دیدن فیلم ترسناک چه عواقبی دارد؟

آیا از تأثیرات فیلم ترسناک برای کودکان آگاهی دارید؟ برای کودکان مرز نامشخصی بین خیالات و واقعیت وجود دارد که در آن به راحتی ممکن است یکی از شخصیت‌های یک فیلم یا کارتون از قاب تلویزیون بیرون آمده و با آن‌ها صحبت کند. در واقع تماشای فیلم‌های ترسناک می‌تواند اثرات مخرب بسیاری بر کودک بگذارد .این تأثیر پذیری حتی می‌تواند در تماشای فیلم‌های خشونت­آمیز نیز مشاهده شود که در نتیجه آن پدر مادرها با مشکلاتی در کودکشان مثل بیش فعالی، بی­خوابی، شب ادراری و... روبه‌رو می‌شوند؛ در حالی که از تأثیرات این فیلم‌ها بر این اتفاقات بی­اطلاع هستند. آنچه که اهمیت دارد افزایش آگاهی والدین و راهکارهایی برای کاهش مشکلاتی است که در اثر تماشای فیلم‌های ترسناک در کودکان به وجود می‌آید که در ادامه به بررسی بیشتر آن خواهیم پرداخت. همچنین به عوارضی که فیلم‌های ترسناک و خشونت آمیز بر کودکان دارد اشاره می‌کنیم.

پخش فیلم ترسناک، چه آثاری بر کودکان دارد؟

از آنجا که کودکان درک مشخصی از واقعیت ندارند و نمی‌توانند مانند یک بزرگسال مفاهیم شناختی را تجزیه و تحلیل کنند، تأثیری که از فیلم‌های ترسناک می‌بینند به مراتب بیشتر از یک فرد بزرگسال است. عدم توجه به مفاهیمی که کودکان از طریق تلویزیون و یا دیگر منابع دریافت می‌کنند از اشتباهاتی است که آثار آن در دراز مدت مشخص می‌شود. در ادامه به برخی از تأثیرات فیلم ترسناک بر کودکان اشاره کرده‌ایم.

۱- تقلید

کودکان هر آنچه که در فیلم‌ها می‌بینند را به دنیای کودکانۀ خود وارد کرده و سعی می‌کنند از آن‌ها تقلید کنند تا به نوعی وارد دنیای بزرگترها بشوند. کودکان درست نمی‌دانند که دنیای بزرگتر‌ها به پاکی و آرامی دنیای کودکان نیست. تماشای فیلم‌های ترسناک و خشونت­آمیز به شدت کودکان را تحریک می‌کند تا از محتوای فیلم‌ها تقلید کرده و به خود و دیگران صدمه‌های غیر قابل جبران وارد کنند. این مسئله به مرور و در بزرگسالی می‌تواند زمینه­ساز اختلالاتی از جمله سلوک و نافرمانی مقابله­جویانه گردد.

۲- اختلال در خواب و اشتها

همانطور که گفته شد کودکان مرز خیال و واقعیت را به سختی تشخیص می‌دهند و زمانی که در یک فیلم صحنه‌های متفاوت و عجیب و ترسناک را مشاهده می‌کنند؛ تصاویر را به زندگی واقعی خود می‌آورند. فیلم ترسناک تا مدت‌ها فکر و ذهن او را مشغول کرده و باعث می‌شود اشتهای او کم شود. همچنین خواب‌های او نیز مغشوش خواهد شد. علاوه بر این کابوس‌های شبانه کودک یا از خواب پریدن‌ها و... می‌تواند از دیگر عواقب فیلم ترسناک برای کودکان باشد.

۳- اختلال در رشد

گاه تخیلات ترسناک یک کودک موجب استرس و اضطراب کلی در او می‌شود. استرس و اضطراب، سیستم بدن را به حالت دفاعی درآورده و باعث می‌شود کودک شما به جای حرکت به سمت رشد و ذخیرۀ مواد غذایی و تنظیم مناسب هیجانات؛ تنها به حل تعارضات حال حاضر بپردازد و سیر رشدی او را مختل کند. در چنین شرایطی برای به جریان انداختن سیر رشدی، حضور یک مشاوره برای درمان استرس کودکتان بسیار ضروری است.

۴- بیش فعالی

گاهی بدن کودک برای فرار از خیالات ترسناک و کاهش اضطراب با ایجاد فعالیت بیشتر و پرت کردن حواس، به نوعی از خود دفاع می‌کند. در روان­شناسی این کودکان برای فرار از اضطراب کلی که حس می‌کنند، با استفاده از مکانیسم‌های دفاعی مثل بیش فعالی یا پرخاشگری و تکانشگری، دست به تخلیه هیجانی خود می‌زنند و به صورت موردی خود را تسکین می‌دهند.

۵- شب ادراری

شب ادراری می‌تواند از عواقب تماشای خشونت و فیلم ترسناک در کودک باشد. این اتفاق احتمالاً نشانه‌ای از اضطراب کلی در کودک شماست که نیازمند توجه و درمان می‌باشد.

