علائم کم شنوایی در کودکان

سوال : علائم کم شنوایی در کودکان چیست؟

پاسخ : آگاهی والدین نسبت به علائم کم شنوایی(Hearing loss) در کودکان و نوزادان اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که کم شنوایی درمان نشده، سبب به تاخیر افتادن رشد مغز در قسمت گفتار و زبان می‌شود و این تاخیرها منجر به مشکل در یادگیری می‌گردد که اغلب، سبب عملکرد ضعیف در مدرسه می‌شود. زیرا کودکی که علائم کم شنوایی را از خود بروز می‌دهد و مبتلا به کم شنوایی می‌باشد ممکن است با مشکلات آکادمیک یا اجتماعی رو به رو شود.

اهمیت تشخیص کم شنوایی کودک در سن مناسب

در صورتی‌ که اخیرا با علائمی مواجه شده‌اید که نشان می‌دهد کودک یا نوزاد شما به کم شنوایی مبتلا، ممکن است با سوالات و نگرانی‌های زیادی روبرو گردید. این طبیعی است که مضطرب شوید؛ اما مطمئن باشید گزینه‌های درمانی و آموزشی زیادی هم در مدرسه و هم در خانه، در دسترس می‌باشد.

احتمالا مهم‌ترین موردی که شما می‌دانید، این است که توانایی شنوایی به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را ارتقا دهد. بسیار مهم است تا مطمئن شوید که کم شنوایی کودکتان به طور مناسب درمان می‌شود تا از اثرات مخرب کم شنوایی بر تحصیلش در این سن کاهش دهید.

در واقع، روش‌های درمان کم شنوایی، قبل از رسیدن نوزاد به سن 6 ماهگی با توجه به نتایج گفتاری و زبان، بهتر از درمان بعد این زمان است.

تاثیر کم شنوایی در یادگیری و تحصیل کودک

تصور کنید دانش آموزی بی‌دقت که رفتار نسبتا غیرمعقولی در کلاس دارد و نمرات بدی می‌گیرد. ممکن است اولین تصور شما این باشد که کودک دارای اختلال یادگیری است. همچنین ممکن است این احتمال را بدهید که کودک به کم شنوایی مبتلاست؛ اما این موضوع بسیار شایع‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. کم شنوایی چه خفیف باشد، چه متوسط یا شدید، عمیقاً تاثیرات منفی زیادی بر عملکرد تحصیلی دارد.

طبق آمار مرکز کنترل بیماری‌ها حدود 15% کودکان 6 تا 19 ساله دارای علائم کم شنوایی و حداقل 16 دسیبل افت شنوایی در یک یا هر دو گوش هستند. حدود 1% کودکان نیز کاهش شنوایی شدید دارند.

حتی کم شنوایی در یک گوش، تاثیر زیادی در عملکرد تحصیلی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد 25 الی 30 درصد کودکان دارای کم شنوایی در یک گوش، در معرض خطر از دست دادن حداقل یک مقطع تحصیلی هستند.

ارتباط کم شنوایی کودک و نوزاد با یادگیری

عدم توجه به نشانه‌های کم شنوایی در کودکان و درمان اختلال شنوایی(hearing loss)در سن مناسب، سبب به تاخیر افتادن رشد مغز در قسمت گفتار و زبان می‌شود. این تاخیرها منجر به مشکل در یادگیری می‌گردد که اغلب، سبب عملکرد ضعیف در مدرسه می‌شود.

علت کم شنوایی کودکان چیست؟

رایج‌ترین علل کم‌شنوایی انتقالی در کودکان عبارتند از:

۱- جرم گوش (سرومن):

در بیشتر افراد در حالت طبیعی جرم گوش به صورت خودبخودی خارج می‌شود؛ اما گاهی به دلیل ترشح زیاد سرومن یا کند بودن فرایند خروج آن، سرومن در مجرای گوش جمع و فشرده می‌گردد. زمانی که جرم درون مجرای گوش فشرده و سفت شود، مجرای گوش را مسدود کرده و مانع رسیدن امواج صوتی به پرده تمپان می‌شود. این حالت، علاوه بر کم شنوایی موقتی ممکن است علائم دیگری مانند درد گوش، وزوز گوش، احساس پری در گوش و سرفه داشته باشد. هرگز برای تمیز کردن جرم گوش کودک، از گوش‌ پاک‌کن استفاده نکنید؛ زیرا با این کار جرم را به سمت پرده گوش هل داده و ممکن است به پرده گوش آسیب بزنید. در این موارد به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا با تجویز قطره‌های مخصوص جرم گوش نرم شود و سپس از طریق شست‌وشوی گوش یا ساکشن جرم را خارج کند.

