تست سنجش تراکم استخوان برای چه کسانی است؟

سنجش تراکم استخوان چیست و چه کسانی باید آن را انجام دهند؟ اسکن تراکم استخوان یک آزمایش پزشکی است که برای کمک به شناسایی تراکم استخوان پایین و تشخیص پوکی استخوان استفاده می شود. پوکی استخوان یک بیماری است که با تراکم استخوان کم و ضعیف شدن بلوک های سازنده استخوان های شما مشخص می‌شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان دارای استخوان های متخلخل و شکننده هستند که می تواند منجر به افزایش خطر شکستگی (شکستگی استخوان) شود. اگر عوامل خطر بالاتر از حد متوسط برای پوکی استخوان (به عنوان مثال، سن بالاتر، شرایط پزشکی مختلف و استفاده طولانی مدت از برخی داروها) دارید، ممکن است پزشک شما را برای اسکن تراکم استخوان معرفی کند. اسکن تراکم استخوان در بسیاری از مراکز قابل انجام است و دردی ندارد. در ادامه به آن می‌پردازیم.

در این مطلب می‌خوانید:

• سنحش تراکم استخوان چیست؟
• چگونه اسکن تراکم استخوان قدرت استخوان من را اندازه گیری می‌کند؟
• آیا به اسکن تراکم استخوان نیاز دارم؟
• در طول اسکن تراکم استخوان چه اتفاقی می‌افتد؟
• نتایج اسکن تراکم استخوان من به چه معناست؟
• چگونه می‌توانم نتیجه تراکم استخوان خود را بررسی کنم؟

سنجش تراکم استخوان چیست؟

اسکن تراکم استخوان یک آزمایش پزشکی است که برای کمک به تشخیص پوکی استخوان استفاده می شود. اسکن تراکم استخوان نیز برای کمک به بررسی اینکه آیا خطر ابتلا به پوکی استخوان در آینده بالاتر از حد متوسط است استفاده می‌شود.

پوکی استخوان بیماری است که تراکم استخوان پایین یکی از علائم اصلی آن است. تراکم استخوان پایین زمانی اتفاق می افتد که بلوک های ساختمانی که باعث می شود بافت استخوانی شما در طول زمان ضعیف تر شوند. در نتیجه، افراد مبتلا به پوکی استخوان دارای استخوان‌های متخلخل و شکننده هستند که منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان (استخوان‌های شکسته) می‌شود. اسکن تراکم استخوان به عنوان آزمایش تراکم استخوان، آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان یا با نام پزشکی آن، آزمایش DXA نیز شناخته می شود.

چگونه اسکن تراکم استخوان قدرت استخوان من را اندازه گیری می کند؟

اسکن تراکم استخوان با استفاده از نوع خاصی از اشعه ایکس به نام اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA) انجام می‌شود. DXA تراکم مواد معدنی استخوان را اندازه گیری می‌کند. این اسکن به شما و پزشکان، اطلاعاتی در مورد استحکام یا شکنندگی استخوان (ضعف) و خطر شکستگی دارد. به طور کلی، هر چه تراکم استخوان شما کمتر باشد، خطر شکستگی استخوان در آینده بیشتر خواهد بود.

آیا به سنحش تراکم استخوان نیاز دارم؟

اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، پزشک شما را برای اسکن تراکم استخوان معرفی می‌کند. افراد با خطر متوسط ابتلا به پوکی استخوان شامل زنان یائسه با سن ۴۵ سال و مردان بالای ۵۰ سال هستند.

افراد با خطر بالای پوکی استخوان شامل مردان بالای ۶۰ سال و زنان بالای ۵۰ سال هستند که همچنین:

• سابقه خانوادگی شکستگی شکنندگی دارند.
• سیگار بکشید یا الکل زیاد مصرف کنید.
• کمبود ویتامین D دارند.
• وزن بدن کم دارند.
• سقوط های مکرر دارند. بی‌حرکت هستند (نمی توانند بدون کمک راه بروند یا کارهای خانه را انجام دهند) یا فعالیت بدنی پایینی دارند.
• برخی از بیماری‌های پزشکی نیز می‌توانند شما را در معرض افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دهند. اگر یکی از این شرایط را دارید، ممکن است پزشک شما را برای اسکن تراکم استخوان معرفی کند.

انواع بیماری‌هایی نیازمند به سنحش تراکم استخوان

• اختلالات غدد درون ریز (هورمون)
• یائسگی زودرس
• بی‌اشتهایی عصبی
• بیماری‌ها و شرایط التهابی که باعث سوء جذب می شوند (مشکلاتدستگاه گوارش یا روده)
• بیماری مزمن کلیه یا کبد
• دیابت
• اچ‌آی‌وی

مصرف برخی داروها همچنین می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد، بنابراین اگر یکی از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک برای بررسی سلامت استخوان شما را برای اسکن تراکم استخوان معرفی کند. این موارد عبارت‌اند از :

• کورتیکواستروئیدها
• داروهای صرع
• داروهای ضد آندروژن یا مهارکننده های آروماتاز (اینها هر دو نوع هورمون درمانی هستند)
• دوزهای بالای تیروکسین (برای مشکلات تیروئید)
• برخی از داروهای ضد افسردگی

پزشک شما همه عوامل را بررسی می کند و خطر کلی شکستگی شما را ارزیابی می کند. اگر قبلاً شکستگی داشته اید و بر اساس سایر عوامل خطر شما، پزشک شما بررسی خواهد کرد که آیا خطر شکستگی بیشتر از حد متوسط است یا خیر. اگر هستید، به احتمال زیاد برای اسکن تراکم استخوان معرفی خواهید شد.

