نحوه تشخیص صافی کف پا

سوال : صافی کف پا چگونه تشخیص داده می شود؟

پاسخ : تشخیص صافی کف پا در بزرگسالان آسان‌تر از کودکان است، زیرا قوس کف پا در بچه‌ها اغلب به دلیل وجود بافت‌های نرم و چربی در پاها قابل تشخیص نیست. اهمیت تشخیص صافی کف پا از آن حیث است که اگر باعث درد در پا یا سایر نواحی بدن مثل کمر شود، نیاز به پیگیری و درمان دارد.

برای آگاهی بیشتر از نحوه تشخیص صافی کف پا به سراغ کلینیک تخصصی اصلاح غیر جراحی انحرافات ارتوپدی فنی آتل  رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به کلینیک تخصصی آتل  یا دریافت نوبت از کلینیک تخصصی آتل کلیک کنید.

انواع صافی کف پا 

صافی انعطاف‌پذیر کف پا 

این نوع صافی کف پا در دوران کودکی ایجاد می‌شود. در صافی انعطاف‌پذیر کف پا، در حالت نشسته و ایستادن بر روی پنجه، قوس کف پا وجود دارد ولی در زمانی که پا بر روی زمین قرار می‌گیرد، قوس از بین می‌رود.

صافی غیر قابل انعطاف کف پا 

این نوع صافی کف پا (صافی کف پای بزرگسالان) در اثر ضعیف شدن تاندون عضله درشت‌نی خلفی (تیبیال) که سبب حفظ قوس کف پا می‌شود، به وجود می‌آید.

دلایل ایجاد صافی کف پا 

صافی کف پا در اثر عوامل مختلفی مانند آسیب‌دیدگی، عوامل ژنتیکی، التهاب مفاصل و یا بیماری ایجاد می‌شود. در برخی از مواقع وارد شدن فشار بیش از حد بر پاها، عدم تعادل عضلانی یا فشار ناشی از وزن بدن می‌تواند باعث بروز ناهنجاری در قوس کف پا شود. دلایل ایجاد صافی کف پا شامل موارد زیر می‌باشند:

• آسیب‌دیدگی: وارد شدن آسیب به تاندون درشت‌نی خلفی می‌تواند باعث بروز صافی کف پا شود.
• عوامل ژنتیکی: امکان دارد کف پای صاف در افراد خانواده وجود داشته باشد و یا این که ممکن است اشخاص این عارضه را از والدین خود به ارث ببرند.
• مشکلات عصبی: برخی از عارضه‌ها مانند اسپینا بیفیدا، فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی که بر عضلات و اعصاب اثر می‌گذارند، می‌توانند سبب ایجاد صافی کف پا شوند.
• نقص مادرزادی: صافی کف پا می‌تواند در اثر ناهنجاری‌های مادرزادی ایجاد شود.
• استفاده از کفش نامناسب: استفاده از کفش نامناسب (برای مثال کفش‌های پاشنه بلند) برای مدت زمان طولانی می‌تواند سبب صافی کف پا شود.

راه‌های تشخیص صافی کف پا 

بررسی پاها توسط بیمار 

ساده‌ترین راه تشخیص صافی کف پا، مرطوب کردن کف پا و قرار دادن آن بر روی یک تکه کاغذ تیره رنگ می‌باشد. در صورت وجود قوس کف پا، در قسمت بین پاشنه و زیر پنجه یک فضای خالی بر روی کاغذ قابل مشاهده است. با توجه به این که صافی کف پا معمولاً با چرخش مچ پا به سمت داخل مرتبط می‌باشد، ممکن است لبه‌های داخلی  کفش نیز بیشتر از لبه‌های خارجی دچار فرسودگی شوند.

معاینه پا توسط پزشک 

به این منظور پزشک پاهای بیمار را در حالت ایستاده معاینه می‌کند.

اختلال در عملکرد تاندون تیبیال خلفی می‌تواند بر نحوه راه رفتن بیمار تأثیر بگذارد؛ چرا که در این حالت این تاندون قادر به حفظ قوس کف پا در زمانی که وزن بر روی آن قرار می‌گیرد نمی‌باشد. در نتیجه معمولاً در قسمت داخلی مچ پا زیر برآمدگی استخوانی، ورم و درد در زمان لمس وجود دارد. همچنین ممکن است در قسمت خارجی مچ پا در زمان لمس درد ایجاد شود. این درد در اثر فشردگی دو تاندون بین استخوان خارجی مچ پا (نازک‌نی) و استخوان پاشنه در زمان ایستادن ایجاد می‌شود.

جهت بررسی وضعیت تاندون تیبیال خلفی و ارزیابی عملکرد آن از تست ایستادن بر روی پنجه یک پا استفاده می‌شود. در صورتی که بیمار بتواند  بر روی یک پا ایستاده و پاشنه خود را ۳ تا ۵ بار از روی زمین بلند کند، مشخص می‌شود که تاندون تیبیال خلفی سالم است. در صورتی که بیمار قادر به انجام این حرکت نباشد، این تاندون احتمالاً دچار مشکل می‌باشد.

آزمایش‌های تصویربرداری 

• تصویربرداری با اشعه ایکس: این روش برای تصویربرداری از استخوان‌ها و مفاصل پا مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصویربرداری با اشعه ایکس همچنین به تشخیص ناهنجاری در مفاصل نیز کمک می‌کند.
• اسکن اولتراسوند: در صورت احتمال وجود هر گونه مورد غیر طبیعی در تاندون‌ها، از اسکن اولتراسوند استفاده می‌شود. در این روش از امواج صوتی جهت ایجاد تصاویر و بررسی تاندون‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
• سی تی اسکن: سی تی اسکن به تشخیص آسیب‌دیدگی یا شکستگی در قسمت پا کمک می‌کند. این روش نسبت به تصویربرداری با اشعه ایکس، جزئیات بیشتری را ارائه می‌دهد.
• ام آر آی: تصویربرداری تشدید مغناطیسی تصاویر دقیق‌تری در مقایسه با سی تی اسکن و اولتراسوند ارائه می‌دهد. در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی جهت ایجاد تصاویر از ساختارهای داخلی بدن استفاده می‌شود.