۲- اوتیت مدیا (عفونت گوش میانی):

رایج‌ترین علت کم شنوایی در کودکان، عفونت گوش میانی است. بیش از 85% کودکان حداقل یک‌بار دچار اوتیت میانی می‌شوند. اوتیت مدیا ممکن است به دلیل بزرگ بودن لوزه سوم و اختلال عملکرد شیپور استاش که رابط بین گوش میانی و حلق است، ایجاد شود. همچنین در نوزادان، نحوه نادرست شیر دادن می‌تواند باعث ورود شیر به گوش میانی (از طریق شیپور استاش) و عفونت شود. عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی بر اثر استنشاق دود سیگار نیز این بیماری را ایجاد می‌کند. اوتیت مدیا ممکن است حاد باشد (یعنی ترشحات چرکی در پشت پرده گوش جمع شوند و به آن فشار وارد کنند) و یا مزمن باشد (در این مرحله ترشحات چرکی پرده گوش را پاره کرده و بیرون می‌ریزند. اگر علت اوتیت مدیا اختلال عملکرد شیپور استاش باشد، تا زمانی که این اختلال رفع نشود، عفونت‌های مکرر ایجاد خواهد شد که در طولانی مدت می‌تواند سبب کم شنوایی دائمی شود.

۳- اوتیت خارجی:

اوتیت یا عفونت مجرای گوش که به عنوان "گوش شناگران" نیز شناخته می‌شود، نوعی عفونت باکتریایی یا قارچی است که بر اثر ماندن رطوبت در مجرای گوش بعد از حمام یا استخر ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق ورم و بستن مجرای گوش، کم شنوایی انتقالی موقت ایجاد کند.
 

۴- شکاف کام:

این بیماری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که از هز 900 نوزاد متولد شده، یک نفر به آن مبتلاست. این کودکان به دلیل عملکرد غیر طبیعی شیپور استاش مستعد ابتلا به اوتیت مدیا هستند که سبب کم شنوایی انتقالی می‌شود. در صورتی که اوتیت مدیا به طور مکرر رخ دهد، از طریق جراحی یک لوله‌ی کوچک در پرده گوش جایگذاری می‌شود تا بتواند به جای شیپور استاش تهویه گوش میانی را انجام دهد. بعضی از کودکان دچار شکاف کام و لب، مجرای گوش در دوران جنینی تشکیل نمی‌شود و جلوی پرده گوش بسته است که اصطلاحا" گفته می‌شود دچار «آترزی مجرای گوش» هستند.

۵- بدشکلی‌های گوش خارجی و میانی:

این بدشکلی‌ها انواع مختلفی دارند:

● میکروشیا (گوش کوچک): در این حالت، لاله گوش کوچک‌تر از حد طبیعی است یا این که اصلا وجود ندارد. این اختلال معمولا" در یک گوش وجود دارد و در پسران بیشتر از دختران رخ می‌دهد. اغلب این کودکان تحت تحت جراحی قرار گرفته و در صورت لزوم لاله گوش مصنوعی برایشان پیوند زده می‌شود.

● آترزی (انسداد کامل مجرای گوش): علت آن معمولا" نقص کروموزومی، سرخجه مادرزادی یا استفاده از برخی داروها توسط مادر در دوران بارداری است. در این حالت ممکن است لاله گوش طبیعی باشد یا این که با میکروشیا همراه باشد. شیوع این اختلال بین ۵-۱ در هر ۲۰۰۰۰ نوزاد متولد شده است. در صورت امکان با جراحی مشکل برطرف می‌شود؛ ولی در غیر اینصورت کودک باید از سمعک‌های استخوانی استفاده کند.

● استئوزیس (باریک بودن بیش از حد مجرای گوش): این اختلال ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی و بر اثر ضربه ایجاد شود.

● بدشکلی‌های گوش میانی: گوش میانی در سه ماهه اول جنینی تشکیل می‌شود؛ بنابراین هرگونه مشکلی در این دوران؛ مانند اختلالات ارثی، مصرف داروهای غیر مجاز و ... می‌تواند باعث بروز بدشکلی گوش میانی شود. این بدشکلی‌ها اغلب شامل فقدان زنجیره استخوانی یا چسبندگی در قسمت‌های مختلف آن است که با جراحی درمان می‌گردد.