به عنوان مثال، اگر شما بیش از 45 سال سن دارید، و پس از یک زمین خوردن یا حادثه جزئی (معروف به "شکستگی کم تروما")، استخوانی شکسته‌اید، اگر شما یک زن هستید که یائسگی را پشت سر گذاشته است یا اگر شما مرد مسن‌تری که شکستگی مهره‌ای (شکستگی یکی از استخوان‌های ستون فقرات شما) داشته است، احتمالاً به اسکن تراکم استخوان نیاز خواهید داشت.

روش انجام تست سنجش تراکم استخوان

اسکن تراکم استخوان معمولاً حدود 15 تا 30 دقیقه طول می کشد و شامل اندازه گیری تراکم استخوان در ستون فقرات کمری (قسمت پایین کمر)، لگن و گاهی اوقات ساعد شما است. اسکن لگن و ستون فقرات بهترین راه برای ارزیابی خطر شکستگی در این نواحی و تراکم عمومی استخوان شما است.

در طول آزمایش باید روی یک میز صاف دراز بکشید در حالی که بازوی دستگاه DXA از روی بدن شما عبور می کند. آزمایش ضرری ندارد. ممکن است اصلاً چیزی احساس نکنید. قرار گرفتن در معرض تابش این آزمایش بسیار کم است. نیازی به درآوردن لباس در طول آزمون نیست.

آزمایش برای پزشک شما ارسال خواهد شد. پس از دریافت نتایج آزمایش، پزشک به شما خواهد گفت که در صورت وجود چه درمانی توصیه می شود. اگر پوکی استخوان دارید، ممکن است نیاز به درمان با داروهای پوکی استخوان داشته باشید. پزشک شما همچنین ممکن است شیوه زندگی شما را با تمرکز ویژه بر میزان ویتامین D، کلسیم و ورزش مورد نیازتان با شما در میان بگذارد.

تفسیر سنجش تراکن استخوان

نتیجه اسکن تراکم استخوان شما معمولاً به عنوان نمره ای به نام «نمره T» ارائه می شود. نمره T 1- یا بالاتر طبیعی است. امتیاز بین 1- تا 2.5- به این معنی است که شما تراکم استخوانی کمتر از حد طبیعی دارید (استئوپنی) و ممکن است در آینده به پوکی استخوان مبتلا شوید. نمره T 2.5- یا کمتر به این معنی است که شما در حال حاضر پوکی استخوان دارید.

نتایج اسکن تراکم استخوان و امتیازاتی که به دست می آورید به پزشک کمک می کند تا خطر شکستگی استخوان در آینده را درک کند. بر این اساس، آنها تصمیم خواهند گرفت که چه درمانی برای شما مناسب است تا به شما در محافظت از استخوان هایتان کمک کند.

پزشک شما می تواند از امتیاز T و سایر اطلاعات برای تعیین خطر کلی شما برای داشتن شکستگی شکنندگی به طور کلی (یعنی شکستگی استخوان در اثر سقوط جزئی) یا به طور خاص شکستگی لگن استفاده کند. این اطلاعات شامل:

• تعداد زمین خوردن‌هایی که در سال گذشته داشته اید
• تعداد شکستگی‌هایی که از سن ۵۰ سالگی تا به حال داشته اید.
• سن
• جنسیت
  اگر خطر شکستگی بالاتر از حد متوسط دارید، پزشک ممکن است برای شما داروی پوکی استخوان تجویز کند.

چه کسانی باید تست سنجش تراکم استخوان بدهند؟

این افراد باید به طور منظم تست سنجش تراکم استخوان بدهند.

• قبلاً پوکی استخوان تشخیص داده شده است.
• با شکستگی گذشته ناشی از یک حادثه جزئی یا سقوط جزئی
• استفاده از کورتیکواستروئیدها
• با یائسگی زودرس یا تستوسترون پایین
• با یکی از شرایط پزشکی زیر: سلیاک، تیروئید پرکار، شرایط پاراتیروئید، آرتریت روماتوئید یا بیماری کبدی یا کلیوی
• سن ۷۰ سال یا بیشتر

می توانید این آزمایش را هر 12 تا 24 ماه یکبار برای نظارت بر پیشرفت خود تکرار کنید. پزشک به شما خواهد گفت که هر چند وقت یکبار نیاز به تکرار آزمایش دارید.

چگونه توانم تراکم استخوان خود را بررسی کنم؟

به پزشک یا متخصص نیاز دارید تا شما را برای آزمایش معرفی کند. پزشک عوامل خطر شما را برای پوکی استخوان ارزیابی می کند و تصمیم می گیرد که آیا نیاز به آزمایش دارید یا خیر. اسکن تراکم استخوان به طور گسترده از طریق اکثر ارائه دهندگان تصویربرداری پزشکی (در جایی که اشعه ایکس و سونوگرافی نیز در دسترس است)، مراکز رادیولوژی، بیمارستان های دولتی و برخی از مراکز تخصصی در دسترس است. برخی از مناطق روستایی نیز دارای خدمات سیار تست تراکم استخوان هستند که این سرویس را برای افرادی که در مناطق روستایی و منطقه ای زندگی می کنند قابل دسترسی است.