گل و لای یا زمین های کثیف، غالباً مقدار زیادی خاک و میکروب در زیر ناخن های آنها جمع می شود. کودکان و بزرگسالان از انگشتان خود به میزان زیادی استفاده می کنند و این باعث آسیب دیدگی یا آلودگی ناخن ها می شود. برای رعایت بهداشت ناخن در کودکان، از نکات زیر استفاده کنید:
اکثر بچه ها ناخن های خود را گاز می گیرند یا میجوند. آنها را از این کار منصرف کنید زیرا در نهایت میکروب های موجود در زیر ناخن های خود را می بلعند.
ناخن های کودک را مرتبا بگیرید.
به کودک خود بیاموزید که زیر ناخن های خود را کامل بشوید تا از تمیز بودن آنها در همه ی زمان ها اطمینان حاصل کند.
به کودک خود یاد دهید که بعد از دست زدن به حیوانات، بازی کردن در بیرون خانه، سرفه یا عطسه و قبل و بعد از غذا خوردن، دست های خود را بشوید.
به ناخن های پای کودک خود نیز توجه کنید و مرتباً آنها را بگیرید و تمیز نگه دارید.
بهداشت حمام
بهترین راه برای تمیز و سالم نگه داشتن کودک در هر زمان، حمام کردن منظم او است. برخی از عادات بهداشتی حمام عبارتند از:
به کودک خود یاد دهید که هر روز یا حداقل دو روز یکبار استحمام کند.
او را تشویق کنید تا به آرامی زیر بغل، کشاله ران ، پاها و بین انگشتان پا را بشوید.
اطمینان حاصل کنید که هر وقت فرزندتان دوش می گیرد، از صابون و شامپو استفاده می کند.
توجه داشته باشید که کودک برای تمیز کردن صورت خود حساسیت بیشتری نشان دهد و از پاک کننده های ملایم استفاده نماید زیرا پوست صورت لطیف تر است.
بهداشت پا
باقی ماندن و فعالیت باکتری ها روی پاها، منجر به بوی بد پا می شود. این اتفاق بیشتر زمانی می افتد که کودک شما تمام روز کفش بپوشد (مخصوصاً بدون جوراب). این باعث می شود مقدار زیادی خاک و باکتری روی پای کودک جمع شود. رعایت برخی عادت های بهداشت فردی برای بچه ها می تواند به دور نگه داشتن بوی بد از پاها کمک کند. برای مثال به فرزندتان یاد دهید که از جوراب استفاده کند و هر بار پس از آمدن به خانه، پاها را کاملا بشوید.
شاید فکر کنید که آموزش این نکات برای کودکان خردسال زود است اما همانطور که گفته شد، آموزش نکات بهداشتی به فرزند باید از کودکی آغاز شود تا به یک عادت ماندگار در طول زندگی تبدیل گردد. بنابراین یاد دادن اصول بهداشتی به کودکان هیچگاه زود نیست.