۶- چاقی

بعضی از کودکان در مقابل هیجان‌های خود، به خوردن پناه می‌برند؛ بنابراین تماشای فیلم‌های ترسناک با ایجاد هیجان زیاد در این کودکان، خوردن بدون کنترل را در آن‌ها افزایش می‌دهد. طولی نمی‌کشد این الگو در فرزند شما تقویت شده و هر بار که با مشکلی روبرو می‌شود، به خوردن رو می‌آورد. در چنین شرایطی باید برای درمان چاقی کودک اقدامی صورت بگیرد.

توصیه‌هایی به والدین درباره فیلم ترسناک برای کودکان

هر پدر و مادری به دنبال بهترین‌ها برای فرزندانش است، اما گاه به دلیل ناآگاهی ممکن است روش‌های نادرستی به کار ببرند، با خواندن مقاله آموزش پدر و مادر از این خطاها بکاهید و به نکات زیر توجه کنید:

۱- در انتخاب فیلم‌ها و کارتون‌هایی که کودکانتان تماشا می‌کنند، دقت کنید.

۲- سعی کنید بعد از تماشای فیلم‌ها یا حتی کارتون‌ها توضیحات مفصلی درباره مفاهیم موجود در کارتون و فیلم به کودتان بدهید تا سیر شناختی و الگو فکری مناسبی داشته باشد. در تماشای فیلم‌های ترسناک این مورد را هرگز ساده رد نکنید.

۳- متوجه باشید بعضی از مفاهیم را لازم نیست در کودکی به کودکانتان نشان بدهید. تماشای این مقوله‌ها می‌توانند کودکی فرزندتان را خراب کنند؛ مفاهیمی مثل جنگ، خونریزی، دعوا، خشونت‌های خیابانی یا...

۴- اگر کودکتان صحنه‌ای از یک فیلم ترسناک را دید، توضیحاتی از زندگی واقعی هنرپیشه، اینکه واقعاً نمرده است و غیر واقعی بودن آن، می‌تواند به فرزندتان کمک کند تا کمتر بترسد و دچار کابوس و اضطراب نشود.

۵- اگر فیلم یا کارتونی برای کودکتان ترس‌آور است، ابتدا فیلم را متوقف کنید و درباره آن صحبت کنید تا اضطراب کودکتان رفع شود.

۶- سن و محتوا در انتخاب یک کارتون یا فیلم برای کودک شما ملاک‌های مناسبی هستند که در نظام درجه بندی استاندارد دنیا لحاظ شده است؛ بنابراین می‌توانید با توجه به آن‌ها فیلم و کارتون مناسب فرزندتان را انتخاب کنید. البته بهتر است فرهنگ ایرانی خود را نیز در انتخاب آن‌ها لحاظ کنید.

۷- مراقب گیشه‌ها باشید و متوجه باشید بعضی از فیلم‌ها به دلیل پر بودن از تحریکات متفاوت می‌توانند برای کودکتان جذاب به نظر برسد، اما تحریک بیش از حد در کودک با ایجاد اضطراب و سرعت زیاد از حد محرک‌ها، قدرت فکر کردن را از فرزند شما خواهد گرفت.

کمی ترس لازم نیست؟

برخی از والدین به دلایل نامشخصی می‌خواهند با نشان دادن فیلم‌های ترسناک به فرزندان و کودکان خود کمی ترس را در آن‌ها جریان بدهند تا به اصطلاح رشد مناسب تری داشته باشند. هرچند که ترس مانند اضطراب جزئی از زندگی است، اما لازم است یادآور شویم ترس و اضطراب برای کودکان در سنین رشد مضر بوده و باعث اختلال در سیستم رشدی آن‌ها می‌شود.

ترس و اضطراب به صورت طبیبعی برای کودکان در طی زندگی به وجود می‌آید و لازم نیست با پخش فیلم‌های ترسناک این ترس و اضطراب را برای کودکان ایجاد کنید. مشاوره به شما کمک می‌کند تا روش‌های مناسبی را برای پرورش فرزندتان آن طور که شما می‌خواهید پیش بگیرید.

نقش والدین در کاهش مشکلاتی که در اثر دیدن فیلم­های ترسناک در کودکان به وجود می‌آید چقدر است؟

نقش والدین در این زمینه بسیار پررنگ است. هنگامی که شما در انتخاب موضوع فیلم توجه داشته باشید و با آگاهی فیلمی را انتخاب کنید؛ کودک با مشکلاتی از این قبیل مواجه نخواهد شد. در واقع پیشگیری شما بهترین راهکار است. همچنین تصورات اشتباه را دور بریزید و بدانید که کودک هیچ گاه نیازی به تجربه چنین ترس‌هایی ندارد. با این حال ممکن است به صورت ناخودآگاه و خارج از کنترل شما کودک قسمت‌هایی از یک فیلم ترسناک را مشاهده کند که در این صورت لازم است سریعاً مداخله کرده و توضیحات لازم را به کودک بدهید و در کنارش باشید.